Πρέπει να ανησυχούμε

05:01 17/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ακόμα και αν είχαμε την παραμικρή αμφιβολία, η συνάντηση κορυφής της Μαδρίτης τη διέλυσε, η σύμπηξη ακροδεξιού μετώπου πανευρωπαϊκά μπορεί να τινάξει στον αέρα την ευρωπαϊκή πολιτική τάξη.

Επειδή η είδηση δεν «έπαιξε» ίσως αρκετά στα ελληνικά ΜΜΕ, ας περιγράψουμε τι συνέβη στη Μαδρίτη μία εβδομάδα πριν: διοργανώθηκε συνάντηση κορυφής των κομμάτων του ευρωπαϊκού πολιτικού σχηματισμού «Πατριώτες για την Ευρώπη» με τη συμμετοχή κομμάτων και κομματιδίων

που ανήκουν σ’ αυτόν. Τα μεγαλύτερα εξ αυτών κυβερνούν – στην Ιταλία, την Ουγγαρία, την Ολλανδία. Αλλα, όπως το γαλλικό RN της Λεπέν, το ισπανικό VOX ή το πορτογαλικό Chega, βρίσκονται στον προθάλαμο της εξουσίας. Παρούσα και η ελληνική «Φωνή Λογικής» που ανήκει στον συγκεκριμένο σχηματισμό λόγω εκπροσώπησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οσοι και όσες συμμετείχαν στη συνάντηση δεν έκρυψαν τον ενθουσιασμό τους· από απόβλητοι βρίσκονται πλέον στο πολιτικό προσκήνιο, όπως περιχαρής δήλωσε ο Ορμπαν. Πώς συνέβη αυτό είναι προφανές: πέραν της αύξησης της επιρροής τους λόγω των κοινωνικών προβλημάτων της Ευρώπης που οδηγεί έναν αυξανόμενο αριθμό πολιτών να στρέφεται στα κόμματα αυτά, η επικράτηση του Τραμπ στις ΗΠΑ και η υποκατάσταση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος από το ρεύμα MAGA (Make America Great Again) δημιουργεί προϋποθέσεις για ανάπτυξη αντίστοιχου ευρωπαϊκού ρεύματος. Αλλωστε, η διεθνής της Μαδρίτης το διακήρυξε, Make Europe Great Again – MEGA.

Η υποτίμηση του φαινομένου από τις παραδοσιακές δυνάμεις θα είναι μέγα σφάλμα. Αυτές οι δυνάμεις, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα, έχουν απολέσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας τους καθώς δεν έχουν να προτείνουν λύσεις σε ζητήματα πιεστικά για τα πιο αδύναμα στρώματα, όπως η απώλεια αγοραστικής δύναμης, η επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου, η μετανάστευση. Η απενοχοποίηση της ακροδεξιάς ψήφου θα οδηγήσει πιθανώς μεγαλύτερο αριθμό ψηφοφόρων στα κόμματα του MEGA. Οι επικείμενες εκλογές στη Γερμανία, στις 23 Φεβρουαρίου, θα είναι ένα κρίσιμο τεστ.

Υπάρχουν δύο προβλήματα ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου στην Ευρώπη: το πρώτο είναι ότι η ΕΕ λόγω των μηχανισμών της αντιδρά αργά. Σήμερα χρειάζονται πολύ γενναίες και γρήγορες απαντήσεις. Τις περιέγραψαν στις σχετικές εκθέσεις τους ο Μάριο Ντράγκι και ο Ενρίκο Λέτα. Η ΕΕ χρειάζεται μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και μόνο με μεγαλύτερη ενότητα μπορεί να την πετύχει. Αλλά η ενότητα για τη λήψη μεγάλων αποφάσεων είναι ζητούμενο.

Μια άλλη διάσταση δεν θα πρέπει επίσης να υποτιμηθεί, η στήριξη που τα κόμματα του MEGA θα τύχουν από το αμερικανικό MAGA. Αλλωστε, αυτή δεν κρύβεται. Οι κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Γερμανίας δέχονται ανοιχτές επιθέσεις προκειμένου να ενισχυθούν τα κόμματα που είναι συγγενικά με τον τραμπισμό. Γιατί αυτό δεν θα συμβεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Ο έλεγχος μέσων κοινωνικής δικτύωσης διευκολύνει την αύξηση επιρροής στην κοινή γνώμη και η τεχνολογία προσφέρει πολύ ικανά εργαλεία για τον επηρεασμό της ακόμα και με μη ορατά μέσα. Θα πρέπει λοιπόν να ανησυχούμε για τη δημοκρατία στην Ευρώπη. Αντίδραση από τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου θα έπρεπε να έχει ήδη υπάρξει, καθώς η τάση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι εμφανής.

Η διάκριση εξουσιών δοκιμάζεται ήδη στην Αμερική, την πιο ανθεκτική έως σήμερα δυτική δημοκρατία. Γιατί δεν θα δοκιμαστεί και στην Ευρώπη, όπου αντίστοιχα φαινόμενα άνθησαν πριν από μερικές μόνο δεκαετίες;

Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου

Διεθνών Σχέσεων.