Δεν ήταν κουτί! Το λάθος με το κουτί της Πανδώρας και πως προέκυψε

12:25 30/1/2025 - Πηγή: Sportime

Όλοι γνωρίζουν την ιστορία της Πανδώρας και του περίφημου «κουτιού» της, όμως η αλήθεια είναι πως το αντικείμενο που άνοιξε δεν ήταν κουτί, αλλά πίθος. Αυτή η παρερμηνεία ξεκίνησε από έναν διάσημο αναγεννησιακό λόγιο, τον Έρασμο του Ρότερνταμ, ο οποίος, μεταφράζοντας το αρχαίο ελληνικό κείμενο του Ησίοδου, αντικατέστησε τη λέξη “πίθος” με τη λέξη “κουτί” (pyxis). Από τότε, το λάθος αυτό πέρασε στη Δύση και καθιερώθηκε.

Ο πίθος ήταν ένα μεγάλο κεραμικό δοχείο που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για την αποθήκευση κρασιού, λαδιού ή σιτηρών. Αντίθετα, το κουτί (pyxis)

είχε μικρότερο μέγεθος και ήταν ξύλινο ή μεταλλικό, συνήθως για πολύτιμα αντικείμενα. Η αλλαγή αυτή αλλοίωσε την εικόνα του μύθου, καθώς ένα πίθος υποδηλώνει κάτι μεγαλύτερο και πιο σημαντικό, ενώ το κουτί δίνει μια πιο περιορισμένη αίσθηση.

Η ιστορία της Πανδώρας αναφέρει πως οι θεοί δημιούργησαν την πρώτη γυναίκα ως τιμωρία για την κλοπή της φωτιάς από τον Προμηθέα. Ο Δίας της έδωσε ένα πίθο που περιείχε όλα τα δεινά του κόσμου, με την οδηγία να μην τον ανοίξει. Ωστόσο, η περιέργειά της την οδήγησε να σηκώσει το καπάκι, απελευθερώνοντας πόνο, αρρώστιες και κακουχίες για την ανθρωπότητα. Το μόνο που έμεινε μέσα ήταν η ελπίδα.

Παρά το γεγονός ότι η αρχική αναφορά στον πίθο είναι γνωστή, η παρανόηση με το κουτί συνεχίζει να υπάρχει στη σύγχρονη κουλτούρα, επηρεάζοντας ακόμα και τη χρήση της έκφρασης “άνοιξε το κουτί της Πανδώρας”. Ωστόσο, η σωστή εκδοχή του μύθου αποκαλύπτει μια πιο βαθιά συμβολική σημασία, καθώς το μέγεθος του πίθου αντιπροσωπεύει το τεράστιο βάρος των δεινών που επιβλήθηκαν στην ανθρωπότητα.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.