Lucia Berlin: «Βράδυ στον Παράδεισο»

10:16 28/3/2022 - Πηγή: Diastixo

Συνέχεια παραγνωρισμένων Αμερικανών λογοτεχνών και, μετά τον Τζον Γουίλιαμς, σειρά έχει η Λουσία Μπερλίν (Αλάσκα, 1936 – Καλιφόρνια, 2004), το καλύτερα κρυμμένο μυστικό της Αμερικής αναφορικά με τη λογοτεχνία, όπως την αποκάλεσαν – αν και στην περίπτωσή της τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά απ’ ό,τι με τον Williams. Στην Ελλάδα μάς τη σύστησαν το 2018 οι Εκδόσεις Στερέωμα με το Οδηγίες για οικιακές βοηθούς, σε μετάφραση της Κατερίνας

Σχινά, πρόλογο της Lydia Davis και εισαγωγή του Stephen Emerson. Μια συλλογή 43 διηγημάτων μιας εκπληκτικής διηγηματογράφου. Τώρα, πάλι οι Εκδόσεις Στερέωμα έρχονται να συμπληρώσουν αυτή την εικόνα με τη συλλογή Βράδυ στον Παράδεισο, σε μια εξαιρετική μετάφραση και πάλι της Κατερίνας Σχινά και με πρόλογο του πρώτου γιου, εκ των τεσσάρων, της συγγραφέα, του Μαρκ Μπερλίν. Είκοσι δύο διηγήματα, αυτή τη φορά, έρχονται να συμπληρώσουν την εικόνα της Μπερλίν διηγηματογράφου και να μας αφήσουν ενεούς με το ταλέντο της αφήγησής της!

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Είκοσι δύο ιστορίες σκληρές, βαθιές, καθημερινές, ανθρώπινες, τρυφερές, που φτάνουν από το Τέξας στη Χιλή και από τη Νέα Υόρκη στο Μεξικό – πόλεις όπου έζησε η Μπερλίν. Απ’ τα διηγήματά της παρελαύνουν χαρακτήρες διάσημοι και άσημοι, καθημερινοί, μα πρωτίστως ετερόκλητοι – διάσημοι ηθοποιοί και επιτυχημένοι μουσικοί βρίσκονται πλάι σε εμπόρους ναρκωτικών, Λατίνους ζιγκολό, ατίθασους εφήβους, που συγχρωτισμένοι μεταξύ τους προβάλουν μια τόσο αληθινή Αμερική, που θα τη ζήλευε κι ο Κάρβερ. Πολλούς απ’ αυτούς τους χαρακτήρες τούς έχουμε γνωρίσει ήδη απ’ την πρώτη συλλογή. Ή πάλι, μπορούμε να διαβάσουμε αυτή τη συλλογή ως αποσπάσματα της ζωής των χαρακτήρων σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους, πέραν της αυτονομίας εκάστου διηγήματος.

{jb_quote}Το βέβαιο είναι πως η Μπερλίν πετυχαίνει να μετατρέψει τη ζωή (της) σε επιτυχημένη λογοτεχνία και όχι το αντίθετο.{/jb_quote}

Το πόσο πολύ Λουσία Μπερλίν περιλαμβάνουν μέσα τους αυτές οι ιστορίες, μας δίνει να καταλάβουμε ο γιος της στον πρόλογο του βιβλίου, που αναφέρει: «Η μαμά έγραφε αληθινές ιστορίες – όχι απαραίτητα αυτοβιογραφικές, αλλά αρκετά κοντά στην πραγματικότητά της. Οι οικογενειακές μας ιστορίες και αναμνήσεις σιγά-σιγά αναδιαμορφώθηκαν. Εξωραΐστηκαν και δουλεύτηκαν, σε βαθμό που ποτέ δεν είμαι σίγουρος τι πραγματικά συνέβη. Η Λουσία έλεγε πως αυτό δεν είχε σημασία: το ουσιαστικό ήταν η ιστορία». Υπογραμμίζουμε υπερτονίζοντας την τελευταία φράση, που δεικνύει πάρα πολλά για το πάθος αυτής της γυναίκας με τη συγγραφή.

Μέσα από μια άρτια τεχνική γραφής και αυτό το ετερόκλητο των χαρακτήρων, με όχημα πολλές φορές ένα ανεπαίσθητο χιούμορ, ή πάλι μέσα από υπαρξιακές αναζητήσεις η Μπερλίν καταφέρνει να αναδείξει, στην πλειονότητα των διηγημάτων, την επικράτηση της ελπίδας ως μέσον συνέχισης της ζωής. Μιας ζωής ανυπόφορης, αλλού μονότονης είτε δυσβάσταχτης ή, πάλι, στερημένης, πληκτικής αλλά και μποέμικης, έως και ανάλαφρης κάποιες φορές. Το εύρος αναφορών της πράγματι εκπλήσσει. Το βέβαιο είναι πως η Μπερλίν πετυχαίνει να μετατρέψει τη ζωή (της) σε επιτυχημένη λογοτεχνία και όχι το αντίθετο. Αυτό αποδεικνύει και τη στόφα του λογοτέχνη! Αυτή την απόλαυση ανάγνωσης που σου αφήνει με το τέλος της η κάθε ιστορία, σε ό,τι κι αν αναφέρεται αυτή.

Είναι πράγματι δύσκολο να ξεχωρίσουμε κάποιο ή κάποια από τα διηγήματα αυτής της συλλογής. Θα αναφερθούμε μόνο στο «Χαμένη στο Λούβρο», απομονώνοντας ένα-δυο αποσπάσματα:

Όταν οι άνθρωποι πέθαιναν, άραγε το συνειδητοποιούσαν, είχαν επίγνωση της στιγμής που ερχόταν γι’ αυτούς; Καθώς πέθαινε, ο Στήβεν Κρέιν είπε στον φίλο του, Ρόμπερτ Μπαρ: «Δεν είναι άσχημο. Νιώθεις νυσταγμένος – και δεν σε νοιάζει. Απλώς ανησυχείς λιγάκι, σαν μέσα σε όνειρο, και αναρωτιέσαι σε ποιον κόσμο βρίσκεσαι πραγματικά, αυτό είναι όλο.

Σε αυτό το διήγημα αντιπαραβάλλεται η μετάβαση από τον ύπνο στο ξύπνιο, όπου ύπνος ισούται με θάνατο και ξύπνιος με τη ζωή, σε αντιδιαστολή με μια επίσκεψη στο Μουσείο του Λούβρου. Εκεί μέσα, περιτριγυρισμένη από ανυπέρβλητα μνημεία τέχνης, πλην όμως νεκρά ή έστω φυλακισμένα, αναζητώντας πάντα την ελπίδα μέσα στη ζωή, η αφηγήτρια ξορκίζει τον θάνατο στη θέαση και μόνο της Νίκης της Σαμοθράκης: «Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο ήταν ότι αν έπαιρνα μια λάθος στροφή κι έπεφτα πάνω στην ίδια τη Νίκη, επανερχόμουν αμέσως στην πραγματικότητα». Και καταλήγει λίγο παρακάτω, ανακαλύπτοντας ένα τμήμα του μουσείου με πιο ανθρώπινα μουσειακά αντικείμενα: «Όπως ο θάνατος, αυτό το τμήμα δεν ήταν εξαιρετικό. Ήταν απλώς απροσδόκητο».

Η συλλογή Βράδυ στον Παράδεισο έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα που μας είχε δημιουργηθεί για τη Λουσία Μπερλίν με το Οδηγίες για οικιακές βοηθούς. Μια εικόνα που επιβεβαιώνει τη λογοτεχνική δύναμη της γραφίδας της και που η μικρή αναγνώριση που γεύτηκε εν ζωή από έναν μικρό κύκλο ομοτέχνων και αναγνωστών ανασκευάζεται πλέον και έρχεται, με τις δύο αυτές συλλογές, να αποκαταστήσει τη θέση της στο πάνθεο των εξαιρετικών σύγχρονων Αμερικανών διηγηματογράφων, κάνοντάς τη γνωστή παγκοσμίως.

Βράδυ στον Παράδεισο
Ακόμα λίγες ιστορίες
Lucia Berlin
Μετάφραση – Σημειώσεις: Κατερίνα Σχινά
Πρόλογος: Marc Berlin
Στερέωμα
328 σελ.
ISBN 978-618-5617-05-9
Τιμή €20,00