Ανδρέας Αντωνίου

16:58 1/1/2023 - Πηγή: Diastixo

Το AnDro III – Το πνεύμα του κόσμου ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2019, την περίοδο που είχε τελειώσει η συγγραφή του AnDro II – Πάνθεον. Είναι επηρεασμένο από τον Δωδεκάλογο του Παλαμά, αλλά κυρίως από τις απόψεις του Γκαίτε για την παγκόσμια λογοτεχνία, αν και κάποιοι θα το συνδέσουν, όχι άδικα, με το Weltgeist που εντοπίζεται στην εγελιανή φιλοσοφία. Από μια άποψη όντως το AnDro III – Το πνεύμα του κόσμου είναι το επιστέγασμα και η ανακεφαλαίωση όλων των υπολοίπων συλλογών μου.

Το Πνεύμα

του κόσμου διακατέχεται από το μυθολογικό-κοσμογονικό στοιχείο των προηγούμενων συλλογών μου, όμως είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το Πάνθεον. Εξερευνούν την ίδια θεματική, δηλαδή τα διαχρονικά εκείνα στοιχεία που συνδέουν τα διάφορα έργα τέχνης μεταξύ τους, σε μια κοινή προοπτική. Στο Πνεύμα του κόσμου, το κοινό στοιχείο είναι τα στάδια της πορείας του πνεύματος που εμφανίζονται στην ποίηση: Η μυθολογία και η κοσμογονία, ο πόλεμος και ο θάνατος, η αγάπη, η μουσική, η φιλοσοφία.

Ο κύριος στόχος ήταν να δείξω πως αυτό που αποκαλούμε ομορφιά είναι στο βάθος της κάτι ενιαίο και διαχρονικό και πως οι ανάγκες του αναγνώστη παραμένουν ίδιες, ακόμη κι όταν αλλάζουν οι προσδοκίες του. Στόχος δεν είναι λοιπόν να πούμε κάτι διαφορετικό, να πρωτοτυπήσουμε για χάρη της πρωτοτυπίας και του ορίζοντα προσδοκιών, αλλά να ξαναπούμε την ίδια ιστορία με διαφορετικό τρόπο.

Αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται πιστεύω όχι μόνο μέσα από τη θεματολογία, αλλά και μέσα από τη μορφή του κειμένου. AnDro, όπως γράφω στο Πάνθεον,θα πει στροφή, μια στροφή διττή. Αφενός είναι η στροφή προς την παράδοση όχι ως προγονολατρία, αλλά ως επαναπροσέγγιση του στοιχείου εκείνου που στρέφει τον άνθρωπο προς τη λογοτεχνία. Αφετέρου είναι η στροφή, ο στίχος, το μέτρο και ο ρυθμός, η μουσική εκείνη που αναβαθμίζει τη γλώσσα από έναν απλό φορέα νοήματος σε έναν μυστηριακό φορέα αισθητικής.

{jb_quote}Οι ανάγκες του αναγνώστη παραμένουν ίδιες, ακόμη κι όταν αλλάζουν οι προσδοκίες του.{/jb_quote}

Η λογοτεχνία, όπως θα έλεγε και η Κρίστεβα, είναι και παραμένει ένας ανοιχτός διάλογος μεταξύ κειμένων. Είμαστε κομμάτια σε ένα τεράστιο παζλ που επικοινωνούν μεταξύ τους, το ένα υποστηρίζει, κρίνει, συμπληρώνει, ακόμη και αναιρεί το άλλο, σε μια συνεχή δυναμική. Όταν παρατηρούμε τη λογοτεχνία με τον μεγεθυντικό φακό, τότε βλέπουμε καλύτερα τις λεπτομέρειες των μεμονωμένων περιπτώσεων. Αλλά όταν κάνουμε ένα βήμα πίσω, βλέπουμε τη μαγεία ολόκληρης της εικόνας και πως όλα δένουν μεταξύ τους αρμονικά, ακόμη και στη σύγκρουσή τους. Το AnDro III, αλλά και όλες μου οι συλλογές, είναι ένας διάλογος με τα δικά μου πρότυπα, τους καλλιτέχνες που εκτιμώ και τους θεωρώ δασκάλους.

Κεντρική θέση στο βιβλίο κατέχει η μούσα, η θεά του φεγγαριού, το σύμβολο και η ενσάρκωση της έμπνευσης. Είναι η αίσθηση (την οποία εντοπίζουμε σε συγγραφείς όπως ο Τσβάιχ και ο Τόλκιν) πως η ποίηση προέρχεται από ένα μέρος έξω από τον ποιητή, πως ο ποιητής όταν γράφει δεν δημιουργεί, αλλά έχει την αίσθηση πως κάποιος του υπαγορεύει. Μούσα είναι οτιδήποτε μπορεί να ξεκλειδώσει τις λέξεις στο μυαλό του ποιητή, να του εμφυσήσει τον ρυθμό και να του υπαγορέψει τους στίχους, όχι όπως ο ποιητής θα ήθελε να είναι, αλλά όπως το ποίημα δημιουργεί τον εαυτό του. Η ποίηση γίνεται μια λύτρωση από το εγώ, καθώς ο ποιητής αφήνει και αφήνεται στο πνεύμα της λογοτεχνίας.

Το αίσθημα που θα ήθελα να αφήσει στον αναγνώστη είναι ακριβώς αυτό: μια κίνηση προς τα έξω, προς το ξένο και το διαφορετικό, παράλληλα με μια κίνηση προς τα μέσα, προς το οικείο και το γνώριμο. Στο σημείο τομής αυτών των δύο κινήσεων, πιστεύω πως ο αναγνώστης θα αντιληφθεί ότι το διαφορετικό είναι παράλληλα και οικείο και ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας των διαφόρων λογοτεχνιών και πολιτισμών παραμένουν ανοιχτοί μέχρι σήμερα.

Andro III: Το πνεύμα του κόσμου
Ανδρέας Αντωνίου
Εκδόσεις Βακχικόν
σ. 220
ISBN: 978-618-5662-79-0
Τιμή: 13,78€