Σόνια Ζαχαράτου

23:55 18/4/2025 - Πηγή: Diastixo

Το χάος είπε. Ακόμη μια ποιητική συλλογή στις τόσες που κατακλύζουν την αγορά και αναρωτιέται κανείς γιατί τέτοια εμμονή σε αυτό το είδος της λογοτεχνίας που, ναι μεν εκδοτικά ανθεί, αλλά δεν ανθεί εξίσου εμπορικά, καθώς το αναγνωστικό κοινό του είναι εξαιρετικά περιορισμένο. Προς τι, λοιπόν;

Διστακτικά θα δώσω μια, ίσως ισχνή, απάντηση στις ήδη υπάρχουσες: Επειδή η ποίηση είναι η επιγραμματική καταγραφή της ζωής, αλλά και η ενδελεχής ερμηνεία της. Είτε πρόκειται για γεγονότα είτε για συναισθήματα, είτε είναι κοινωνικά ή πολιτικά καταγγελτική, είτε ερωτική και φαντασιακή, είτε ρεαλιστική

ή σουρεαλιστική, κατατίθεται με παλμό, πλούτο λέξεων και ρηξικέλευθες εννοιολογικές προτάσεις. Και, φυσικά, πυροδοτείται από τη σπίθα της έμπνευσης. Είναι, επίσης, η ποίηση η αέναη φιλοσοφική αμφισβήτηση όσων θεωρούμε δεδομένα και εδραιωμένα.

Το χάος είπε είναι το τέταρτο βιβλίο μου ποίησης από τα δώδεκα που έχουν κυκλοφορήσει (μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, συνομιλίες με προσωπικότητες, θέατρο). Εκδόθηκε από τον οίκο Συρτάρι και περιλαμβάνει τριάντα ποιήματα και έξι πεζοποιήματα. Το εξώφυλλο κοσμεί ένα έργο της ζωγράφου Μαρίας Γιαννακάκη. Ο τίτλος του είναι στίχος του ποιήματος «Το κοτσύφι»:

Είπε το χάος: «Είμαι ό,τι δεν ήθελες να δεις».
Είπε η λύπη: «Είμαι τα ανολοκλήρωτα πένθη σου».
Είπε το κοτσύφι: «Άκου το κελάηδημά μου».

Αυτό το τρίστιχο γεννήθηκε από τη λέξη «χάος», που δικός μου άνθρωπος μου προσήψε. Η λέξη ήχησε σαν εφαλτήριο για να το κοιτάξω, να διαλογιστώ, να αναμετρηθώ. Το χάος μου είναι και τα πένθη μου; Οι απώλειες; Κι επειδή το χάος δεν είναι μονοσήμαντο στις απαιτητικές συνθήκες των δύσκολων καιρών μας, τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο έχουν έντονο το ψυχογραφικό στοιχείο σε θέματα όχι μόνο προσωπικά, αλλά και συλλογικά. Δεν είναι μόνο η ενδοσκόπηση, η αναζωπύρωση των άλυτων τραυμάτων, οι ποικίλες πλευρές της απόλαυσης, ο φόβος του έρωτα και του θανάτου, το πένθος, η δυσκολία να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Είναι και το ένστικτο της επιβίωσης και ο πόνος της προσφυγιάς, οι ματωμένες εικόνες, το μακελειό και η βία που ακυρώνουν τη ζωή. Ένα απόσπασμα από το ποίημα «Το ομοίωμα»:

…Ήταν χαμένος·/ εξόριστος, ναυαγός, φυγάς,/ με εγγραφές/ ταξιδιών ατελέσφορων/ στο σώμα και στην ψυχή./ Μόνος, παρεκτός των πουλιών/ και του ήχου του ξυραφιού/ παρεκτός της αγωνίας κάπου να φτάσει·/ παλεύοντας με θάλασσες/ βάλτους, συρματοπλέγματα./ Παραισθήσεις...

{jb_quote}Η ποίηση είναι η επιγραμματική καταγραφή της ζωής, αλλά και η ενδελεχής ερμηνεία της.{/jb_quote}

Ένα ακόμη θέμα που αναδεικνύει το «χάος» είναι η δυσκολία τής μεταξύ μας συνεννόησης, οι λέξεις που δεν αποδίδουν το ποθητό νόημα, που δεν αρκούν για την καταγραφή της γκάμας των συναισθημάτων.

Οι λέξεις με τις σκέψεις/ δεν συνοδοιπορούν πάντα·/ οι σκέψεις επιθυμούν να προηγούνται,/ αλλά συχνά ακολουθούν τις λέξεις./ Γι’ αυτό,/ σαρκάζω τη μεγαλοστομία της γνώσης/ την απατηλότητα των εγκωμίων/ τη σαθρότητα κάποιων επιχειρημάτων… (Από το ποίημα «Επιβεβαίωση»)

Το ερωτικό στοιχείο, επίσης, το σώμα και τα πάθη του:

Τα χείλη σου όψιμοι ανθοί,/ το βλέμμα σου λαίλαπα,/ το σώμα σου μυρωμένη γη,/ χώμα μετά τη βροχή,/ όμοια υγραμένο με το δικό μου σώμα./ Δώσε μου τη μυρωδιά σου, τον ιδρώτα σου,/ δώσε μου τη γεύση σου,/ χωρίς ανάσα,/ μόνο κραυγή/ κραυγή φωνηέντων χωρίς κανένα σύμφωνο,/ χωρίς καμία συμφωνία κυρίων και κυριών,/ γιατί εγώ χωρίς προσδιορισμούς γεννήθηκα… (Από το ποίημα «Πόθος»)

Τέλος, στη συλλογή περιλαμβάνεται κι ένας πραγματικός επιθανάτιος διάλογος εν είδει θεατρικού κειμένου:

…Είπα: Πες μου…
Είπες: Φτιάχνω στο μυαλό μου ένα περιβάλλον για εκεί που θα πάω… Πρέπει να το φτιάξω, είναι παρηγοριά να ξέρω τι θα γίνει, όταν θα είμαι εκεί, στο άλλο τοπίο…
Είπα: Πώς τα σκέφτεσαι αυτά;
Είπες: Αυτά με σκέφτονται, εγώ μονολογώ, επαναλαμβάνω αυτά που εκείνα λένε...

[Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει στο βιβλιοπωλείο Επί λέξει, Ακαδημίας 32, στις 29 Απριλίου, στις 7μμ.]

Το χάος είπε
Σόνια Ζαχαράτου
Εκδόσεις Συρτάρι
74 σελ.
ISBN 978-618-57-6318-3
Τιμή €11,00