Συλλογικό έργο: «Η Ναυτεμπορική: 100 χρόνια οικονομικής ιστορίας»

00:35 6/2/2025 - Πηγή: Diastixo

Το 2024, η καθημερινή, οικονομική εφημερίδα Ναυτεμπορική, η οποία έχει περιέλθει πλέον στον όμιλο επιχειρήσεων Μελισσανίδη, συμπλήρωσε έναν αιώνα ζωής. Η Ναυτεμπορική κυκλοφόρησε πρώτη φορά στον Πειραιά το 1924 ως ενημερωτικό δελτίο για τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις πλοίων από το μεγάλο ελληνικό λιμάνι, πριν εξελιχθεί στη σπουδαιότερη και μακροβιότερη ελληνική οικονομική (και πολιτική

πλέον) εφημερίδα. Το φύλλο είχε ιδρύσει και διεύθυνε μια εμβληματική φυσιογνωμία του ελληνικού Τύπου, ο 24χρονος τότε Μικρασιάτης δημοσιογράφος, εκδότης και επιχειρηματίας Πάνος Αθανασιάδης (1899-1981).

Για να γιορτάσει τη σπουδαία αυτή επέτειο, η διεύθυνση της εφημερίδας σχεδίασε και υλοποίησε κατά τη διάρκεια του 2024 –και θα συνεχίσει κι εντός του 2025, όπως πληροφορούμαστε– μια σειρά από καλαίσθητες ειδικές εκδόσεις.

Έργο αναφοράς

Ο τόμος Η Ναυτεμπορική: 100 χρόνια οικονομικής ιστορίας, συλλογικό έργο το οποίο παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2024 σε ειδική εκδήλωση στο Ζάππειο Μέγαρο, είναι ένα ογκώδες συγγραφικό πόνημα αναφοράς για την πορεία που διάνυσε, τις μορφές που έλαβε και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε εντός του 20ού αιώνα η ελληνική οικονομία. Οι συγγραφείς του τόμου επιχειρούν και πετυχαίνουν να δώσουν, μέσα από ανεξάρτητες μεταξύ τους κι αλληλοσυμπληρωμένες μελέτες, μια καθαρή εικόνα για την ελληνική οικονομία και την εγχώρια επιχειρηματικότητα στην πορεία των 100 ετών που εξετάζονται, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα την πορεία επιμέρους παραγωγικών κλάδων και τον βίο προσωπικοτήτων του ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου.

Οι έγκριτοι ακαδημαϊκοί Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, Τάσος Γιαννίτσης, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και πρώην υπουργός, Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Βάλια Αρανίτου, αναπληρώτρια καθηγήτρια ΕΚΠΑ, και η Γεωργία Μ. Πανσεληνά, ιστορικός, μαζί με τον συνεργάτη της δημοσιογράφο Θανάση Αντωνίου, που επιμελήθηκαν και υπογράφουν τις ερευνητικές εργασίες για τα 100 χρόνια οικονομικής ιστορίας, χαρακτηρίζουν το έργο αυτό μια ευκαιρία αναστοχασμού και αξιολόγησης για τα όσα συνέβησαν στην οικονομία και την κοινωνία τον αιώνα που πέρασε, από το 1924 έως και σήμερα.

Στις 400 σελίδες του τόμου περιγράφεται με ακρίβεια η εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, το σύνολο των οικονομικών πολιτικών, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και οι επιρροές από το διεθνές περιβάλλον που διαμόρφωσαν τη σημερινή Ελλάδα με τις επιτυχίες της, τα χρόνια προβλήματα, τις δυσκολίες (πολιτικές και οικονομικές), ενώ παράλληλα κατατίθενται προτάσεις για βελτιώσεις, όπου χρειάζεται.

Επιμέρους έρευνες

Ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος στο κεφάλαιο «Οικονομική ιστορία και Ναυτεμπορική 1924-2024» παρουσιάζει, μεθοδικά αλλά συνοπτικά, την πορεία των θεμελιωδών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας κατά τον εξεταζόμενο αιώνα και συσχετίζει τα οικονομικά γεγονότα που σημάδεψαν τον αιώνα αυτόν με τις πολιτικές, πολιτειακές, οικονομικές, κοινωνικές κι επιχειρηματικές εξελίξεις, τόσο στο εσωτερικό της χώρας (Μικρασιατική Καταστροφή, Μεσοπόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος, Δικτατορία, Μεταπολίτευση, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ολυμπιακοί 2004, Μνημόνια) όσο και στη διεθνή σκηνή (π.χ. πετρελαϊκές κρίσεις τη δεκαετία του 1970).

{jb_quote}Μια ευκαιρία αναστοχασμού και αξιολόγησης για τα όσα συνέβησαν στην οικονομία και την κοινωνία τον αιώνα που πέρασε, από το 1924 έως και σήμερα.{/jb_quote}

Η ιστορικός Γεωργία Πανσεληνά και ο δημοσιογράφος Θανάσης Αντωνίου στο κεφάλαιο «50 μορφές του ελληνικού επιχειρείν από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα» παρουσιάζουν σύντομες αλλά περιεκτικές βιογραφίες 50 προσωπικοτήτων του επιχειρηματικού κόσμου, που διαμόρφωσαν με το έργο τους το τοπίο της ελληνικής ιδιωτικής πρωτοβουλίας κι έθεσαν τα θεμέλια ιστορικών επιχειρηματικών ομίλων.

Η Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθύντρια από το 2017 του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στην Κρήτη, στο κεφάλαιο «Ναυτιλία: Η πορεία του στόλου των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα» αναλαμβάνει το εξαιρετικά δύσκολο αλλά συναρπαστικό έργο της συνοπτικής παρουσίασης του ναυτιλιακού κόσμου και της ελληνόκτητης ναυτιλίας κατά τη διάρκεια του εξεταζόμενου αιώνα, μια πορεία την οποία η εφημερίδα έχει καταγράψει πληρέστερα από κάθε άλλο μέσο ενημέρωσης στην Ελλάδα.

Στο κεφάλαιο με τίτλο «Βιομηχανία: Ένας αιώνας εξέλιξης και μετασχηματισμού» ο πανεπιστημιακός καθηγητής και πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης, αξιοποιώντας έναν πλούτο στατιστικών στοιχείων και με τη βοήθεια αναλυτικών πινάκων και προσιτών στον μέσο αναγνώστη γραφημάτων, παρουσιάζει την εξέλιξη της ελληνικής βιομηχανίας η οποία, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της μακράς περιόδου των 100 χρόνων, είχε καταφέρει πράγματι να αναπτυχθεί. Παρουσιάζοντας μάλιστα την περίοδο 1953-1973, τη γνωστή περίοδο της ελληνικής εκβιομηχάνισης, ο Τ. Γιαννίτσης υποστηρίζει: «Η Ελλάδα οδηγήθηκε από την υπανάπτυξη στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων και, αργότερα, των αναπτυγμένων οικονομιών».

Η καθηγήτρια Βάλια Αρανίτου στο κεφάλαιο «Εμπόριο: Η σταθερή μεταβλητή της Ελληνικής Οικονομίας» εξιστορεί, αξιοποιώντας κι αυτή μοναδικό πλούτο στοιχείων, πινάκων και γραφημάτων, την ανάπτυξη και την εδραίωση του εμπορίου στον ελλαδικό χώρο, τις κοινωνικές και οικονομικές συνιστώσες της επιχειρηματικής δραστηριότητας των κορυφαίων Ελλήνων εμπόρων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στο πέρασμα του ελληνικού εμπορίου από την εποχή των μικρών καταστημάτων ή των εμβληματικών μεταπολεμικών πολυκαταστημάτων στην εποχή των σουπερμάρκετ, των πολυεθνικών ομίλων και των οργανωμένων malls, τα οποία δίνουν πλέον, σε μεγάλο βαθμό, τον εμπορικό τόνο και στην ελληνική αγορά.

Μια ματιά, ένας αιώνας

Τα κείμενα των συγγραφέων υποστηρίζονται κι αναδεικνύονται από προσεκτικά επιλεγμένο και αριστοτεχνικά σελιδοποιημένο φωτογραφικό υλικό, που προέρχεται από κορυφαία μουσεία της χώρας (Μουσείο Μπενάκη), τραπεζικά ιδρύματα (Τράπεζα της Ελλάδος, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης), διακεκριμένα αρχεία με σπουδαίο υλικό (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο), καθώς και αρχεία κορυφαίων ελληνικών δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες πρωταγωνίστησαν κατά τη διάρκεια του εξεταζόμενου αιώνα (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, Παπαστράτος κ.ά.).

Πλάι στο φωτογραφικό υλικό, και ειδικά στις οικονομικές μελέτες του τόμου, η χρήση εύληπτων γραφημάτων και πινάκων, αλλά και η παράθεση τεκμηριωμένων στατιστικών στοιχείων μετατρέπουν τον παρόντα τόμο σε έργο αναφοράς για σπουδαστές και μελετητές της ελληνικής οικονομίας, αλλά και σε ένα χρηστικό ανάγνωσμα για όσους θέλουν με μια ματιά να έχουν μια πλήρη εικόνα ενός ολόκληρου αιώνα. Και τι αιώνα!

Η Ναυτεμπορική: 100 χρόνια οικονομικής ιστορίας
Συλλογικό έργο
επιμέλεια: Χριστίνα Χαφουσίδου
Η Ναυτεμπορική, 2024
392 σελ.
ISBN 978-960-88851-4-1
Η έκδοση κυκλοφορεί εκτός εμπορίου και διανέμεται από τον όμιλο της Ναυτεμπορικής.