Πόλεμος για φάρμακα και γάλα

10:01 26/1/2014 - Πηγή: Antinews

Φάρμακα (μη συνταγογραφούμενα) με ελεύθερες τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ και φρέσκο παστεριωμένο γάλα χωρίς την προσδιορισμένη σήμερα διάρκεια των 5 ημερών περιλαμβάνει το σχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης, που θα προωθηθεί στη Βουλή την άλλη εβδομάδα. Ομως οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται είναι σφοδρές, ενώ υπάρχουν ενστάσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Η κυβέρνηση δηλώνει πλέον ότι τα μέτρα αυτά εντάσσονται στο πακέτο των «μνημονιακών υποχρεώσεων» και στα προαπαιτούμενα για τη συνέχιση της χρηματοδότησης της

χώρας από τους δανειστές της. Οι αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί από φαρμακοποιούς και κτηνοτρόφους, οι ενστάσεις που διατυπώνει το ΠΑΣΟΚ ως κυβερνητικός εταίρος και οι επιφυλάξεις υπουργών καθιστούν το ζήτημα της προώθησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του υπουργείου Ανάπτυξης για την άρση στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό ένα δύσκολο εγχείρημα. Ο χρόνος πάντως έχει ήδη εξαντληθεί, καθώς τα περίφημα μέτρα για τον ανταγωνισμό έπρεπε να έχουν ψηφισθεί ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη.

Το υπουργείο Ανάπτυξης μιλά για ομάδες συμφερόντων που θίγονται από τα μέτρα και υποστηρίζει ότι οι αλλαγές είναι προς όφελος των καταναλωτών οι οποίοι σε μια εποχή κατάρρευσης των εισοδημάτων έχουν απόλυτη ανάγκη τη μείωση των τιμών. Μάλιστα, το κόστος των φαρμάκων για τους καταναλωτές έχει αυξηθεί πάνω από 20% με βάση τα στοιχεία πληθωρισμού των τελευταίων μηνών (λόγω αύξησης της συμμετοχής των ασφαλισμένων), ενώ και η τιμή του γάλακτος ακολουθεί ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια.

Στο χώρο της Υγείας, οι μεν φαρμακοποιοί αντιδρούν με σφοδρότητα ενάντια σε κάθε περίπτωση να μεταφερθεί τζίρος (της τάξης των 300 εκατ. ευρώ) στις αλυσίδες λιανεμπορίου που θα προσθέσουν στους χιλιάδες κωδικούς τους και 800 μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, διατυπώνοντας όχι μόνο λόγους υπεράσπισης των στενών οικονομικών τους συμφερόντων, αλλά και ιατρικούς, επιστημονικούς λόγους -και εκεί είναι το πρόβλημα.

Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου συμμερίζεται τις θέσεις των φαρμακοποιών, ενώ τις προηγούμενες μέρες και ο υπουργός Υγείας, Αδωνις Γεωργιάδης, διαχώρισε τη θέση του από εκείνη του υπουργείου Ανάπτυξης, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι τα φάρμακα «δεν είναι καραμέλες» και μπορεί να έχουν παρενέργειες μαζί με άλλα φάρμακα. Στην Ευρώπη, είπε ο κ. Γεωργιάδης, τα φάρμακα είτε δεν πωλούνται στα σούπερ μάρκετ είτε πωλούνται με παρουσία φαρμακοποιού.

Ισως η κυβέρνηση επιχειρήσει να προωθήσει την απελευθέρωση με την τοποθέτηση … φαρμακοποιών στα σούπερ μάρκετ, κάτι όμως που δεν δέχονται οι φαρμακοποιοί.

Ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις έχουν προκύψει εδώ και καιρό με το γάλα, όπου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (τόσο ο υπουργός Αθανάσιος Τσαυτάρης όσο και ο αναπληρωτής του, Μάξιμος Χαρακόπουλος) διαφωνεί με την κατάργηση του σημερινού καθεστώτος στη διακίνηση του φρέσκου γάλακτος.

Ας σημειωθεί ότι στο θέμα του ψωμιού που θα πρέπει να πωλείται, κατά τον ΟΟΣΑ και το υπουργείο Ανάπτυξης, μόνο με το βάρος του προϊόντος (κατάργηση της τιμής της «φραντζόλας»), επικρατεί αισιοδοξία στο υπουργείο ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση θα εφαρμοστεί χωρίς αντιδράσεις, αλλά με την καθιέρωση ζυγίσματος των αρτοσκευασμάτων και από τα σούπερ μάρκετ, όχι μόνο από τους φούρνους. Το θέμα των βιβλίων και της κατάργησης της ενιαίας τιμής, που υπάρχει σήμερα, επίσης είναι ένα «αγκάθι» για το υπουργείο, καθώς υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στον εκδοτικό χώρο.

ΦΑΡΜΑΚΑ : Η ευρωπαϊκή εμπειρία έδειξε μείωση του κόστους αγοράς

Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα χωρίζονται σε έξι θεραπευτικές κατηγορίες: φάρμακα για το βήχα και το κρυολόγημα, αναλγητικά, φάρμακα για το γαστρεντερικό σύστημα, βιταμίνες, φάρμακα για τη φροντίδα του δέρματος και φάρμακα για τη φροντίδα των ματιών. Η λίστα καθορίζεται από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΦ.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και τον ΟΟΣΑ, είναι μία από τις 4 εναπομείνασες χώρες της Ευρώπης που καθορίζει τις τιμές των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων και τα ανώτατα περιθώρια κέρδους όλων των επιμέρους σταδίων (χονδρική και λιανική πώληση). Τα φάρμακα αυτά πωλούνται σήμερα αποκλειστικά από τα φαρμακεία – απαγορεύεται η πώλησή τους από οποιοδήποτε άλλο σημείο λιανικής.

Στην Ευρώπη διατίθενται και από άλλα σημεία, πλην των φαρμακείων: σε σούπερ μάρκετ επιτρέπεται σε 12 χώρες (όπως η Ιταλία, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Δανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία, η Ιρλανδία και η Αγγλία), σε περισσότερα σημεία (παντοπωλεία, βενζινάδικα) σε 9 χώρες και από το Διαδίκτυο σε 10 χώρες (όπως οι Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο).

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, στην Ιταλία, στον ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της αγοράς, οι τιμές των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων μειώθηκαν κατά 6,6%, στη Δανία οι τιμές μειώθηκαν κατά 5%-15% μετά την απελευθέρωση, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο οι διαφορές τιμής ανάμεσα σε εναλλακτικά σημεία πώλησης έφθασαν στο 10%-30%.

Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, η απελευθέρωση των τιμών, εφόσον συνδυαστεί με την απελευθέρωση των σημείων πώλησης, θα έχει πολλαπλά οφέλη (όπως στο βρεφικό γάλα, όπου μόλις απελευθερώθηκε το κανάλι διανομής, σημειώθηκε πτώση της τιμής του προϊόντος ακόμα και 20%). Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι δεν κινδυνεύει η δημόσια Υγεία.

Οι ισχυρισμοί του υπουργείου Ανάπτυξης σχετικά με τη δημόσια Υγεία (για την οποία πάντως δεν αποφασίζει το ίδιο αλλά το υπουργείο Υγείας) περιλαμβάνουν επιχειρήματα όπως:

-Οπως ισχύει και στην περίπτωση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των μη συνταγογραφούμενων ελέγχονται αυστηρά. Για να κυκλοφορήσει ένα σκεύασμα στην αγορά, οφείλει να τηρεί συγκεκριμένες υψηλές προδιαγραφές.

-Το πρόβλημα της αλόγιστης χρήσης φαρμάκων αφορά σε όλα τα είδη φαρμάκων και όχι μόνο στα μη συνταγογραφούμενα.

-Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η έμφαση για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να δοθεί στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση τόσο των ιατρών και των φαρμακοποιών όσο και των ασθενών. Σε καμία από τις πολιτικές του ΠΟΥ δεν περιλαμβάνονται συστάσεις για νομοθεσία που περιορίζει τη διαμόρφωση των τιμών, τα κανάλια διανομής και τον ανταγωνισμό.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

Στην Ιταλία η αγορά των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων απελευθερώθηκε το 2007. Η μεταρρύθμιση περιελάμβανε:

- Διάθεσή τους από σημεία λιανικής πέραν των φαρμακείων.

- Κατάργηση του ορίου έκπτωσης 20% επί της αναγραφόμενης τιμής στη συσκευασία.

- Κατάργηση της υποχρέωσης για αναγραφή τιμής στη συσκευασία.

Μέχρι το 2008 τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα πωλούνταν ήδη σε 3.700 σημεία λιανικής εκτός των 17.000 φαρμακείων. Στην επέκταση των σημείων διανομής δεν κυριάρχησαν τα σούπερ μάρκετ και οι αλυσίδες: το 86% των νέων σημείων πώλησης ήταν μικρά καταστήματα.

Μέσα σε ένα χρόνο, από το 2007 ως το 2008, οι τιμές μειώθηκαν κατά 6,6%. Οι εκπτώσεις κυμάνθηκαν από 15,8% κατά μέσο όρο στα μικρά καταστήματα μέχρι 22% κατά μέσο όρο από σούπερ μάρκετ και αλυσίδες. Επίσης, τα περισσότερα φαρμακεία προσέφεραν εκπτώσεις της τάξης του 10%, προκειμένου να ανταποκριθούν σε μια πιο ανταγωνιστική αγορά.

ΓΑΛΑ: Φρέσκο παστεριωμένο χωρίς ημερομηνία λήξης σε πέντε μέρες

Το γάλα που πωλείται στη λιανική αγορά είναι πάντα παστεριωμένο. Γάλα που μπορεί να καταναλωθεί χωρίς διαδικασία παστερίωσης είναι μόνο το νωπό και είναι γάλα ημέρας, το οποίο εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να φτάσει στο ράφι, αναφέρουν πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία κάνει διάκριση μόνο ανάμεσα στο παστεριωμένο γάλα, που διατηρείται στο ψυγείο, και στο γάλα που έχει υποστεί ειδική θερμική επεξεργασία (UHT) που διατηρείται στο ράφι και εκτός ψυγείου και δεν έχει αναπτυχθεί σχεδόν καθόλου στη χώρα μας.

Σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος στο ψυγείο ορίζεται από τον παρασκευαστή, ανάλογα με τη μέθοδο παστερίωσης που χρησιμοποιείται και το παστεριωμένο γάλα είναι ένα.

Μόνο στην Ελλάδα γίνεται διάκριση ανάμεσα στο παστεριωμένο γάλα που διατηρείται στο ψυγείο για 5 ημέρες (και στην Ελλάδα ο νομοθέτης επιτρέπει να ονομάζεται φρέσκο) και στο «υψηλής παστερίωσης» (μακράς διαρκείας), που διατηρείται και αυτό στο ψυγείο αλλά για περισσότερες από 5 ημέρες.

Πρόκειται για μια καθαρά τεχνητή διάκριση και ελληνική επινόηση, θεωρεί το υπουργείο Ανάπτυξης και διευκρινίζει ότι οι τρόποι παστερίωσης του γάλακτος είναι σαφώς προσδιορισμένοι. Από τη στιγμή που ακολουθείται αποδεκτή μέθοδος παστερίωσης, δεν υπάρχει καμία αλλοίωση ούτε στη γεύση ούτε στη θρεπτική αξία του προϊόντος. Επίσης, δεν τίθεται κανένα θέμα ασφάλειας για τον καταναλωτή.

Το παστεριωμένο γάλα στην Ελλάδα είναι από τα ακριβότερα στην Ευρώπη (πωλείται ακριβότερα μόνο στην Ιταλία και την Κύπρο, σύμφωνα με τη Eurostat). Μάλιστα, παρά την ύφεση, η μέση τιμή του γάλακτος αυξήθηκε από 1,12 ευρώ το 2009 σε 1,27 τον Ιούνιο το 2012.

Από τη λιανική τιμή του «φρέσκου» παστεριωμένου γάλακτος, το 35% αντιστοιχεί στο κόστος της πρώτης ύλης, που καταβάλλεται στον παραγωγό. Το 24% αντιστοιχεί στο περιθώριο κέρδους της γαλακτοβιομηχανίας, το 11% αντιστοιχεί στο περιθώριο κέρδους του λιανεμπόρου και το 17% αντιστοιχεί στο σύνολο του κόστους διακίνησης (μεταφορές, αποθήκευση, επιστροφές κ.λπ.). Ενα 5% της τιμής του τελικού προϊόντος αντιστοιχεί στο κόστος επιστροφής συσκευασιών, μετά την ημερομηνία λήξης.

Η τιμή παραγωγού – κτηνοτρόφου για το γάλα στην Ελλάδα είναι κατά 24% ακριβότερη σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε. Συγκεκριμένα, η τιμή ανά λίτρο είναι 0,44 ευρώ ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 0,36 ευρώ. Η Ελλάδα είναι η 5η ακριβότερη χώρα ως προς την τιμή παραγωγού, επισημαίνει το υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ από την πλευρά του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έχει υποστηριχθεί ότι δεν πρέπει για μια έκπτωση της τάξης των 5, άντε 10, λεπτών του ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια ημερησίως να εξοντώσουμε έναν κλάδο όπως οι αγελαδοτρόφο, όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος στη Βουλή.

Το υπουργείο Ανάπτυξης, ακόμη, θεωρεί ότι ο περιορισμός των 5 ημερών σημαίνει ότι τα σούπερ μάρκετ και τα άλλα σημεία λιανικής (mini market, περίπτερα κ.ά.) πρέπει να επιστρέφουν τις συσκευασίες που λήγουν στη γαλακτοβιομηχανία. Αυτή η διαδικασία κοστίζει ακριβά και επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την τελική τιμή του «φρέσκου» παστεριωμένου γάλακτος.

Το υπουργείο Ανάπτυξης αναφέρει ακόμη ότι:

•Το γάλα που αγοράζει ο Ελληνας καταναλωτής από τα ψυγεία είναι είτε διάρκειας 5 ημερών είτε 40 και πάνω. Οι ενδιάμεσες επιλογές είναι ελάχιστες. Συγκεκριμένα, στην αγορά σήμερα δεν υπάρχει κανένα προϊόν με διάρκεια ζωής από 5 έως 15 ημέρες και μόνο 6 προϊόντα με διάρκεια ζωής από 15 έως 40 ημέρες. Αντίθετα, εντοπίζονται 17 προϊόντα στην κατηγορία των 5 ημερών και 17 προϊόντα πάνω από τις 40 ημέρες. Αυτό εξηγεί το φαινόμενο του τεχνητού διαχωρισμού.

•Ο τεχνητός περιορισμός των 5 ημερών ευνοεί κυρίως τις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες παραγωγής. Οι μικροί Ελληνες παραγωγοί – κτηνοτρόφοι, εξαιτίας αυτού του περιορισμού, δεν μπορούν να αναπτύξουν και να διοχετεύσουν στην αγορά τα προϊόντα τους μέσα από συνεταιριστικά σχήματα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους παραγωγούς βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα και το διάστημα των 5 ημερών δεν είναι αρκετό για να φτάσει και να πωληθεί το προϊόν τους στα μεγάλα αστικά κέντρα – και ειδικά στην Αθήνα. Αν ο περιορισμός καταργηθεί, οι παραγωγοί αυτοί θα μπορέσουν να απευθυνθούν σε μια μεγαλύτερη αγορά και ταυτόχρονα οι καταναλωτές να αποκτήσουν περισσότερες επιλογές για παστεριωμένο ελληνικό γάλα.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΟΥΤΣΑΔΑΚΗΣ στον ΤΥΠΟ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ