«Οι καθηγητές έκλαιγαν» - «Ακούγαμε κρυφά Deutsche Welle» - Ιστορίες από το Πολυτεχνείο του ΄73

06:06 16/11/2023 - Πηγή: NewsIt

Ιστορίες από το Πολυτεχνείο θυμούνται Έλληνες και Ελληνίδες που ήταν φοιτητές ή μαθητές τον Νοέμβριο του 1973. Αναμνήσεις και μαρτυρίες από εκείνες τις ημέρες που η Αθήνα δονείτο από το σύνθημα «Ψωμί Παιδεία Ελευθερία».

Συμπληρώνονται 50 χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο κατά της Χούντας των συνταγματαρχών που κατέλυσαν στις 21 Απριλίου 1967 τη Δημοκρατία.

Ιστορίες έχουν καταγραφεί και ακουστεί πολλές φορές. Καθεμία από αυτές, όμως, είναι ξεχωριστή. Όπως

ξεχωριστή είναι η ιστορία του καθενός από τους πρωταγωνιστές των ημερών εκείνων.

Ο κ. Μηνάς είχε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο. Ήταν φοιτητής στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιώς και μέλος της Φοιτητικής Ένωσης Κρητών. «Εδώ και χρόνια δεν μιλώ για το Πολυτεχνείο», είναι η πρώτη του φράση.

Δεν θέλει να μιλήσει για τίποτα από όλα αυτά. Ούτε για το πώς οι φοιτητές από τον Πειραιά «κατέλαβαν» τον Ηλεκτρικό για να φτάσουν μέχρι το Πολυτεχνείο και να βοηθήσουν στην οργάνωση του φοιτητικού κινήματος. Ούτε για τότε που μπήκε μέσα το τανκ και οι πρώτες κινήσεις του ήταν να προτρέψει τον Νίκο, που είχε ευθύνη του ραδιοφωνικού σταθμού, να τον καταστρέψει, και στη συνέχεια ο ίδιος να κλειδώσει στο συρτάρι του πρύτανη ό,τι πολύτιμο υπήρχε, για να παραμείνει ασφαλές.

«Μέσα στο Πολυτεχνείο βρίσκονταν νέα παιδάκια»

Ο κ. Μηνάς θυμάται μία κοπέλα, την Ιωάννα, που τη δεύτερη ημέρα μπήκε στο «Ιατρείο» (το νευραλγικό σημείο των ημερών εκείνων, στο κτίριο Γκίνη) πανικόβλητη και στενοχωρημένη, γιατί είχε χάσει την τσάντα της. «Αποκλείεται να σου την έκλεψαν. Εδώ μέσα δεν κλέβουνε», της είπε. Λίγο αργότερα, η κοπέλα βρήκε την τσάντα της κρεμασμένη σε ένα κλαδί ενός δέντρου στο προαύλιο.

«Αν θες, θα σου πω για την ουσία του Πολυτεχνείου. Τι συμβολίζει», λέει με αργή και σταθερή φωνή:

«Το Πολυτεχνείο είναι το πνεύμα μιας εποχής. Υπήρξε ένας αυθορμητισμός πηγαίος. Μέσα στο Πολυτεχνείο βρίσκονταν νέα παιδάκια. Δεκαεπτά, δεκαοκτώ χρόνων. Το φοιτητικό κίνημα τότε υπερέβη τα κόμματα. Και κάτι που ίσως δεν ξέρει πολύς κόσμος είναι ότι δεν ήταν καθόλου ανδροκρατούμενο» σημειώνει, και προσθέτει ότι τα κορίτσια είχαν σημαντικό ρόλο και χώρο στην οργάνωση του κινήματος.

«Ήταν μια ειρηνική εξέγερση, της οποίας το περιεχόμενο δεν είχε ίχνος βίας. Ήταν αριστερής αξιακής έμπνευσης και η δύναμη της ηθικής του βεβαιότητας ήταν το πρόταγμα της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Εκφράζει το πνεύμα μιας γενιάς», επισημαίνει.

Για τον κ. Μηνά το Πολυτεχνείο είχε «νεανική, πληθωρική και μαζική μορφή» και γι’ αυτόν το λόγο – αν και «συνέβη και τελείωσε εκεί» – παρήγαγε αποτέλεσμα.

Συνεχίζει όμως: «Αυτή ακριβώς η μορφή του ήταν που το κάνει καθαρτήριο μιας κοινωνίας ολόκληρης. Μπορούσαν πια όλοι να χωρέσουν εκεί».

Δεν του αρέσει να λέει ότι ήταν εκ των πρωταγωνιστών των ημερών. «Φυσικά υπήρξαν πρωταγωνιστές. Φυσικά το Πολυτεχνείο έχει ταυτότητα και η πρωτοπορία του έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της δημοκρατίας μας», σχολιάζει. «Αλλά δεν πρέπει να προσωποποιείται», επιμένει, «εξέφρασε και εκφράζει μία γενιά ολόκληρη».

«Πηγαίναμε στο σχολείο και δεν κάναμε μάθημα»

Ο Μανώλης το 1973 έμενε στον Άγιο Ελευθέριο και ήταν μαθητής της Ε’ Γυμνασίου στο 18ο Γυμνάσιο Πατησίων. Οι μνήμες από τις ημέρες πριν και μετά το Πολυτεχνείο είναι ακόμα ζωντανές.

«Ζήσαμε πολύ έντονα εκείνες τις ημέρες, όχι μόνο γιατί το σπίτι μας ήταν πολιτικοποιημένο» λέει στο ΑΠΕ ΜΠΕ. «Πηγαίναμε στο σχολείο και δεν κάναμε μάθημα. Μπαίναμε στην τάξη και οι καθηγητές δε μιλούσαν. Ήταν σιωπηλοί. Κάποιοι έκλαιγαν», θυμάται.

Μάλιστα, στο σχολείο του οργανώθηκαν οι μαθητές για να πάνε στο Πολυτεχνείο και να μπουν μέσα. «Φύγαμε από το σχολείο ομαδικά. Ξεκινήσαμε από το τέρμα Πατησίων που ήταν το σχολείο και αρχίσαμε να κατεβαίνουμε την Πατησίων. Ήταν πολύ παρακινδυνευμένο αυτό που κάναμε. Ήμασταν μικρά παιδιά. Στο ύψος της ΑΣΟΕΕ μάς σταμάτησε η αστυνομία με διάφορα, δακρυγόνα, καπνογόνα… Κι έτσι, γυρίσαμε πίσω. Δεν προλάβαμε να μπούμε στο Πολυτεχνείο. Άλλα σχολεία πρόλαβαν και πήγαν», λέει.

Η πληροφόρηση όλο εκείνο το διάστημα ήταν ακόμα πιο δύσκολη. «Θυμάμαι τον πατέρα μου να μην κοιμάται εκείνα τα βράδια. Άκουγε ξένους σταθμούς, από το Παρίσι, τη Μόσχα, την Deutche Welle και το BBC…», λέει.

Στο σπίτι η αγωνία ήταν μεγάλη, γιατί στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης σπούδαζαν τα δύο αδέρφια του Μανώλη, και μάλιστα ο μεγάλος αδερφός του είχε συλληφθεί.

«Δεν είχες τρόπο να μάθεις τι πραγματικά συμβαίνει και γι’ αυτό τα μαθαίναμε όλα από τους ξένους σταθμούς και μυστικά, ο ένας με τον άλλον. Στα ΜΜΕ, που ήταν όλα της Χούντας, έβλεπες άλλον κόσμο. Εκεί όλα πήγαιναν ρολόι…», καταλήγει.

πληροφορίες ΑΠΕ ΜΠΕ

φωτογραφίες Eurokinissi 

To άρθρο «Οι καθηγητές έκλαιγαν» - «Ακούγαμε κρυφά Deutsche Welle» - Ιστορίες από το Πολυτεχνείο του ΄73 δημοσιεύτηκε στο NewsIT .