Διατροφή: Ποια είναι η αλήθεια πίσω από τις δίαιτες που υπόσχονται… θαύματα!

07:02 11/4/2021 - Πηγή: Το Ποντικι

Ιδιαίτερα ανησυχητικά κρίνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας που καταγράφονται στη χώρα μας, με τους ειδικούς να τονίζουν ότι πλέον αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, με πολλούς να κάνουν λόγο για την «επιδημία του 21ου αιώνα».

Έχοντας γυρίσει την πλάτη στη μεσογειακή διατροφή, οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει διατροφικές συνήθειες που ευνοούν την αύξηση βάρους, τη στιγμή που η καθιστική ζωή – εργασία, η έλλειψη συστηματικής άσκησης, ο μη επαρκής ύπνος και το στρες της καθημερινότητας, εντείνουν το πρόβλημα.

Πολλοί, ωστόσο, ακόμα κι όταν πάρουν την απόφαση

να χάσουν βάρος, προσπαθούν να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό, όμως, οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερα λάθη, καθώς εστιάζοντας στην εικόνα που προσδοκούν για τον εαυτό τους, συχνά, επιλέγουν μεθόδους και τακτικές που εν τέλει, βάζουν σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο τον οργανισμό τους.

Αλήθεια, μπορούμε να χάσουμε βάρος με διατροφή αλλά χωρίς γυμναστική; Οι στερητικές δίαιτες που υπόσχονται “θαύματα” θα μας χαρίσουν το σώμα των… ονείρων μας χωρίς κινδύνους; Θα έχουμε αποτελέσματα αν κάνουμε τη δίαιτα που έκανε ο φίλος μας; Πόσο ωφέλιμα είναι τα συμπληρώματα διατροφής;

Ο κ. Δημήτρης Πέτσιος, κλινικός διαιτολόγος και διατροφολόγος απαντά στο topontiki.gr και τη δημοσιογράφο Εύα Μπουργάνη

Πολλοί στην προσπάθειά τους να χάσουν βάρος “κόβουν” το φαγητό. Τι κινδύνους ενέχει μια τέτοια απόφαση για την υγεία;

Όταν μια διατροφή οδηγεί σε τεράστιες ελλείψεις λόγω κακού σχεδιασμού ή πολύ έντονου περιορισμού (θα το “ράψω” και θα αδυνατίσω), οι κίνδυνοι είναι πολλαπλοί.

Μάλιστα, συνήθως έχουμε ραγδαία μείωση του βάρους, αρχικά μόνο. Βλέπετε αυτού του τύπου το αδυνάτισμα, όχι μόνο δεν διατηρείται μακροπρόθεσμα, αλλά τα κιλά συνήθως επιστρέφουν…περισσότερα!

Αρκεί να σκεφτείτε ότι μια δίαιτα με τη στενή, περιοριστική και αυστηρή της έννοια, (πόσο μάλλον αν είναι χημική ή ανορθόδοξη) διαρκεί περίπου… -κρατηθείτε-, 20 ημέρες!

Οι έρευνες δείχνουν ότι το άτομο δεν μπορεί να τηρήσει μια δίαιτα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μέσα σε 3-5 χρόνια μετά από «δίαιτα», το 80-95% των ατόμων που έχασαν βάρος –κρατηθείτε πάλι-, παίρνουν τα ίδια και περισσότερα κιλά!

Εάν το άτομο παρ’ όλ’ αυτα, καταφέρει να υποσιτίζεται για περισσότερο των λίγων ημερών ή εβδομάδων, τότε αυξάνεται η πιθανότητα για επιβλαβή αποτελέσματα στην υγεία του οργανισμού.

Συμπτώματα κόπωσης, άγχους, αναιμίας, απορρύθμισης του ανοσοποιητικού (αρρωσταίνουμε πιο εύκολα), αϋπνίας, δυσκολίας στη συγκέντρωση, κακής διάθεσης κ.α. θα πρέπει να μας αποτρέπουν από τέτοιες τακτικές.

Χώρια ότι τα κιλά θα ξαναέρθουν λόγω κακουχίας και κόπωσης του οργανισμού, όπου αυτός θα επιδιώξει την επανα-πάχυνση αργότερα και μεταβολικά.

Είναι συχνό φαινόμενο για κάποιους να ακολουθούν μια διατροφή που τους συνέστησε ένας γνωστός ή που βρήκαν στο διαδίκτυο. Κάτι τέτοιο έχει αποτελέσματα χωρίς κινδύνους ή κάθε δίαιτα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στο κάθε άτομο ξεχωριστά;

Αν υπήρχε μια δίαιτα κατάλληλη και αποτελεσματική για όλους, θα την κάναμε όλοι. Είναι, δυστυχώς, συχνό φαινόμενο κανείς να ακολουθεί έτοιμες δίαιτες από το διαδίκτυο, διακινδυνεύοντας όλα τα παραπάνω στη σωματική και ψυχική του υγεία.

Κάθε άτομο είναι ξεχωριστό και έχει ιδιαίτερες ανάγκες τόσο σωματικές και μεταβολικές όσο και ψυχικές και συμπεριφορικές, δηλαδή από άποψη συνηθειών και συναισθήματος ως προς το φαγητό.

Η διαιτολογική προσέγγιση ως θεραπευτική πράξη, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις εξατομικευμένες προεκτάσεις και μεταβλητές του ατόμου, κάτι που απαιτεί εξειδικευμένη και προσωπική προσέγγιση. Αλίμονο σε οποιαδήποτε άλλη τακτική!

Μπορούν όλοι να κάνουν δίαιτα; Ευπαθείς ομάδες, για παράδειγμα, όπως καρδιοπαθείς και διαβητικοί μπορούν να ακολουθήσουν αυστηρές δίαιτες ή κάποιο διαιτολόγιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους;

Η σωστή διατροφή αφορά όλους τους ανθρώπους και δυστυχώς οι περισσότεροι δεν αναγνωρίζουν την αξία της. Ο Ιπποκράτης έλεγε «η τροφή σου το φάρμακο σου», κι αυτό ισχύει τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και θεραπείας.

Σκεφτείτε, λοιπόν, ότι ο διαβήτης θεωρείται νόσημα τρόπου ζωής, δηλαδή διατροφής και φυσικής δραστηριότητας. Ανάλογα, λοιπόν, με το νόσημα και τα συνοδευόμενα προβλήματα (π.χ παχυσαρκία σε συνδυασμό με διαβήτη, υπέρταση κτλ) κρίνεται ακολούθως και η θεραπεία, κατά πόσο «αυστηρή» θα είναι, πάντα βάσει όλων των εξατομικευμένων χαρακτηριστικών που είπαμε παραπάνω.

Κι ακριβώς επειδή η δίαιτα τελικά είναι μείζον θέμα υγείας αλλά και θεραπείας, θα πρέπει το άτομο να αναζητά πτυχιούχο, εξειδικευμένο διαιτολόγο με εμπειρία σε «κλινικές» καταστάσεις κι όχι τυχαία κάποιον άλλο «ειδικό» χωρίς διαπιστεύσεις.

Μια ιδιαίτερα δημοφιλής διατροφή είναι η κετογονική δίαιτα λόγω των γρήγορων αποτελεσμάτων της κυρίως στο βάρος. Ωστόσο, είναι ασφαλής για την υγεία; Μπορούν να την ακολουθήσουν άτομα με υποκείμενα νοσήματα δεδομένου ότι σχεδόν αποκλείονται κάποιες ομάδες τροφίμων;

Η κετογονική δίαιτα βασίζεται στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά και πρωτεΐνες. Θα πρέπει δηλαδή να επιλέγονται όσο γίνεται υγιεινά λιπαρά και πρωτεΐνες, όπως, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο, ελιές, ταχίνι και ψάρια, αυγά κ.α.

Έτσι, το 70-95% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης βασίζεται σε πρωτεΐνες και λιπαρά, ενώ μόνο το 5-10% σε υδατάνθρακες.

Το τεράστιο ζήτημα που προκύπτει είναι ο ακραίος περιορισμός σε τροφές όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια, τα αμυλούχα λαχανικά, ζυμαρικά κ.α., τροφών ωφέλιμων και απαραίτητων για τον οργανισμό μας.

Έτσι, μπορεί μάλιστα να προκύψουν πιθανές ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, φυτικών ινών, βιταμινών και μετάλλων. Θεωρείται ανορθόδοξη δίαιτα (FAD diet) και αν χρησιμοποιηθεί κατ’ εξαίρεση για ορισμένο χρονικό διάστημα ή π.χ. για θεραπευτικούς λόγους (ενδείξεις για χρήση σε περιστατικά επιληψίας ή άλλων νευρολογικών διαταραχών) θα πρέπει να είναι υπό επίβλεψη ειδικού.

Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα για τους περισσότερους που επιθυμούν να χάσουν βάρος είναι να διατηρήσουν τη μυϊκή μάζα τους. Είναι αυτό εφικτό μόνο με διατροφή ή κρίνεται απαραίτητη η συχνή άσκηση;

Η απώλεια σωματικού βάρους, περιλαμβάνει απώλεια λίπους, υγρών και λιγοστού μυϊκού ιστού. Μια δίαιτα καλά σχεδιασμένη σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά σε συνδυασμό πάντα με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας (π.χ περπάτημα, κολύμπι, αθλήματα, βάρη κτλ) ελαχιστοποιεί την απώλεια αυτή, ώστε τελικά να είναι ασήμαντη.

Μάλιστα, με κατάλληλή άσκηση και διατροφή σε δεύτερη φάση, (ή ταυτόχρονα π.χ. σε αθλητές) επιτυγχάνεται απώλεια λίπους σε συνδυασμό με αύξηση της μυϊκής μας μάζας.

Ιδιαίτερα διαδεδομένα είναι και τα διάφορα συμπληρώματα διατροφής. Ποια η γνώμη σας ; Έχουν αποτελέσματα; Κρύβουν κινδύνους για την υγεία;

Στο σύγχρονο τρόπο ζωής, τα συμπληρώματα διατροφής κατέχουν σημαντική θέση στην καθημερινότητά μας. Διότι, αφενός τα τρόφιμα αυτά δεν έχουν πλέον την ίδια διατροφική αξία που είχαν κάποιες δεκαετίες πριν, λόγω υπερ-καλλιέργειας των εδαφών, βιομηχανοποίησης της παραγωγής κ.α, αφετέρου, οι «βιαστικοί» ρυθμοί μας και ρουτίνα, πολλές φορές δεν αφήνουν χώρο για να αφιερωθούμε σε μια πιο προσεκτική, ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

Και εδώ έρχεται ο ρόλος των συμπληρωμάτων ο οποίος, βέβαια, δεν είναι να αντικαθιστούν τις τροφές αλλά να τις συμπληρώνουν. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να έχουμε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, καταναλώνοντας όλες τις ομάδες τροφίμων και πιθανότατα συνδυάζοντάς το με τα κατάλληλα συμπληρώματα, όπου χρειάζεται και πάντα με τη συμβουλή του ιατρού ή του ειδικού διαιτολόγου.

Συμπληρώματα διατροφής λόγου χάριν χρειάζονται οι αποκλειστικοί χορτοφάγοι, ή άτομα που βρίσκονται σε ολιγοθερμιδική δίαιτα, ή οι αθλητές, ή άτομα με παθήσεις όπως η οστεοπόρωση, ή οι έγκυες γυναίκες, άτομα με έλλειψη βιταμίνης D κτλ.

Παρατηρούμε λοιπόν, πώς για κάθε θρεπτικό συστατικό, ο οργανισμός σίγουρα θα έχει να επωφεληθεί, αρκεί να μπορούμε εμείς οι ίδιοι να του το προσφέρουμε σε ικανοποιητικές ποσότητες και κυρίως, συστηματικά, μέσα από την τροφή μας.

Ουσιαστικά, αυτός είναι και ο ρόλος των συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς δεν αποτελούν φάρμακα ή ουσίες βιο-τοξικές, αλλά αντιθέτως καλούνται να συμπληρώσουν και να ενισχύσουν -στα σημεία που χρειάζεται- τη διατροφή μας… Όχι φυσικά για να την αντικαταστήσουν αλλά για να μας βοηθήσουν να τη βελτιώσουμε κι άλλο.

Photos by Pixabay