Σινεμά: Ένα μάθημα του Δαλάι Λάμα – Κριτική στη «Σοφία της Ευτυχίας»

07:00 12/12/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Τίτλος ταινίας: Η σοφία της ευτυχίας (Wisdom of happiness)
Eνα ντοκιμαντέρ διδασκαλίας και αυτοπεριγραφής του Δαλάι Λάμα
Σκηνοθεσία: Μπάρμπαρα Μίλερ, Φιλίπ ντε λα Κουΐς
Διεύθυνση φωτογραφίας: Μανουέλ Μπάουερ
Μουσική: Αλεξ Μίλερ

Δεν είναι πολλές οι φορές που μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε κάτι για την πολυφημισμένη προσωπικότητα του Δαλάι Λάμα. Ακόμη περισσότερο στην πατρίδα μας, όπου ειδήσεις και αυτόκλητες

σχολές γνωριμίας με το πνεύμα του βουδισμού αποτελούν  τη χειρότερη πυξίδα για την αναζήτηση του λόγου του.

Και μόνον από αυτήν την πλευρά αν το αντιμετωπίσει κάποιος, ένα ντοκιμαντέρ όπου ο θρησκευτικός ηγέτης του Θιβέτ μας συστήνει το βίο του και ακόμη περισσότερο το λόγο του, καταθέτει μια πρώτη εγγύηση ενδιαφέροντος.

Ένα ακόμη σχετικό πιστοποιητικό υπογράφεται δια χειρός Ρίτσαρντ Γκιρ, σε χρέη παραγωγού. Γνώστης του σινεμά εμπιστεύεται, ουσιαστικά, μια τριάδα σκηνοθετών για να εικονογραφήσουν τις σκέψεις και τις νουθεσίες του 14ου Δαλάι Λάμα, στο δρόμο για την εσωτερική γαλήνη και την ευτυχία. Σταθμοί στην πορεία οι λέξεις συμπόνια, νους και συναισθήματα.
Αντιθέτως από ό,τι η κοινή ανθρώπινη δοξασία θεωρεί, ο νους και τα συναισθήματα δεν κατοικούν σε χωριστά διαμερίσματα, παρά στην κοινή οικία του εγκεφάλου.

Ο νους μοιάζει να είναι το δημιουργικό τμήμα του εγκεφάλου, ξεπερνώντας τον σε δημιουργική ικανότητα. Είναι αυτός ο οποίος μπορεί να γεννήσει θαλπωρή και ηρεμία, συναισθήματα δηλαδή, αξιοποιώντας τη δυνατότητα του εσωτερικού διαλόγου, του γνώριμου ως λέξη «διαλογισμού». Κι εκεί που όλοι ψάχνουν στην αυτοσυγκέντρωση αυτή το νόημα της ζωής, ο Δαλάι Λάμα στρέφει το βλέμμα του προς τον έξω κόσμο, την οικογένεια, την κοινότητα, τον κόσμο, όπως τα παραθέτει. Αν για τον Σαρτρ « οι κόλαση είναι οι άλλοι» (στην παρεξηγημένη, έστω, διατύπωση), για τον Δαλάι Λάμα «ο παράδεισος είναι οι άλλοι»: ολοκληρωνόμαστε και αφήνουμε πίσω τον εγωκεντρισμό μας όταν προσφέρουμε, όταν συμπονούμε. Πόσο κοντά στο «αγαπάτε αλλήλους…».

Δεν είναι εναντίον της επιστήμης, δεν αντιμάχεται την πρόοδο. Παρατηρεί, ερευνά, διαπιστώνει σα γνήσιος πειραματιστής της ζωής. Η φύση αποτελεί το πεδίο του ενδιαφέροντός του, πάνω της βλέπει έναν μικρόκοσμο, που σχεδόν μας περιέχει. Τόσο μικροί και τόσο μεγάλοι, ταυτόχρονα! Βγαίνει στην αγορά, χαζεύει τις βιτρίνες, διακρίνει πίσω τους τις σκοτεινές αποθήκες του καταναλωτισμού. Εκεί κρύβονται οι πιο ψευδαισθητικοί ανθρώπινοι πόθοι για ανακούφιση του ψυχικού μόχθου. Τουλάχιστον, όταν αποκτούν διαστάσεις εμμονοληψίας.

Η γυναίκα, ως εγγυητής της παγκόσμιας ειρήνης, η ανάγκη συνείδησης της ισότητας, η οικολογία τον απασχολούν εξίσου. Φυσικά, πάνω απ’ όλα το πρόβλημα της εξορίας του, το πρόβλημα μιας πατρίδας από αυτό που θα ήθελε να είναι: ένα θρησκευτικό κέντρο ειρήνης, αντί για μια περιοχή αμφισβητούμενης ταυτότητας. «Αγαπάμε την Κίνα», δηλώνει ο δάσκαλος, ασκημένος στην κατανόηση του διαφορετικού. Προφανώς, όμως, το λείπουν οι άνθρωποι της πατρίδας του. Απομονωμένος στην Νταρσάλα της βόρειας Ινδίας, τόσο μέσα στον κόσμο μας. Κάποτε το μυαλό του φεύγει μακριά: μετενσάρκωση, πόνος και συνεχής επιστροφή μας στη ζωή, όσο να απαλλαγούμε από το φορτίο του (να τι είναι το τόσο παρεξηγημένο και πολυφορεμένο «κάρμα»).

Μια ομαδική, λοιπόν, δουλειά και η ταινία, παρακολουθεί αυτό το μάθημα του Δαλάι Λάμα, χωρίς ακροβατισμούς, αλλά και χωρίς ανορθογραφίες.

Η καλύτερη επίδοσή του, οι γαλήνιες εικόνες του, μια ηρεμία αρμονικά συνοδευτική της διδασκαλίας. Αυτή η τελευταία λέξη, ο διδακτισμός, κάποιες φορές ξεφεύγει στο δοσίμετρο, ωστόσο δε θέτει σε κίνδυνο το τελικό αποτέλεσμα. Απαραίτητος βοηθός σε αυτό οι νότες του Άλεξ Μίλερ, να θυμίζουν Φίλιπ Γκλας στις καλές του στιγμές. Όχι πρωτότυπες, αλλά ευπρόσδεκτες, όπως και όλο το φιλμ, άλλωστε.

Αξιολόγηση: ***

Διαβάστε επίσης:

Σε δημοπρασία βιολί Stradivarius με αξία δεκάδων εκατομμυρίων – Ίσως γίνει το ακριβότερο μουσικό όργανο που βγήκε ποτέ «στο σφυρί»

Ο Γιάννης Γαβρίλης είναι ο Σικελιανός – Από το μικρόφωνο του ραδιοφώνου στη σκηνή του θεάτρου!

«Avengers: Doomsday»: Ο Chris Evans αποκάλυψε ότι επιστρέφει στo κινηματογραφικό franchise της Marvel