Η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών σε πρώτο πλάνο για την κυβέρνηση

12:00 12/1/2025 - Πηγή: Emea.gr

Πριν λίγες ημέρες, και συγκεκριμένα την Τετάρτη 8 Ιανουαρίου, ξεκίνησε η διαδικασία υποβολής αιτήσεων σε συνολικά επτά νέα προγράμματα που στοχεύουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή αναβάθμιση κτιριακών υποδομών και εξοπλισμού σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις, σχολεία και δημοτικές υποδομές.

Τα έργα, συνολικού προϋπολογισμού 910 εκατ. ευρώ, υλοποιούνται στο πλαίσιο της δράσης «Ενεργειακή απόδοση και προώθηση των ΑΠΕ

για αυτοκατανάλωση» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα2.0», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.

Από αυτά, τα πέντε αφορούν σε εγκαταστάσεις που ανήκουν στους δήμους και τα υπόλοιπα δύο σε κατοικίες. Συγκεκριμένα, τα δύο προγράμματα που μπορούν να εκμεταλλευτούν οι πολίτες είναι το «Εξοικονομώ 2025» και το «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα».

«Εξοικονομώ 2025» για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας

Το νέο «Εξοικονομώ», με συνολικό προϋπολογισμό 434 εκατ. ευρώ, στοχεύει στην ενίσχυση νοικοκυριών σε όλη τη χώρα που θέλουν να προχωρήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Η επιδότηση κυμαίνεται από 50% έως 100%, με μέγιστο ποσό τις 35.000 ευρώ και αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση πρώτης κατοικίας. Οι αιτήσεις θα παραμείνουν ανοιχτές έως τις 20 Μαρτίου 2025 και, σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρο Σκυλακάκη, δεν θα υπάρξει παράταση.

Το πρόγραμμα, ευθύνης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης, έπειτα από απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκου Παπαθανάση.

Στο πλαίσιο του «Εξοικονομώ 2025» προβλέπεται πως επιτυγχάνεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε κτίριο κατοικίας που βελτιώνει την ενεργειακή κλάση του κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη:

οικογενειών με μέλος/μέλη ΑμεΑπληγέντων Θεσσαλίας,σεισμόπληκτων Αρκαλοχωρίου οικογένειες με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα και ευάλωτα νοικοκυριά, τόσο με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων όσο και ειδικού προϋπολογισμού.

Αναλόγως της κατηγορίας που εμπίπτει ο δικαιούχος, το ποσοστό της οικονομικής ενίσχυσης ξεκινάει από 50%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καλύπτεται ακόμη και το 100% του κόστους επένδυσης.

Διευκρινίζεται πως το πρόγραμμα αφορά σε κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία (μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα) και των οποίων οι ιδιοκτήτες πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια.

Καλύπτονται παρεμβάσεις σχετικές με:

αντικατάσταση κουφωμάτωντοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσηςαναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξηςσύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειαςλοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smart home), το οποίο συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός των παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης με ΦΠΑ ανά αίτηση ωφελούμενου, δεν μπορεί να υπερβαίνει:

το γινόμενο του 1,20 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh), όπως προκύπτει από το Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης καιτις 35.000 ευρώ.

Ως κριτήριο αξιολόγησης των προτάσεων ενεργειακής αναβάθμισης που θα υποβληθούν στο πρόγραμμα θα χρησιμοποιούνται οι βαθμοημέρες θέρμανσης, με προτεραιοποίηση σε ψυχρότερες περιοχές.

Για τους ωφελούμενους που θα προχωρήσουν σε υπαγωγή στο «Εξοικονομώ 2025», καλύπτοντας την ίδια συμμετοχή με δάνειο, το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης, για τις ανάγκες του προγράμματος είναι σταθερό και επιδοτούμενο σε ποσοστό 100%.

Οι αναλυτικοί όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης προσδιορίζονται, λεπτομερώς, στον Οδηγό του «Εξοικονομώ 2025».

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης από τους ενδιαφερόμενους θα υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά έως τις 20.3.2025 και υποχρεωτικά μέσω του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος.

Φορέας υλοποίησης του «Εξοικονομώ 2025», είναι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ). Παράλληλα, φορέας οικονομικής διαχείρισης του προγράμματος, είναι η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε..

Σημειώνεται πως η άμεση εκταμίευση προς τα νοικοκυριά είναι 396 εκατ. ευρώ, ενώ υπάρχουν πρόσθετες δαπάνες, στο πλαίσιο του προγράμματος, για επιδότηση επιτοκίου, διαχειριστικά κόστη, κ.ά.

«Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα»

Το πρόγραμμα επιδότησης «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα», απευθύνεται σε νοικοκυριά που επιθυμούν να αγοράσουν και να τοποθετήσουν ηλιακό θερμοσίφωνα ή αντλία θερμότητας στην οικία τους. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στα 223,2 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 44,6 εκατ. ευρώ δεσμεύονται για τα ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά.

Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών, στην εξοικονόμηση οικονομικών πόρων από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στην αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπρόσθετα, θα συνεισφέρει στη μείωση της χρήσης συστημάτων θέρμανσης που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα και βιομάζα, τα οποία επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με αιωρούμενα σωματίδια και γενικότερα τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Μέσω του προγράμματος, οι ωφελούμενοι λαμβάνουν επιχορήγηση:

για αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα σύγχρονης τεχνολογίας, σε ποσοστό από 50% ή 60%, με το ακριβές ποσοστό να διαμορφώνεται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων,για αγορά νέου συστήματος αντλίας θερμότητας (συμπεριλαμβάνεται η εξωτερική μονάδα, fan coil, σωληνώσεις, δοχείο αποθήκευσης ζεστού νερού χρήσης), σε ποσοστό 50% καιγια εκτέλεση αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών τοποθέτησης επιλέξιμου εξοπλισμού (π.χ. κόστος μεταφοράς, κόστος τοποθέτησης, αναλώσιμα και εξαρτήματα κ.λπ.), σε ποσοστό 50% ή 60% (αναλόγως των εισοδηματικών κριτηρίων).

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε νοικοκυριά που επιθυμούν να τοποθετήσουν τον παραπάνω επιλέξιμο εξοπλισμό στην οικία τους (κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία, ενοικιαζόμενη ή παραχωρούμενη).

Στο μεταξύ, στο πλαίσιο του «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα», δίνεται έμφαση στους δυνητικούς ωφελούμενους έτερου προγράμματος, του «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Θερμοσίφωνα» με μη εξαργυρωμένα voucher. Ειδικότερα, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι που δεν είχαν προβεί σε εξαργύρωση των voucher, να υποβάλουν εκ νέου αίτηση, χρησιμοποιώντας τον ίδιο ΑΦΜ.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης αξιολογούνται συγκριτικά και λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη ή μη μέλους/μελών ΑμεΑ στην οικογένεια, αν η αίτηση αφορά οικογένειες με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα, αν η κατοικία είναι σε ατμοσφαιρικά επιβαρυμένες περιφέρειες (μόνο για το νέο σύστημα αντλίας θερμότητας), σε περιοχές με υψηλό αριθμό βαθμοημερών.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης από τους ενδιαφερόμενους θα υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά έως 31.3.2025 και υποχρεωτικά μέσω του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος.

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις αντλίες θερμότητας

Οι αντλίες θερμότητας ήρθαν πρόσφατα στο προσκήνιο, λόγω των δύο προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών που συμπεριλαμβάνουν ειδική επιδότηση για τη συγκεκριμένη συσκευή. Οι αντλίες θερμότητας παρέχουν θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό για οικιακή, εμπορική και βιομηχανική χρήση. Τον τελευταίο καιρό έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής λύση, κυρίως λόγω της εξοικονόμησης χρημάτων και ενέργειας που παρέχουν στον χρήστη.

Αποτελούν μια δημοφιλής εναλλακτική επιλογή για την κεντρική θέρμανση και ψύξη ενός εσωτερικού χώρου, με σημαντικό πλεονέκτημα το γεγονός πως δεν λειτουργούν με καύση ορυκτών καυσίμων. Ως αποτέλεσμα, η χρήση τους οδηγεί σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και άρα του κόστους των λογαριασμών.

Η λειτουργία τους βασίζεται σε μια τεχνολογία παρόμοια με αυτή ενός κλιματιστικού ή ενός ψυγείου, αφού καταναλώνουν ένα ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας -πολύ μικρότερο από οποιαδήποτε άλλη λύση θέρμανσης- από το δίκτυο και αντλούν την υπόλοιπη ενέργεια από το περιβάλλον. Επιπλέον, μπορούν να συνδεθούν και με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακά πάνελ ή φυσικό αέριο, αποφεύγοντας τελείως τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας.

Ουσιαστικά, μετατρέπουν τη θερμική ενέργεια που υπάρχει φυσικά στο περιβάλλον (αέρας, νερό ή έδαφος) σε χρήσιμη θερμική ενέργεια για θέρμανση ή ψύξη ενός χώρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνονται σημαντικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα παραδοσιακά συστήματα θέρμανσης.

Σημαντικό πλεονέκτημα είναι πως μπορούν να λειτουργήσουν συνδυαστικά με ήδη υπάρχοντα συστήματα, όπως καλοριφέρ, ενδοδαπέδια θέρμανση και fan coil για ψύξη, καθιστώντας τις αντλίες θερμότητας μια πρακτική λύση και για την ανακαίνιση παλαιότερων κτηρίων. Παράλληλα, η εξοικονόμηση χρημάτων λόγω του τρόπου λειτουργίας τους μπορεί να ξεπεράσει το 60%.

Επίσης, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και απαιτούν ελάχιστη συντήρηση με χαμηλό κόστος. Ενδεικτικά, μια ποιοτική αντλία θερμότητας μπορεί να έχει διάρκεια ζωής πάνω από τα 20 έτη σε άριστη λειτουργία.

Οι πολλαπλές τους χρήσεις (θέρμανση, ψύξη, ζεστό νερό) καθιστούν τις αντλίες θερμότητας μια ολοκληρωμένη λύση για το νοικοκυριό, χωρίς να χρειάζεται επιπλέον συσκευές και το συνεπακόλουθο κόστος.

Το κόστος της συσκευής κυμαίνεται περίπου από 2.500 έως 15.000 ευρώ, αναλόγως τις απαιτήσεις του χώρου και του χρήστη, στο οποίο προστίθενται επιπλέον 1.500 ευρώ για το ζεστό νερό. Για μια κατοικία 75 τ.μ. χτισμένη πριν το ‘80, με υφιστάμενο κεντρικό σύστημα θέρμανσης, το κόστος προμήθειας και σύνδεσης μιας αντλίας θερμότητας για θέρμανση και ψύξη ενδεικτικά ανέρχεται σε 5.500 με 7.000 ευρώ, ενώ ο χρόνος απόσβεσης ανέρχεται σε περίπου 7 έτη. Ωστόσο, η τιμή μειώνεται τουλάχιστον στο μισό με την επιδότηση του προγράμματος «Εξοικονομώ», καθιστώντας τη λύση πολύ πιο βιώσιμη για τα ελληνικά νοικοκυριά.