Σε αχαρτογράφητα νερά η Γαλλία – Ο κίνδυνος για την Ευρώπη

13:51 5/12/2024 - Πηγή: Emea.gr

Η κυβέρνηση της Γαλλίας ανατράπηκε, η χώρα και επίσημα πλέον, μετά την παραίτηση του Μισέλ Μπαρνιέ, δεν έχει πρωθυπουργό, μετά τις προτάσεις μομφής σε βάρος του που υπερψηφίστηκαν από το γαλλικό κοινοβούλιο το βράδυ της Τετάρτης και το χάος βασιλεύει για ακόμα μία φορά στη χώρα. 

Η πολιτική και οικονομική αναταραχή στην οποία βρίσκεται η Γαλλία δεν ανησυχεί σοβαρά μόνο τους Γάλλους πολίτες, καθώς βρισκόμαστε σε μία περίοδο παγκόσμιας αστάθειας και

η Γαλλία, μαζί με τη Γερμανία, παραδοσιακά θεωρούνται ως ο «κινητήρας» της ΕΕ τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, επομένως οι όποιες επιπτώσεις επηρεάζουν άμεσα το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα. 

Αποδυναμώνεται η ΕΕ

Η Γερμανία ήταν η πρώτη που εισήλθε σε πολιτική κρίση, με την κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού και του Όλαφ Σολτς και μπαίνει σε προεκλογική περίοδο αφού οι πολίτες οδηγούνται στις κάλπες τον Φεβρουάριο, με την ΕΕ να επηρεάζεται στο σύνολό της, την πιο κρίσιμη ώρα, που στόχο είχε, μία αποφασιστική επίδειξη δύναμης απέναντι στο επιθετικό, με επεκτατικές τάσεις Κρεμλίνο. 

Το ερώτημα τώρα είναι πώς η Ευρώπη θα εκπληρώσει την υπόσχεση της να παραμείνει στο πλευρό της Ουκρανίας, με την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, που έχει εκφράσει την πρόθεσή του να μειώσει ή ακόμα και να σταματήσει τη ροή στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο. 

Η Γαλλία είναι ουσιαστικά η μόνη μεγάλη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, που όμως δεν είναι πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ετοιμάζεται για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, που επιστρέφει στην Ουάσιγκτον με… άγριες διαθέσεις, εν μέσω μίας παγιωμένης δυσαρέσκειας για το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη και τις ανεπαρκείς ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες. 

Το συμπέρασμα είναι ότι σε μία στιγμή καίρια γεωπολιτικά, στην ΕΕ λείπει η ηγεσία και ως γνωστόν χωρίς καπετάνιο το καράβι εύκολα μπορεί να καταλήξει στα βράχια ή σε… λάθος χέρια, καθώς το παράδειγμα του φιλορώσου, ακροδεξιού Βίκτορ Όρμπαν στο τιμόνι της Ουγγαρίας αλλά και η άνοδος της Λεπέν στη Γαλλία και τα αποτελέσματα των εκλογών στη Σλοβακία και τη Ρουμανία αλλά και τα γενικότερα αυξημένα ποσοστά ακροδεξιών οργανώσεων στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης δείχνουν ότι με μία στραβοτιμονιά μπορεί να φτάσουμε σε δύσβατα νερά. 

Έτσι, αυτή τη στιγμή με τις δύο μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρωζώνης να παλεύουν να λύσουν τις εσωτερικές τους κρίσεις, η προσοχή αποσπάται και η σταθερότητα που εξέπεμπε η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδυναμώνεται.  

Πραγματικό τέλος στην πολιτική αστάθεια, για τη Γαλλία δεν υπάρχει, καθώς ναι μεν ο πρόεδρος Μακρόν θα διορίσει νέο πρωθυπουργό, αλλά ακόμη και τότε ο διχασμός στο κοινοβούλιο θα παραμείνει, μεταξύ τριών πολιτικών μπλοκ που αλληλοαπεχθάνονται και είναι ικανά να κρατούν το ένα το άλλο «όμηρο» και απλώς να ανακυκλώνεται μία άρρωστη κατάσταση χωρίς λύση. 

Και εδώ έρχεται ο βασικός λόγος που απασχολεί αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία και πέρα από τα σύνορά της, αφού όπως αναφέραμε πρόκειται για την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη, με το δημοσιονομικό της έλλειμμα να υπερβαίνει κατά πολύ τα πρότυπα της ΕΕ και το χρέος της να είναι εξίσου ανησυχητικό.

Και ανησυχούν τόσο οι Γάλλοι φορολογούμενοι, για το κόστος ζωής που αυξάνεται, όσο και η υπόλοιπη ευρωζώνη, για τις αρνητικές επιπτώσεις της ζημίας στο ευρώ, αν βγει εκτός ελέγχου η Big Beast France. 

Στο μεταξύ, η Big Beast Germany, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ αντιμετωπίζει επίσης σοβαρά προβλήματα. Η πάλαι ποτέ ακμάζουσα εξαγωγική βιομηχανία της χώρας έχει πέσει τόσο πολύ ακόμα και πριν τις απειλές του Τραμπ για δασμούς από τον Ιανουάριο του 2025, που κινδυνεύει να πάρει μαζί της και τους γείτονες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που από καιρό χρησιμοποιούσε ως εργοστάσιο, στη πεσμένη της οικονομική τροχιά. 

Το χειρότερο σενάριο για την ευρωζώνη

Τι μπορεί να συμβεί λοιπόν στην ευρωζώνη μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις στη Γαλλία; Μία χρηματοοικονομική καταιγίδα, με τους επενδυτές να διώχνουν όπως όπως γαλλικά κρατικά ομόλογα αλλά και μία τεράστια αύξηση του κόστους δανεισμού, κάτι που θα συνέβαινε πρώτη φορά στη χώρα, που σε μεγάλο βαθμό παρέμεινε απρόσβλητη από την κρίση της περασμένης δεκαετίας. Η ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) όμως πλέον δεν αγοράζει ομόλογα προβληματικών χωρών για να μειωθεί το κόστος δανεισμού. 

Για πρώτη φορά τα γαλλικά ομόλογα ξεπέρασαν αυτά της Ελλάδας, με τα επιτόκια να βρίσκονται αυτή τη στιγμή περίπου στο 3%, ενώ το spread μέχρι την κήρυξη των πρόωρων βουλευτικών εκλογών ήταν γύρω στις 50 μονάδες και θεωρούνταν υποκατάστατο των γερμανικών ομολόγων, που είναι το ασφαλέστερο περιουσιακό στοιχείο της ευρωζώνης. Και εύλογα διερωτάται κανείς, η Γαλλία όσο η κρίση παραμένει, θα καταλήξει να έχει υψηλότερο κόστος δανεισμού και από την Ιταλία, που είναι η πρωταθλήτρια δημοσιονομικής σπατάλης της περιοχής. 

Η σύγκριση με την Ιταλία, την μεγαλύτερη οικονομία του ευρωπαϊκού μπλοκ μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία, θα ήταν το πιο συμβολικό ορόσημο μέχρι σήμερα, αφού για χρόνια τα ιταλικά κρατικά ομόλογα ήταν τα πιο ευμετάβλητα ομόλογα της περιοχής, ενώ η Ιταλία περνούσε από τη μία κρίση στην άλλη, με ένα χρέος το οποίο ισοδυναμούσε με περίπου 140% του ΑΕΠ.

Οι αντικρουόμενες προοπτικές επιβεβαιώνονται και από την πορεία της πιστοληπτικής ικανότητας των δύο χωρων, καθώς η Γαλλία μπορεί να διατηρεί τη διπλή αξιολόγηση Α από τους τρεις μεγάλους οίκους, ωστόσο από τις αρχές του 2023 έχει υποβαθμιστεί δύο φορές, ενώ η Ιταλία με τριπλή βαθμολογία Β βρίσκεται σε θετική τροχιά αξιολόγησης από τον Fitch.

Οι ηγέτες των επιχειρήσεων, οι οποίοι αντιμετώπιζαν την αβεβαιότητα επί μήνες, λένε ότι προετοιμάζονται για ένα πλήγμα στην ανάπτυξη. Τα συνδικάτα προειδοποιούν για διεύρυνση των απολύσεων. Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, του προσωπικού των νοσοκομείων, των υπαλλήλων των αεροδρομίων και των εργαζομένων στους τομείς του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, προγραμματίζουν διαδηλώσεις στους δρόμους σε όλη τη χώρα για την Πέμπτη.

Πιέσεις για παραίτηση Μακρόν

Η οικονομία της Γαλλίας βρισκόταν ήδη σε δύσκολη θέση όταν υπερψηφίστηκε η πρόταση δυσπιστίας κατά του Μισέλ Μπαρνιέ και η χώρα έμεινε χωρίς κυβέρνηση και προϋπολογισμό για το επόμενο έτος. 

Η αναταραχή αυτή προαναγγέλει ένα νέο ζοφερό κεφάλαιο για την ευρωπαϊκή χώρα που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της νομισματικής ένωσης του ευρώ, που για δεκαετίες αποτελούσε μοχλό ανάπτυξης μαζί με τη Γερμανία αλλά εδώ και τουλάχιστον μία τριετία αποδυναμώνονται και οι δύο, λόγω της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη αλλά και των υψηλών επιτοκίων. 

Την ώρα που η Γαλλία παλεύει με ένα χρέος και έλλειμμα που διογκώνεται, η ανησυχία μεγαλώνει για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας από τους επενδυτές, με το κόστος δανεισμού της χώρας να ξεπερνά εκείνο της δοκιμαζόμενης από την κρίση Ελλάδας και μέσα σε όλα αυτά, ο Εμανουέλ Μακρόν είναι εκείνος που έχει τον τελευταίο λόγο, ενώ εκείνος είναι που οδήγησε στο πολιτικό αδιέξοδο τη χώρα με την προκήρυξη εθνικών εκλογών τον περασμένο Ιούνιο. 

Η γαλλική νομοθεσία λέει ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν νέες βουλευτικές εκλογές για τουλάχιστον ένα χρόνο, που σημαίνει ότι δυνητικά κανένας νέος προϋπολογισμός εξοικονόμησης κόστους μέχρι τουλάχιστον το καλοκαίρι του 2025 με τις φωνές που ζητούν την παραίτηση του Μακρόν να αυξάνονται. Αυτό βέβαια ενέχει τον κίνδυνο της νέας ανόδου της «εχθρού» του, Μαρίν Λεπέν και του σκληρού ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού. 

Πάντως αν ο Μακρόν παραιτηθεί τώρα σε 30 ημέρες πρέπει να προκηρυχθούν προεδρικές εκλογές και αυτό θα έδινε την ευκαιρία στην Λεπέν να ψηφιστεί και ακόμα και να κερδίσει. 

Το μόνο που μένει είναι το αποψινό διάγγελμα του Γάλλου προέδρου για να δώσει το στίγμα του τι θα συμβεί στη συνέχεια στη Γαλλία, τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά αλλά και κοινωνικά.