«Η φωτογραφία είναι η βασίλισσα της ιστορικής στιγμής»

06:42 15/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Στις σχεδόν τρεις δεκαετίες που ασχολείται με τη φωτογραφία, ο Αρης Μεσσήνης έχει μάθει να «μιλάει» μέσα από τον φακό του. Από το μέτωπο του πολέμου σε κάθε γωνιά της Γης έως τις καθημερινές μάχες των ανθρώπων για επιβίωση, τα κλικ  του έχουν καταγράψει την αλήθεια εκεί όπου οι λέξεις πολλές φορές αδυνατούν. Στο φετινό όμως Athens Photo World ο καταξιωμένος φωτορεπόρτερ

αποφάσισε να κάνει την έκπληξη: από το στατικό καρέ περνάει στην κινούμενη εικόνα. Ετσι, συμμετέχει στο ετήσιο φεστιβάλ φωτορεπορτάζ της πρωτεύουσας που διοργανώνεται στις 18 και 19 Ιανουαρίου στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων με ένα βίντεο το οποίο διηγείται ιστορίες πέρα από το πλαίσιο μιας φωτογραφίας και διερευνά τους ορίζοντες της οπτικής δημοσιογραφίας.

«Αποφάσισα φέτος να προβάλω βίντεο. Γι’ αυτό και το έχω ονομάσει “Πέρα από την εικόνα”. Οσοι ενδιαφερόμαστε να ενημερωθούμε μέσω των παραδοσιακών μέσων, έχουμε δει όλοι φωτογραφίες και βίντεο αλλά στη μορφή της δημοσιογραφικής κάλυψης. Δηλαδή μονταρισμένα, με βάση τη φόρμα που έχουμε μάθει να κάνουμε ένα ειδησεογραφικό βίντεο. Εγώ είχα τον χρόνο ευτυχώς, την τύχη και τη βοήθεια των παιδιών από το Athens Photo World να φτιάξω ένα βιντεάκι το οποίο να ξεπερνά το ότι είναι ωραία, δυνατή, σοκαριστική, τραγική ή χαρούμενη η εικόνα αλλά διερευνά το πώς έγινε αυτή» αναφέρει ο Αρης Μεσσήνης μιλώντας στο «Νσυν».

Action camera στο κράνος

Το έργο του θα παρουσιαστεί ψηφιακά μαζί με επιλεγμένες δουλειές επτά άλλων ελλήνων φωτορεπόρτερ, των Πέτρου Γιαννακούρη, Λουίζας Γκουλιαμάκη, Αλκη Κωνσταντινίδη, Αντώνη Πασβάντη, Μιχάλη Πατσούρα, Νίκου Πηλού και Μπάιρον Σμιθ, αναδεικνύοντας διαφορετικές ματιές της πρόσφατης επικαιρότητας της χώρας και του πλανήτη. «Προσπαθώ τα τελευταία χρόνια, γιατί παλαιότερα δεν είχαμε τη δυνατότητα, όποτε πηγαίνω σε εμπόλεμες ζώνες να έχω στο κράνος μου μια action camera και να καταγράφει οτιδήποτε. Βρήκα μάλιστα τον τρόπο να την έχω να καταγράφει ώρες ατελείωτες, χωρίς να έχει θέμα μνήμης ή μπαταρίας. Από την Ουκρανία που πήγα αρκετές φορές, στην πρώτη γραμμή του πολέμου, προσπάθησα να βγάλω ένα υλικό. Ετσι, προέκυψε ένα 15λεπτο βίντεο, μεγάλο για τις απαιτήσεις του φεστιβάλ, πολύ μικρό για να καταλάβεις ακριβώς πώς γίνεται η εικόνα, αλλά νομίζω ότι σε βάζει λίγο στο κλίμα, με τον ήχο και το παρασκήνιο» δηλώνει ο επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Ελλάδα.

Αν και ο ίδιος στο παρελθόν έχει χρησιμοποιήσει κάποιο από το υλικό αυτό από τη δουλειά του στην Ουκρανία για την παραγωγή σύντομων ειδησεογραφικών βίντεο για το πρακτορείο του που προβλήθηκαν στα μεγαλύτερα διεθνή δίκτυα, στο «Πίσω από την εικόνα» έπρεπε μαζί με τον μοντέρ του να επεξεργαστεί υλικό διάρκειας άνω των 16 ωρών. «Το βίντεο περιλαμβάνει και πλάνα που δεν έχουν κυκλοφορήσει ποτέ. Κι άλλα από μάχες, αυτές που γίνονται κυρίως με πυροβολικό, drones και ρουκέτες. Εχει και λίγο πιο παρασκηνιακά, θα δεις την αντίδραση του κόσμου απέναντί μας, αλλά και πιο συναισθηματικά πλάνα. Εγινε πολλή δουλειά και νομίζω ότι το αποτέλεσμα είναι καλό. Εγώ που είμαι αυστηρός με τη δουλειά μου το βλέπω και λέω ότι σε σχέση με αυτό που σκεφτήκαμε να δείξουμε μπορεί να κερδίσει κάτι ο θεατής» επισημαίνει ο έμπειρος φωτορεπόρτερ και συνεχίζει: «Είναι ειδησεογραφικό το βίντεο, μπορείς να το πεις ντοκιμαντέρ που σου δείχνει περίπου ένα κομμάτι της ιστορίας πώς γίνεται. Απλώς του λείπουν τα στοιχεία του κλασικού ντοκιμαντέρ που μας έχουν μάθει. Θα ήθελα κάποια στιγμή να το απλώσω. Δηλαδή να φέρω κομμένα πλάνα πάλι πίσω, να φτιάξουμε κάτι καλύτερο, ίσως με συνεντεύξεις από ανθρώπους εκεί, κι εγώ να μπορέσω λίγο να έχω πιο ενεργό ρόλο».

Βίντεο και φωτογραφία

Παράλληλα με την απονομή του βραβείου Athens Photo World 2024, στο φετινό φεστιβάλ προγραμματίζεται επίσης η προβολή του ντοκιμαντέρ «20 μέρες στη Μαριούπολη» του Mstylav Chernov από το Associated Press που βραβεύθηκε ως καλύτερο ντοκιμαντέρ στα περσινά Οσκαρ. Ετσι, εξερευνάται η λειτουργία του βίντεο ως ενός ειδησεογραφικού μέσου που συνοδεύει άλλοτε τη φωτογραφική δουλειά και άλλοτε την αντικαθιστά ή την υποκαθιστά. «Πάντα μου άρεσε το βίντεο. Απλώς εγώ έχω ταχθεί στη φωτογραφία. Τη θεωρώ λίγο πιο σημαντική από ό,τι το βίντεο, γιατί είναι αρκετά πιο δύσκολο να αποτυπώσεις όλη αυτή την πληροφορία, το συναίσθημα, τα πάντα, σε μια εικόνα, από το να έχω τη δυνατότητα να κάνω δύο λεπτά βίντεο μέχρι όσο να ‘ναι. Το βίντεο βασίζεται στη φωτογραφία αλλά δεν μπορείς να τα κάνεις και τα δύο. Για να πεις ότι θα κάνω κάτι όσο πιο καλά μπορώ, θα διαλέξεις το ένα ή το άλλο. Η νέα τάση είναι βέβαια πιο πολύ για οικονομικούς λόγους και για λάθος εργασιακές συνθήκες των συναδέλφων, ότι προσλαμβάνουν ένα παιδί που θέλουν να τα κάνει όλα. Αλλά αν θέλεις να έχεις και ποιότητα και να μην κάψεις τον υπάλληλό σου, δεν γίνεται» υπογραμμίζει ο Αρης Μεσσήνης και καταλήγει: «Το βίντεο είναι ευκολόπεπτο. Η εικόνα είναι λίγο πιο δύσκολη. Η τάση είναι πλέον το βίντεο, γιατί εκεί βοηθάει και η τεχνολογία. Την τάση τη δημιουργούμε εμείς. Είναι πιο καινούργιο το βίντεο στην ειδησεογραφία, αλλά η φωτογραφία είναι πάντα εκεί. Για μένα, ιστορικό λόγο έχουν και τα δύο κομμάτια, αλλά η φωτογραφία είναι βασίλισσα της ιστορικής στιγμής. Το βίντεο θα πρέπει να έχεις συγκεκριμένα μέσα να το δεις, ενώ η φωτογραφία δεν χρειάζεται. Το βίντεο δεν μπορείς να το τυπώσεις, να το κρεμάς στον τοίχο, ούτε να το κάνεις μια έκθεση οπουδήποτε, να τη δουν όλοι. Πρέπει να έχεις οθόνες, προτζέκτορες, τηλεοράσεις, ρεύμα. Η φωτογραφία αν τυπωθεί μένει για πάντα και είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να παγώσει τον χρόνο».