Από τη βίαιη ωρίμανση στην ανωριμότητα και τον παλιμπαιδισμό...

16:58 17/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

...για να καταλήξει το 2023-2024 να μετεξελιχθεί σε ένα κόμμα απολιτικού λαϊκιστικού lifestyle, μια παρωδία τεχνολαϊκισμού - Σήμερα είναι ένα κόμμα της ευρύτερης σοσιαλδημοκρατίας συρρικνωμένο και σε μετα-τραυματική κατάσταση - Δύσκολο να επανέλθει. Συνέντευξη με τον Νίκο Μαραντζίδη.

«Μετά το 2019, και ιδιαίτερα μετά την ήττα του 2023, εκτιμώ πως, ο Τσίπρας διαμόρφωσε στο μυαλό του τα βασικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά του κόμματος που ήθελε, σε μια

κατεύθυνση αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά ενδεχομένως δεν ήταν ακόμη έτοιμος να προχωρήσει στις απαραίτητες ρήξεις ώστε να αποκρυσταλλωθούν αυτές καταστατικά και ιδεολογικά στο ΣΥΡΙΖΑ».

Τα παραπάνω τονίζει μεταξύ άλλων ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής του ΠΑΜΑΚ και συγγραφέας, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη για τα 10 χρόνια από την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση.

Συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την ημέρα που ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015. Πόσο άλλαξε έκτοτε ο ΣΥΡΙΖΑ;

Άλλαξε πολύ! Όλα τα κόμματα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Μερικά αλλάζουν πολύ, άλλα λιγότερο. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ είχαμε μια πορεία που χαρακτηρίστηκε από έντονες και δραματικές αλλαγές συνέπεια εξωτερικών παραγόντων αλλά και εσωτερικών εξελίξεων.

Πως θα περιγράφατε τις αλλαγές αυτές;

Δανειζόμενος την ορολογία του Γιάννη Δραγασάκη θα έλεγα πως ο ΣΥΡΙΖΑ ταξίδεψε από τη βίαιη ωρίμανση, που ήταν τα χρόνια της ανάληψης της διακυβέρνησης, στην ανωριμότητα και τον παλιμπαιδισμό, που σημαδεύτηκε από την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη. Μιλώντας με ιδεολογικούς όρους, το 2015-2019 ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιήθηκε, δηλαδή μετατράπηκε σταδιακά από ένα κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε ένα κόμμα της ευρύτερης Σοσιαλδημοκρατίας, για να καταλήξει το 2023-2024 να μετεξελιχθεί σε ένα κόμμα απολιτικού λαϊκιστικού lifestyle, μια παρωδία τεχνολαϊκισμού.

Τι εννοείτε πως ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιήθηκε;

Αυτό που ισχυρίζομαι είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το 2015, μετά το δημοψήφισμα, το τρίτο μνημόνιο και την αποχώρηση χιλιάδων στελεχών, βουλευτών και μελών της κυβέρνησης του είχε εισέλθει σε φάση μετασχηματισμού.

Από αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα μετατρέπεται σταδιακά σε σοσιαλδημοκρατικό. Δηλαδή μετασχηματίζεται σε φιλοευρωπαϊκό κόμμα που ιδεολογικά και πολιτικά αποδέχεται τους κανόνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της μεικτής οικονομίας και υιοθετεί μια πολιτική ήπιας κοινωνικής ανακατανομής.

Σταδιακά, εγκαταλείπει την προοπτική του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, τα κινηματικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία «ρήξης» που υπήρχαν στην ταυτότητα του. Η αλλαγή βέβαια γίνεται «εμπειρικά», μέσω της τριβής του με τις απαιτήσεις της διακυβέρνησης, χωρίς προγενέστερη σοβαρή θεωρητική επεξεργασία.

Πάντως, μετά το 2019, και ιδιαίτερα μετά την ήττα του 2023, εκτιμώ πως, ο Τσίπρας διαμόρφωσε στο μυαλό του τα βασικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά του κόμματος που ήθελε, σε μια κατεύθυνση αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά ενδεχομένως δεν ήταν ακόμη έτοιμος να προχωρήσει στις απαραίτητες ρήξεις ώστε να αποκρυσταλλωθούν αυτές καταστατικά και ιδεολογικά στο ΣΥΡΙΖΑ.

Πρέπει να θυμόμαστε πως ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα κόμμα στο οποίο συνυπήρχαν τρεις τάσεις στο εσωτερικό του: η Ριζοσπαστική Αριστερά, η Σοσιαλδημοκρατία και ο Λαϊκισμός. Το ότι η Σοσιαλδημοκρατία εξελίχθηκε σταδιακά στην ισχυρότερη τάση, σε κάποιο βαθμό και λόγω της προέλευσης του βασικού όγκου των ψηφοφόρων από το ΠΑΣΟΚ, αυτό δεν σημαίνει πως τα άλλα δύο ρεύματα δεν είχαν ισχύ και ισχυρό αποτύπωμα εντός του. Επιπλέον, τα τρία ρεύματα δεν είχαν στεγανά μεταξύ τους, επικοινωνούσαν, συχνά αλληλοκαλύπτονταν, και για αυτό μπορούμε να δούμε αρκετές υβριδικές καταστάσεις και παράξενες συμμαχίες.

Και πώς περάσαμε από την Αριστερή Σοσιαλδημοκρατία στο lifestyle;

Αυτό οπωσδήποτε είναι ένα ιστορικό ατύχημα, προϊόν συγκυριών και παράδοξων εξελίξεων. Η σοκαριστική ήττα του Μαΐου 2023 και η παραίτηση Τσίπρα οδήγησαν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ στον πανικό.

Η λογική συνέχεια που ήταν η επικράτηση του «νέου κύματος» της Έφης Αχτσιόγλου αντιμετώπισε δύο μεγάλες δυσκολίες: από τη μια, η Αχτσιόγλου έδειχνε να είναι πιο αριστερά σε σχέση με εκεί που είχε βρεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ το 2023, γεγονός που δεν την έκανε αποδεκτή σε ένα κομματικό στελεχιακό δυναμικό που επιπλέον, λόγω της εκλογικής συρρίκνωσης του κόμματος, αισθάνθηκε ανασφάλεια για την καριέρα του και τον ρόλο του στην μετα-Τσίπρα εποχή.

Από την άλλη, ο πανικός της κομματικής βάσης από την απουσία της χαρισματικής ηγεσίας του Τσίπρα, οδήγησε στον τυχοδιωκτισμό. Δεν χωρά αμφιβολία πως η αριστερή Αχτσιόγλου δεν έκανε «γκελ» σε ένα τμήμα της βάσης που πρωτίστως αναζητούσε ένα ουρανοκατέβατο «αστέρι» για να κερδίσει το Μητσοτάκη. Κάπως έτσι συναντήθηκαν διαφορετικές ανασφάλειες και ανησυχίες και μετουσιώθηκαν σε μια ακραία και απολίτικη αντίδραση: την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη.

Όπως θα έλεγε ο Γκράμσι, όταν το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί είναι η εποχή των τεράτων. Για να έχουμε βεβαίως πλήρη αντίληψη του τι συνέβη πρέπει να συνυπολογίσουμε τον σαρωτικό ρόλο των σοσιαλ-μίντια, ιδιαιτέρως των τρολ εκείνων που είχαν επίδραση στην εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και τις θεσμικές καχεξίες του κόμματος (πχ επέτρεψε να θέσει υποψηφιότητα κάποιος που δεν ήταν καν μέλος).

Ο ΣΥΡΙΖΑ παραβίασε την κοινή λογική. Και στην πολιτική όποιος παραβιάζει την κοινή λογική συνήθως το πληρώνει άσχημα. Ο Κασσελάκης ως φαινόμενο πολιτικής ηγεσίας υπήρξε ταυτόχρονα αιτία και καταλύτης μιας απόλυτης καταστροφής. H πολιτεία του διέσυρε κάθε πολιτική, ιδεολογική, ηθική και συναισθηματική πτυχή της σχέσης των πολιτών με το ΣΥΡΙΖΑ και ευρύτερα με την Αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ επί Κασσελάκη δεν ήταν ούτε δεξιό ούτε αριστερό κόμμα. Ήταν το τίποτε, ήταν το γελοίο.

Και η εκλογή του Φάμελλου τι εξέλιξη είναι;

Είναι η αντίδραση του οργανισμού. Δεν χωρά αμφιβολία, πως τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβανόμενα την κατάσταση αντέδρασαν. Η αντίδραση αυτή, ενείχε όλα τα στοιχεία ενός ολοκληρωτικού πολέμου μεταξύ όχι αντιπάλων αλλά εχθρών. Και σε τέτοιες συνθήκες χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα.

Είναι αντιστρέψιμη η κατάσταση πλέον; Θα μπορέσει η ηγεσία Φάμελλου να τα καταφέρει να ξανακάνει το ΣΥΡΙΖΑ κόμμα εξουσίας;

Δύσκολο. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με τις ικανότητες του ανθρώπου αλλά με την απαξίωση και γελοιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη περίοδο, που για να είμαστε ειλικρινείς, πάντως, δεν ήταν ο ίδιος εντελώς άμοιρος ευθυνών.

Τι είναι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ;

Είναι ένα κόμμα της ευρύτερης σοσιαλδημοκρατίας συρρικνωμένο και σε μετα-τραυματική κατάσταση.

#ΑΦΙΕΡΩΜΑ_10_ΧΡΟΝΙΑ_ΣΥΡΙΖΑ #ΣΥΡΙΖΑ #ΝΙΚΟΣ_ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ #ΣΤΕΦΑΝΟΣ_ΚΑΣΣΕΛΑΚΗΣ #ΑΛΕΞΗΣ_ΤΣΙΠΡΑΣ #ΣΩΚΡΑΤΗΣ_ΦΑΜΕΛΛΟΣ