Η Αμερική έχει χάσει ήδη τις εκλογές
Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Αν όμως διαψευστεί, Welcome to a Brave New World.
Και σχεδόν ξαφνικά, το κακό που συζητάμε καιρό τώρα, το βλέπεις μπροστά σου. Ξέραμε ότι τα τελευταία δέκα-δεκαπέντε χρόνια η δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία είχε πάψει να εξαπλώνεται στον πλανήτη, ενώ παράλληλα τραυματιζόταν στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών κυρίως λόγω της ανόδου ακροδεξιών κομμάτων και αντιλήψεων. Το είχαμε διαπιστώσει στην ίδια την Αμερική όταν το 2016 έγινε πρόεδρος μια σχεδόν πολιτική καρικατούρα, η ίδια που την επόμενη
Το εκλογικό αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό και η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Ασφαλώς υπάρχει μια τεράστια διαφορά να ξυπνήσει η Αμερική και ο Κόσμος με πρόεδρο τη Χάρις και όχι τον Τραμπ. Ας μην αφεθούμε στους εφησυχασμούς. Ακούγεται το επιχείρημα ότι μια νέα θητεία Τραμπ δεν θα είναι καταστροφική όπως δεν ήταν και η πρώτη. Ομως η πρώτη θητεία του συνέπεσε σε ήρεμη σχετικά περίοδο με εξαίρεση το τέλος της όταν ξέσπασε η πανδημία του Covid, που έπληξε ιδιαίτερα τις ΗΠΑ καθώς ο πρόεδρος Τραμπ συνέστηνε στον κόσμο να πίνει χλωρίνη. Τώρα η διεθνής κατάσταση έχει επιδεινωθεί επικίνδυνα για να τη χειριστεί ένας απρόβλεπτος, ασυνάρτητος και εγωπαθής πρόεδρος. Υπάρχει επίσης και το παρόμοιο επιχείρημα ότι η Αμερική έχει σταθερούς θεσμούς και ένα «βαθύ κράτος» που εγγυάται τη συνέχεια των βασικών επιλογών. Αδύναμο επιχείρημα. Από τη μια, γιατί οι διαφορές πολιτικής σε μείζονα ζητήματα είναι σημαντικές (π.χ. στα θέματα Ουκρανία, Ιράν, κλιματική αλλαγή) και από την άλλη, γιατί ο ίδιος ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει ότι «τη δεύτερη φορά θα είναι διαφορετικά» και έχει ετοιμαστεί αναλόγως με βασικό στόχο να συντρίψει όπως λέει τον «εσωτερικό εχθρό» και να κατακυριεύσει τους κρατικούς θεσμούς.
Πέρα όμως από τους κινδύνους που γεννά η ενδεχόμενη επικράτηση του Τραμπ, αυτό που είναι εξαιρετικά απογοητευτικό είναι η γενική εικόνα της αμερικανικής πολιτικής και κοινωνίας. Μιλάμε για την ισχυρότερη χώρα του Κόσμου, στρατιωτικά ασυναγώνιστη, με το δολάριο να λειτουργεί ακόμα σαν παγκόσμιο νόμισμα, μίλια μπροστά στην τεχνολογική πρόοδο και στην καινοτόμα επιχειρηματικότητα, με τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Μια χώρα που λίγες δεκαετίες πριν φάνταζε σαν υπόδειγμα φιλελεύθερης δημοκρατίας. Σήμερα αντιθέτως, αποκαλύπτεται πολιτικά και πολιτισμικά άκρως προβληματική. Μια πολιτική ζωή πολωμένη μεταξύ δύο αντίπαλων στρατοπέδων που δεν επικοινωνούν, που το καθένα ζει στη δική του πραγματικότητα, απορρίπτοντας ολοσχερώς την πραγματικότητα του αντίπαλου. Κάθε στρατόπεδο συσπειρώνεται και εκφράζεται μέσα από τα δικά του μέσα κοινωνικής δικτύωσης – κινείται και συνομιλεί μέσα στη δική του «επικοινωνιακή φούσκα» όπως λέγεται. Παράγεται έτσι μια συναισθηματική φόρτιση της πολιτικής διαμάχης που υπερακοντίζει το πραγματικό μέγεθος των διαφορών επί των συγκεκριμένων ζητημάτων. Η ρητορική της οργής, της εχθροπάθειας, του φόβου, των φοβιών, φθείρει τις πολιτισμικές και ψυχολογικές προϋποθέσεις της δημοκρατίας, και περιορίζει τις ελάχιστες κοινές παραδοχές που είναι αναγκαίες για να διατηρείται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στην εκλογική διαδικασία. Οι δόσεις ανορθολογισμού, συνωμοσιολογίας και «μετα-αλήθειας» στην κομματική αντιπαράθεση αυξάνονται κατακόρυφα, καθώς μάλιστα το τραμπικό στρατόπεδο έδειξε ιδιαίτερη ικανότητα να αναμοχλεύει τα μισαλλόδοξα και φοβικά ένστικτα της «βαθιάς» Αμερικής και της συντηρητικής Δεξιάς. Μας είχε προειδοποιήσει ο σπουδαίος αμερικανός κοινωνιολόγος Κρίστοφερ Λας: στην καρδιά της Νεωτερικότητας αντιπαλεύει η αναπτυγμένη τεχνολογία και η πρωτόγονη πνευματικότητα, ο ορθολογισμός και ο ανορθολογισμός.
Είναι σαφές ότι ερμηνείες του τύπου ο τραμπισμός εκφράζει τον αντισυστημισμό ή την αντίθεση των λαϊκών στρωμάτων στις ελίτ, απλοποιούν και στρεβλώνουν την εικόνα. Οι αντιπαραθέσεις και οι διαιρετικές τομές, ταξικά και πολιτισμικά, είναι πολύ πιο σύνθετες. Προκύπτουν από ιστορικών διαστάσεων μετασχηματισμούς, μιας εποχής που έχει παρέλθει, χωρίς η σημερινή να έχει εγκαταστήσει νέες συνέργειες και νέες ισορροπίες. Ο παγκοσμιοποιημένος χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός προκάλεσε μαζική επισφάλεια στις εργαζόμενες τάξεις και τα μεσαία στρώματα των δυτικών κοινωνιών. Η παγκοσμιοποίηση αποδιαρθρώνει τους θεσμούς και τις ασφάλειες που παρείχε το έθνος-κράτος χωρίς να μπορέσει να τις αναπληρώσει με ισχυρές υπερεθνικές ταυτότητες. Η φιλελεύθερη δημοκρατία υφίσταται ταυτόχρονα πλήγματα από δύο αντίθετες πλευρές: είτε από την πολιτική απόσυρση, είτε από τις λαϊκιστικές εκρήξεις.
Αυτά είναι φαινόμενα που διαπιστώνουμε περισσότερο ή λιγότερο σε όλες τις αναπτυγμένες δυτικές δημοκρατίες, της Ευρώπης περιλαμβανομένης. Η Αμερική όμως λόγω της ισχύος της και του διεθνούς ρόλου της, έχει το δικό της βάρος και τα ιδιαίτερα προμηνύματά της.
Κάτι ίσως καινούργιο, φαινομενικά περιθωριακό αλλά συμβολικά ανησυχαστικό, είναι η ανοιχτή στράτευση του Ιλον Μασκ και η έμμεση του Τζεφ Μπέζος στο πλευρό του Τραμπ. Δύο μεγάλα επιχειρηματικά ονόματα της αναδυόμενης εποχής του κατασκοπευτικού καπιταλισμού (Σοσάνα Ζούμποφ, εκδ. Καστανιώτης 2020/2019), της νέας μορφής ψηφιακού καπιταλισμού που διεισδύει πλέον ολοσχερώς στην ιδιωτική μας σφαίρα, συγκεντρώνει και εμπορεύεται κάθε στιγμή της ζωής μας, χωρίς έλεγχο από τους πολιτικούς θεσμούς. Τι θα σημάνει για το μέλλον της Δημοκρατίας και των ατομικών ελευθεριών η συμπόρευση τέτοιων νέων παντοδύναμων ομίλων με πολιτικές εξουσίες τύπου Τραμπ;
Το βασικό όμως πρόβλημα θα εκδηλωθεί στη διεθνή πολιτική, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τα ανοιχτά πολεμικά μέτωπα, αλλά τη μορφή που θα πάρει ο Κόσμος στο ορατό μέλλον. Ασφαλώς είμαστε πολύ μακριά από την εποχή της μεταπολεμικής αμερικανικής ηγεμονίας, ήδη από τη δεκαετία του 1970, συζητάμε το περίφημο «τέλος του αμερικανικού αιώνα» – χοντρικά του 20ού αιώνα. Και πράγματι, η μεταφορά ισχύος από τη Δύση στην Ανατολή, και η ανάδυση της Κίνας, είναι αναμφισβήτητες. Εξίσου όμως αναμφισβήτητο είναι ότι η Αμερική χωρίς να είναι πια ηγεμονική, παραμένει η «απαραίτητη δύναμη» που θα πρωταγωνιστεί στη διεθνή σκηνή.
Ο σημερινός πολυκεντρικός Κόσμος έχει γίνει ασταθής και αυξανόμενα συγκρουσιακός. Η δημοκρατική Δύση χρειάζεται τη δημοκρατική Αμερική ώστε να μείνει ισχυρή και ενωμένη, να αποτρέψει έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο και παράλληλα να στηρίξει ένα νέο κύμα διάδοσης των δημοκρατικών θεσμών στον πλανήτη. Ομως η Αμερική του Τραμπ, η βαθύτερη αντίληψη και η νοοτροπία της, κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση και η επανεκλογή του θα εισαγάγει μια «τρελή μεταβλητή» στο διεθνές σύστημα. Μονομέρεια και οξύτητα, επιλεκτικά deals αντί κανόνες, υπονόμευση της ενότητας της Δύσης, βαθύ ρήγμα μεταξύ της ισχύος και των δημοκρατικών αξιών στη διεθνή παρουσία της Αμερικής.
Η επόμενη εβδομάδα είναι κρίσιμη για την Αμερική και για τον πλανήτη όλον. Αλλά είπαμε, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Αν όμως διαψευστεί, Welcome to a Brave New World.
(Ο Γιάννης Βούλγαρης είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα Σαββατοκύριακου")
#ΕΚΛΟΓΕΣ_ΗΠΑ #ΕΚΛΟΓΕΣ_ΗΠΑ_2024- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Γαστρεντερολόγοι συμφωνούν: Αυτό είναι το καλύτερο που έχετε να κάνετε για την υγεία του γαστρεντερικού
- Ερχεται νέα αύξηση ορίων ηλικίας - Ποιοι δυσκολεύονται να βγουν στη σύνταξη
- Εορτολόγιο 5 Νοεμβρίου: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα
- Καιρός σήμερα: Χωρισμένη στα δύο η χώρα - Σε ποιες περιοχές θα βρέξει
- Συντάξεις χηρείας: Τι συζητήθηκε στη δίκη-σταθμό του ΣτΕ
- Σαν σήμερα 5 Νοεμβρίου: Η «Συνωμοσία της Πυρίτιδας» αποτυγχάνει – Η πραγματική ιστορία πίσω από τo V for Vendetta
- Πολάκης: Έχει φύγει από εταιρίες που είναι εξωχώριες ο Κασσελάκης;
- Σεισμός 4,3 Ρίχτερ στα Καλάβρυτα - Αισθητός και στην Αττική
- Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν την Τρίτη 5 Νοεμβρίου
- Οι επιστήμονες της NASA απορούν με τις πράσινες κηλίδες που κατέγραψε το Perseverance στον Άρη
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Dikaiologitika
- Ερχεται νέα αύξηση ορίων ηλικίας - Ποιοι δυσκολεύονται να βγουν στη σύνταξη
- Το τελικό τίμημα για την Alpha Bank Romania, η «evrixa!», η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης και η «Φρουτοπία»
- Πλατφόρμα Κώστα Καραμανλή με έξι συν ένα μηνύματα
- Σεισμός τώρα στην Αχαΐα
- Η Ντόλι Πάρτον «σπάει τη σιωπή» της για... το κλωνοποίημενο πρόβατο Ντόλι
- Απ.Τζιτζικώστας: Διαμαρτυρία ευρωβουλευτών για τα Τέμπη - Δύο φορές διεκόπη η ακροαματική διαδικασία
- Εταιρικά πάνω από τα μισά νέα αυτοκίνητα στην Ευρώπη
- Φάμελλος κατά Κασσελάκη: Εντείνει την τοξικότητα και την πολεμική διάθεση
- Κικίλιας για κλιματική αλλαγή: Ανυπέρβλητη πραγματικότητα
- Χάρις ή Τραμπ; Γιατί περιμένει με κομμένη την ανάσα η Ελλάδα
- Τελευταία Νέα Dikaiologitika
- Η Αμερική έχει χάσει ήδη τις εκλογές
- Εκλογές ΗΠΑ: Ποιοι περιμένουν τη νίκη Τραμπ στην Ελλάδα
- Τι κάνουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στο Λεκανοπέδιο - Η ψήφος καθίσταται πλέον ταξική
- Πλατφόρμα Κώστα Καραμανλή με έξι συν ένα μηνύματα
- Χάρις ή Τραμπ; Γιατί περιμένει με κομμένη την ανάσα η Ελλάδα
- Ερχεται νέα αύξηση ορίων ηλικίας - Ποιοι δυσκολεύονται να βγουν στη σύνταξη
- Το τελικό τίμημα για την Alpha Bank Romania, η «evrixa!», η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης και η «Φρουτοπία»
- Πώς θα επηρεάσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις τα νέα μέτρα για το ΦΠΑ
- Δύο γνήσιοι ιδεολογικοί απόγονοι του Κωνσταντίνου Καραμανλή
- Αναγκαίες επενδύσεις 584 δισ. ευρώ στο δίκτυο ηλεκτροδότησης της ΕΕ σε βάθος εξαετίας
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Λωρίδα της Γάζας: Η Χαμάς κατηγορεί το Ισραήλ πως βομβάρδισε νοσοκομείο
- Το αφήγημα Τραμπ περί νοθείας: Πώς θα προσπαθήσει να αυτοανακηρυχθεί νικητής πάση θυσία
- Συννεφιά στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας σήμερα Τρίτη, σε ποιες περιοχές θα βρέξει - Έως 24 βαθμούς η θερμοκρασία
- Οι κάλπες στις Ηνωμένες Πολιτείες ανοίγουν. Προσδεθείτε
- Οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ: Τι «κληρονομεί» ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ
- Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2024
- Νέα παρέμβαση του Κώστα Καραμανλή: Εθνικά και κοινωνικές ανισότητες συντηρούν την απόσταση με το Μεγάρου Μαξίμου
- Ο Ρεπουμπλικανός Α. Μπισμπίκος στον ΣΚΑΪ για μια πιθανή νέα θητεία Τραμπ
- Η Ελλάδα με το βλέμμα στραμμένο στις αμερικανικές εκλογές