Η πυρηνική διπλωματία του Ιράν εξαρτάται από τις αμερικανικές εκλογές

05:25 13/7/2024 - Πηγή: militaire

Ο εκλεγμένος πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, λέει ότι θέλει να διαπραγματευτεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά είναι το συναίσθημα αμοιβαίο;Η πρόσφατη εκλογή ενός ελάχιστα γνωστού μεταρρυθμιστή ως επόμενου προέδρου του Ιράν θα μπορούσε να κρατήσει την πόρτα ανοιχτή για διπλωματία σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, εάν ο νικητής των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο επιλέξει να συνεχίσει τις συνομιλίες.Ο Μασούντ Πεζεσκιάν, ένας 69χρονος καρδιοχειρουργός, πρώην υπουργός Υγείας

και νυν βουλευτής, κέρδισε το 53% των ψήφων στις επαναληπτικές εκλογές.Ο Πεζεσκιάν νίκησε τον Σαΐντ Τζαλίλι, έναν πρώην διαπραγματευτή για τα πυρηνικά που αντιτίθεται σθεναρά στην προσέγγιση με τη Δύση. Συγκριτικά, ο Πεζεσκιάν είναι ένας σχετικά μετριοπαθής εντός της σιιτικής θεοκρατίας του Ιράν και έχει δεσμευτεί να “χαλαρώσει” τους κοινωνικούς περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της απαίτησης του χιτζάμπ για τις γυναίκες.Κατά τη διάρκεια της σύντομης προεκλογικής εκστρατείας, ο Πεζεσκιάν δήλωσε ότι θα διαπραγματευόταν απευθείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την άρση των κυρώσεων που έχουν πλήξει σημαντικά την οικονομία του Ιράν."Έχω έρθει για να επιδιώξω διαρκή ειρήνη, ηρεμία και συνεργασία στην περιοχή, καθώς και διάλογο και εποικοδομητική αλληλεπίδραση με τον κόσμο", δήλωσε ο Πεζεσκιάν σε ομιλία του.Οι προεκλογικές του υποσχέσεις για μεγαλύτερη δέσμευση με τον έξω κόσμο θα δοκιμαστούν σε ένα σύστημα όπου το κοινοβούλιο κυριαρχείται από σκληροπυρηνικούς και ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει τον τελικό λόγο σε όλα τα κρατικά θέματα.Αλλά και μόνο το γεγονός ότι η ηγεσία του Ιράν επέτρεψε σε έναν μεταρρυθμιστή υποψήφιο να κερδίσει για πρώτη φορά από το 2001 υποδηλώνει ότι υπάρχει κατανόηση ότι χρειάζεται κάποιου είδους διόρθωση πορείας, δήλωσε ο Αλί Βαέζ, διευθυντής του προγράμματος Ιράν για το International Crisis Group."Υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική βούληση τώρα στην Τεχεράνη για κάποιου είδους συνεννόηση με τη Δύση που θα οδηγήσει σε κάποια οικονομική ανάσα", δήλωσε ο Βαέζ.Ο Πεζεσκιάν έχει ζητήσει την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων που έθεσε αυστηρά όρια στις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν με αντάλλαγμα την άρση των διεθνών κυρώσεων.Το Ιράν επέκτεινε σταδιακά το πυρηνικό του πρόγραμμα αφότου ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018 και επέβαλε εκ νέου τιμωρητικές κυρώσεις στην πετρελαϊκή βιομηχανία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτιμούν τώρα ότι η λεγόμενη περίοδος "breakout" της Τεχεράνης - ο χρόνος που απαιτείται για να συγκεντρώσει αρκετό σχάσιμο υλικό για μία πυρηνική βόμβα, εάν το επιλέξει - έχει μετατραπεί από ένα έτος σε "εβδομάδες ή και λιγότερο”."Ας τον αφήσουμε πρώτα να αναλάβει τα καθήκοντά του", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ, όταν ρωτήθηκε σχετικά με την ανανέωση της πυρηνικής διπλωματίας υπό τον Πεζεσκιάν."Η διπλωματία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής, βιώσιμης λύσης όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν", δήλωσε ο Μίλερ. "Αλλά έχουμε επίσης καταστήσει σαφές ότι απέχουμε πολύ από κάθε είδους ουσιαστική διπλωματική λύση αυτή τη στιγμή, δεδομένης της κλιμάκωσης του Ιράν σε όλους τους τομείς”.Οι εντάσεις με τη Δύση έχουν κορυφωθεί λόγω της προμήθειας από το Ιράν οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών που έχουν τροφοδοτήσει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε ένα από τα πρώτα του τηλεφωνήματα μετά την κατάκτηση της νίκης, ο Πεζεσκιάν τηλεφώνησε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον διαβεβαιώσει για την υποστήριξη της Τεχεράνης προς τη Μόσχα.Ο εκλεγμένος πρόεδρος σηματοδότησε επίσης ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή στην υποστήριξη του Ιράν στους πληρεξουσίους του στη Μέση Ανατολή, οι επιθέσεις των οποίων από τις 7 Οκτωβρίου έχουν εγείρει το φάσμα ενός ευρύτερου πολέμου στην περιοχή. Έγραψε σε επιστολή του προς τον ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα ότι “η υποστήριξη προς τις ομάδες αντίστασης θα συνεχιστεί δυναμικά”.Οι προσκείμενες στο Ιράν παρατάξεις στη Συρία και το Ιράκ έχουν περιορίσει τις επιθέσεις τους κατά των αμερικανικών δυνάμεων, αλλά η λιβανέζικη μαχητική οργάνωση Χεζμπολάχ συνεχίζει να ανταλλάσσει πυρά με το Ισραήλ και οι αντάρτες Χούτι στην Υεμένη διεξάγουν μια πολύμηνη εκστρατεία επιθέσεων κατά του θαλάσσιου εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα και τα κοντινά ύδατα. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ πραγματοποίησαν πολλαπλούς γύρους έμμεσων συνομιλιών στο Ομάν με τους Ιρανούς ομολόγους τους με στόχο τη μείωση της θερμοκρασίας.Ο Βαλί Νασρ, καθηγητής διεθνών υποθέσεων και σπουδών Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, δήλωσε ότι το Ιράν που έχει υποστεί κυρώσεις εξακολουθεί να έχει κίνητρο να συνεχίσει αυτές τις συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες."Η θέση εκκίνησης του Πεζεσκιάν είναι ουσιαστικά να βρει τρόπους να εμπλακεί με τη Δύση", δήλωσε ο Νασρ. "Η πραγματικότητα είναι ότι ο ανώτατος ηγέτης ήταν ανοιχτός σε μια σοβαρή διπλωματική προσπάθεια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έδωσε το πράσινο φως στην κυβέρνηση Ραϊσί να εμπλακεί στη Βιέννη”.Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντά του υποσχόμενος να αποκαταστήσει την πυρηνική συμφωνία και μετά από περισσότερο από ένα χρόνο έμμεσων συνομιλιών στην αυστριακή πρωτεύουσα, μια συμφωνία φάνηκε τελικά ότι είναι εφικτή.Οι Ιρανοί έθεσαν στη συνέχεια αιτήματα που δεν ήταν εφικτά για την κυβέρνηση Μπάιντεν, συμπεριλαμβανομένης της εγγύησης ότι ένας μελλοντικός πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα εγκατέλειπε το πυρηνικό σύμφωνο. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022, ο ίδιος ο Μπάιντεν είχε κηρύξει τη συμφωνία τελειωμένη. Τον επόμενο χρόνο, το Ιράν απελευθέρωσε πέντε Αμερικανούς στο πλαίσιο μιας ανταλλαγής κρατουμένων που είδε επίσης την Τεχεράνη να αποκτά περιορισμένη πρόσβαση σε 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε δεσμευμένα κεφάλαια. Τα κεφάλαια αυτά περιορίστηκαν και πάλι μετά τις 7 Οκτωβρίου.Αναλυτές λένε ότι ο Πεζεσκιάν αναμένεται να στελεχώσει την ομάδα εξωτερικής πολιτικής του με έμπειρους διπλωμάτες που είναι εξοικειωμένοι με μέλη της κυβέρνησης Μπάιντεν που συμμετείχαν στη σύνταξη της πυρηνικής συμφωνίας υπό τον πρώην πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.Ο Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος ήταν ο ομόλογος του τότε υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι στις αρχικές διαπραγματεύσεις, έκανε προεκλογική εκστρατεία για τον Πεζεσκιάν και πιθανότατα θα παραμείνει ως ανώτερος σύμβουλος. Ο Πεζεσκιάν αναμένεται να επιλέξει τον πρώην αναπληρωτή του Ζαρίφ, Σεγιέντ Αμπάς Αραγκτσί, ως υπουργό Εξωτερικών του."Τώρα η Δύση έχει έναν βιώσιμο συνομιλητή στην Τεχεράνη με τον οποίο μπορεί να συνεργαστεί και ο οποίος κατανοεί το λεξιλόγιο της διεθνούς διπλωματίας", δήλωσε ο Βαέζ για την επερχόμενη ομάδα εξωτερικής πολιτικής του Πεζεσκιάν.Το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών παρακολουθείται στενά στην Τεχεράνη. Μια νίκη του Τραμπ τον Νοέμβριο θα σημάνει πιθανότατα την επιστροφή της "εκστρατείας μέγιστης πίεσης" κυρώσεων της κυβέρνησής του, η οποία αποσκοπεί στο να πείσει το Ιράν να διαπραγματευτεί μια ισχυρότερη πυρηνική συμφωνία που θα αντιμετωπίζει επίσης την περιφερειακή τρομοκρατία και το πυραυλικό του πρόγραμμα.Σε μια δεύτερη θητεία του Μπάιντεν, ή σε εκείνη ενός άλλου Δημοκρατικού προέδρου, θα μπορούσε να υπάρξει νέα ώθηση για μια πιο περιορισμένη συμφωνία που θα επιχειρεί να περιορίσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Οι αναλυτές λένε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι πολύ προχωρημένο για να αποκατασταθεί ο 12μηνος "χρόνος διάσπασης" της συμφωνίας του 2015.Εν τω μεταξύ, οι Ιρανοί δεν αναμένεται να προβούν σε σημαντικές παραχωρήσεις προτού μάθουμε ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, ούτε ο Μπάιντεν είναι πιθανό να παραχωρήσει κάποια πριν από τον Νοέμβριο.Οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να επαναλάβουν τις συνομιλίες αποκλιμάκωσης, ενδεχομένως ακόμη και στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, εάν μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί διακριτικά με τις προεδρικές εκλογές να απέχουν μόλις λίγες εβδομάδες."Η εκλογή του Πεζεσκιάν -είτε είναι ο Τραμπ είτε ο Μπάιντεν μετά τον Ιανουάριο- δίνει στη Δύση την ευκαιρία να δοκιμάσει τα νερά για να δει αν είναι δυνατή ή όχι μια σοβαρή διπλωματική διαδικασία γύρω από τον περιορισμό του πυρηνικού ζητήματος και την αποκλιμάκωση", δήλωσε ο Νασρ.Πηγή: Al Monitor

The post Η πυρηνική διπλωματία του Ιράν εξαρτάται από τις αμερικανικές εκλογές appeared first on Militaire.gr.