Ο Έλληνας Βαν Γκογκ και η τραγική του μοίρα, από τα ψυχιατρικά ιδρύματα της Ευρώπης στο Δρομοκαΐτειο

00:59 7/2/2025 - Πηγή: Sportime

Ο Νικόλαος Σ. Δραγούμης γεννήθηκε το 1874 στην Αθήνα, σε μια από τις πιο ισχυρές πολιτικά και κοινωνικά οικογένειες της εποχής. Από μικρός, το μυαλό του έτρεχε σε μονοπάτια που δεν ταίριαζαν με τις αυστηρές επιταγές της αριστοκρατικής τάξης στην οποία ανήκε. Ενώ το πεπρωμένο του φαινόταν προδιαγεγραμμένο – μια λαμπρή καριέρα στη νομική ή στη διπλωματία – η καρδιά του έκαιγε για τη ζωγραφική.

Αντί για τα έδρανα της Νομικής, βρέθηκε στις αίθουσες της Ακαδημίας Ζυλιάν στο Παρίσι, εκεί όπου έβραζε το καλλιτεχνικό κύμα που

άλλαζε την τέχνη για πάντα. Οι δάσκαλοί του, οι συνάδελφοί του, ακόμα και οι δρόμοι του Παρισιού, όλα ήταν βουτηγμένα σε μια άγρια, γεμάτη χρώματα και εκφραστικότητα τέχνη. Εκεί, επηρεασμένος από τους Ναμπί, τον Βαν Γκογκ και τους μεταϊμπρεσιονιστές, βρήκε τη δική του φωνή.

Το πάθος και η τρέλα της δημιουργίας

Ο Δραγούμης δεν ήταν απλώς ένας καλλιτέχνης. Ήταν μια ανήσυχη ψυχή, κάποιος που αμφισβητούσε την πραγματικότητα γύρω του και έβλεπε τον κόσμο μέσα από καταιγιστικά χρώματα, μέσα από σκληρές πινελιές που έκρυβαν όνειρα και εφιάλτες. Ζούσε και ανέπνεε για τη δημιουργία, αλλά η ψυχική του κατάσταση άρχιζε να αποσυντίθεται.

Από τα δρομάκια του Παρισιού στην απομόνωση της Προβηγκίας, ο Δραγούμης ταξίδευε ασταμάτητα, πάντα με ένα μπλοκ στο χέρι. Όμως, η ψυχική του ισορροπία έτρεμε. Το 1911 εκδηλώθηκαν τα πρώτα σοβαρά σημάδια της ψυχικής του ασθένειας. Οι δικοί του προσπάθησαν να τον βοηθήσουν, αλλά το ταξίδι του είχε ήδη πάρει έναν μοναχικό, οδυνηρό δρόμο.

Από τα ψυχιατρικά ιδρύματα στο Δρομοκαΐτειο

Για 18 ολόκληρα χρόνια, ο Δραγούμης πέρασε τη ζωή του σε ψυχιατρικές κλινικές στην Ελβετία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Τα χρώματα ξεθώριασαν, τα πινέλα του σώπασαν, αλλά το βλέμμα του παρέμεινε ανήσυχο. Το 1932, έπειτα από οικονομικές δυσκολίες, η οικογένειά του τον έφερε πίσω στην Αθήνα. Λίγους μήνες αργότερα, μεταφέρθηκε στο Δρομοκαΐτειο, το ψυχιατρείο όπου έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή, το 1933.

Ο Έλληνας Βαν Γκογκ που η Ιστορία ξέχασε

Για δεκαετίες, το έργο του Νίκου Δραγούμη έμεινε στη σκιά. Δεν πούλησε ποτέ πίνακα, δεν επιδίωξε αναγνώριση. Έβλεπε την τέχνη σαν μια ιερή, αμόλυντη πράξη, πέρα από το εμπόριο και τη ματαιοδοξία. Η σύγκριση με τον Βαν Γκογκ δεν έγινε τυχαία: οι δύο καλλιτέχνες μοιράστηκαν την ίδια καταιγιστική ενέργεια, το ίδιο ανείπωτο πάθος, αλλά και το ίδιο τραγικό τέλος.

Σήμερα, ο Νικόλαος Δραγούμης αναγνωρίζεται ως ένας από τους πιο παραγνωρισμένους ζωγράφους της Ελλάδας, ένας άνθρωπος που πλήρωσε ακριβά το τίμημα της ευαισθησίας και της μεγαλοφυΐας του. Η ιστορία του δεν είναι απλώς η ιστορία ενός ζωγράφου, αλλά ενός ανθρώπου που πολέμησε με την ίδια του τη σκέψη – και τελικά ηττήθηκε.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.