Το πείραμα με τους ναύτες και τη βιταμίνη C πάνω σε φρεγάτα

13:54 11/2/2025 - Πηγή: Sportime

Το 1747, κάπου στα ανοιχτά του Ατλαντικού, ένας Σκωτσέζος γιατρός ετοιμαζόταν να αλλάξει την ιστορία της ιατρικής. Στη φρεγάτα HMS Salisbury, δεκάδες ναύτες υπέφεραν από μια ασθένεια που βασάνιζε τους θαλασσοπόρους εδώ και αιώνες. Τα συμπτώματα ήταν τρομακτικά: πληγές που δεν έκλειναν, ούλα που μάτωναν, δέρμα που καλυπτόταν από μωβ κηλίδες. Και το χειρότερο; Όλοι ήξεραν πως, αν δεν έβρισκαν θεραπεία, το επόμενο στάδιο ήταν ο θάνατος.

data-end="993">Ο Τζέιμς Λιντ, χειρουργός του πλοίου, είχε βαρεθεί να βλέπει ναυτικούς να πεθαίνουν από αυτή τη μυστηριώδη ασθένεια—το σκορβούτο. Έτσι, αποφάσισε να κάνει κάτι που κανείς δεν είχε τολμήσει μέχρι τότε: ένα οργανωμένο πείραμα. Πήρε δώδεκα αρρώστους ναύτες και τους χώρισε σε ομάδες. Σε κάθε ομάδα έδωσε διαφορετική “θεραπεία”: μηλίτη, ξύδι, θαλασσινό νερό, θειικό οξύ, ένα μείγμα μπαχαρικών… και σε μία μόνο ομάδα, έδωσε λεμόνια και πορτοκάλια.

Μέσα σε έξι μέρες, οι ναύτες που έτρωγαν τα εσπεριδοειδή άρχισαν να αναρρώνουν. Μπορούσαν να σταθούν όρθιοι, οι πληγές τους επουλώνονταν, τα μάτια τους έλαμπαν ξανά. Οι υπόλοιποι παρέμεναν εξίσου άρρωστοι, αν όχι χειρότερα. Ο Λιντ είχε ανακαλύψει κάτι τεράστιο: το σκορβούτο δεν ήταν κατάρα, αλλά έλλειψη βιταμίνης C.

Και όμως, η ανακάλυψή του δεν εφαρμόστηκε αμέσως. Θα περνούσαν σχεδόν 50 χρόνια μέχρι το Βασιλικό Ναυτικό να αποφασίσει ότι κάθε πλοίο έπρεπε να εφοδιάζεται με λεμόνια. Όταν αυτό έγινε, το σκορβούτο εξαφανίστηκε από τα βρετανικά πλοία—και ο κόσμος της ναυσιπλοΐας δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords