Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας: «Ο καθηγητής Μ. Γ. Μερακλής ως νεοελληνιστής»

20:18 6/6/2023 - Πηγή: Diastixo

Στο βιβλίο που έχουμε στα χέρια μας τιμώνται δύο πρόσωπα. Ο συγγραφέας, καθηγητής Λαογραφίας, Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας, και ο καθηγητής Μ. Γ. Μερακλής. Οι συνυπάρχοντες επιστημονικά, εφόσον ο συγγραφέας είναι πνευματικό παιδί του καθηγητή.

Ο Αριστείδης Δουλαβέρας, από τον Φενεό Κορινθίας και σήμερα κάτοικος Ζευγολατιού, ήταν αριστούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και αριστούχος Διδάκτωρ της ίδιας Σχολής. Ανέβηκε όλη την κλίμακα της Εκπαίδευσης, έγινε σχολικός σύμβουλος κι έπειτα καθηγητής

στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ο κατάλογος των βιβλίων που έγραψε είναι μακρύς: Λαογραφία, Αρχαία και Νεοελληνική Φιλολογία, Λαογραφικά Σύμμεικτα Κορινθίας και άλλα πολλά. Επίσης, έχει λάβει μέρος σε συνέδρια και γενικώς είναι ένας αεικίνητος άνθρωπος αφοσιωμένος στην επιστήμη του. Είναι επομένως καθ’ ύλην αρμοδιότατος να μιλήσει για τον ομότιμο πλέον καθηγητή των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ιωαννίνων, ο οποίος έχει αξιολογότατο έργο στη Λαογραφία, αλλά και στην Αρχαία και Νέα Ελληνική Φιλολογία.

Ο Δουλαβέρας όμως θα μιλήσει για τον νεοελληνιστή Μερακλή, για τον οποίο έχουν αποφανθεί τιμητικά πολλοί αξιόλογοι συνοδοιπόροι του, μεταξύ των οποίων ο Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, ο Ευάγγελος Μόσχος και ο Μηνάς Αλεξιάδης. Ο Δουλαβέρας τόνισε επίσης την προσφορά του Μερακλή στη laudatio, όταν αναγορεύτηκε επίτιμος καθηγητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Η σχέση του λαογράφου με τον νεοελληνιστή καθηγητή φαίνεται από τις διδακτορικές διατριβές που επέβλεψε στο έργο των Σολωμού, Σεφέρη, Καρκαβίτσα, Παπαδιαμάντη, Κονδυλάκη. Παρότι ο Μερακλής ήταν και είναι λαογράφος, το έργο του στη Νεοελληνική Λογοτεχνία και οι βιβλιοκριτικές του μαρτυρούν ότι είναι και νεοελληνιστής.

Το επίπονο έργο, έργο εργαστηρίου, της συγκέντρωσης και κατάταξης των 900 δημοσιευμάτων –και όχι μόνο– του Μιχάλη Μερακλή ανέλαβε με αίσθημα ευθύνης και αγάπης ο Δουλαβέρας, ταξινομώντας με συστηματική συνέπεια το υλικό σε εννέα ενότητες. Βιβλία-μελέτες για πρόσωπα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, για την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, για την ερμηνεία λογοτεχνικών έργων, εκδόσεις ανθολογιών, εκδόσεις έργων διαφόρων λογοτεχνών, άλλες εκδόσεις, μελέτες και άρθρα για θέματα της λογοτεχνίας και για λογοτέχνες, βιβλιοκρισίες για λογοτεχνικά έργα και το Συμπόσιο Ποίησης στην Πάτρα, όπου είχε σημαίνουσα παρουσία.

Στην πρώτη ενότητα, Βιβλία-Μελέτες για πρόσωπα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ο Μ. Γ. Μερακλής είναι ο ίδιος δημιουργός του βιβλίου Η ποίησή μας, ο διχασμός, το μεταίχμιο,το οποίο εκδόθηκε στην Καλαμάτα το 1956 και είχε πολλές κριτικές από επιφανείς του κριτικού λόγου. Το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα για τους Καβάφη, Σεφέρη, Παπατσώνη, Δημάκη, Δικταίο, Κότσιρα, Σινόπουλο, Βάρναλη, Παππά. Η ενότητα αυτή μας δείχνει καθαρά τα λογοτεχνικά ενδιαφέροντα του καθηγητή-μελετητή. Και με την κριτική της κριτικής, φτάνουμε στο σήμερα για να αξιολογήσουμε και να παραδεχτούμε, 60 χρόνια μετά, ότι ο Μιχάλης Μερακλής ήταν από την αρχή η Καλή Μέρα που από το πρωί φαίνεται. Τα βιβλία που ακολούθησαν επιβεβαιώνουν την άποψη κι εμείς από το μέλλον κοιτώντας το παρελθόν αντιλαμβανόμαστε τις καλές ρίζες και τα γερά θεμέλια όπου πατήσαμε, γράφοντας τις δικές μας κριτικές. Ο κάθε κριτικός θα έχει την ευκαιρία να βρει στις σελίδες το όνομά του και το απόσπασμά του, πράγμα για το οποίο θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Αριστείδη Δουλαβέρα, που απένειμε στον καθένα τον έπαινο μέσω της αναφοράς.

{jb_quote}Παρότι ο Μερακλής ήταν και είναι λαογράφος, το έργο του στη Νεοελληνική Λογοτεχνία και οι βιβλιοκριτικές του μαρτυρούν ότι είναι και νεοελληνιστής.{/jb_quote}

Προχωρώντας στα ενδότερα του βιβλίου και στην ενότητα που αφορά την Ιστορία της Σύγχρονης Ελληνικής Λογοτεχνίας, ο Δουλαβέρας θα προβεί σε επιμέρους αναφορά σε κάθε βιβλίο –Ποίηση, Πεζογραφία–, θα κάνει σύντομη περίληψη, αναφορά στα κεφάλαια και σχόλια επ’ αυτών.

Στα βιβλία για την Ερμηνεία λογοτεχνικών έργων, ο μελετητής θα καταγράψει πρώτο το βιβλίο του Μερακλή Ανδρέα Κάλβου Ωδαί, ένα βιβλίο το οποίο έγραψε για «να γνωρίσει τον Κάλβο ένα πλατύτερο κοινό» και ήταν, θα λέγαμε, ο Μερακλής από τους προδρόμους που μας διαφώτισαν στα πρώτα ξεκινήματά μας είτε στο σχολείο είτε αργότερα στην εξέλιξή μας.

Οι Δεκαπέντε ερμηνευτικές δοκιμές στον Οδυσσέα Ελύτη είναι βιβλίο πολύ χρήσιμο και στον συνάδελφο που εργαζόταν και εργάζεται στην εκπαίδευση σε μια εποχή που η μοντέρνα ποίηση ήταν δυσπρόσιτη και τα βοηθήματα όχι και τόσο πολλά, αλλά και σε όποιον ενδιαφέρεται να δει τα κρυμμένα μυστικά των στίχων.

Στο βιβλίο για τα Σατιρικά Γυμνάσματα του Παλαμά, ο Δουλαβέρας μάς δίνει ενδεικτικά και ό,τι άλλο πριν από τον Μερακλή έχει δημιουργηθεί, βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο και τον μελετητή που θα βρει αμέσως ό,τι χρειάζεται για μια περαιτέρω μελέτη. Η έκδοση είναι σχολιασμένη από τον Μερακλή και έχει εκδοθεί από το Ίδρυμα Παλαμά, πράγμα που δηλώνει και τη σημασία της εργασίας του καθηγητή.

Ακολουθούν οι εκδόσεις ανθολογιών, Η ελληνική ποίηση (Ρομαντικοί, Εποχή του Παλαμά, Μεταπαλαμικοί). Πρόκειται για τον δεύτερο τόμο των Εκδόσεων Σοκόλη, που είχε κάνει μεγάλη αίσθηση εκείνον τον καιρό και παραμένει πάντα έκδοση ιστορική. Ακολουθεί η ανθολογία για τον Γιώργο Σαραντάρη, Γιατί τον είχαμε λησμονήσει…, μία από τις πολύ σημαντικές δουλειές για έναν ποιητή, ο οποίος έφτασε από την Ιταλία στην Ελλάδα και τάραξε τα νερά με τα «αλλιώτικα» ποιήματά του και είχε καταγοητεύσει και τον νεαρό τότε Ελύτη. Ωστόσο, ο πρόωρα χαμένος ποιητής, που πέθανε από τις κακουχίες του πολέμου το 1941, είχε ξεχαστεί. Η Ανθολογία του Μερακλή είναι πράγματι μια πολύ σπουδαία προσφορά στην ελληνική ποίηση και αποκαθιστά την «αδικία» που έχει γίνει στον ποιητή. Η τρίτη ανθολόγηση αφορά τον Ρίλκε. Να θυμίσουμε πως ο Μερακλής έχει σπουδάσει στη Γερμανία και γνωρίζει τη γλώσσα του ποιητή. Η ανθολόγηση πεζών και ποιητικών κειμένων μεταφράστηκε από τον Γιώργο Γερονικολό και ο ίδιος έκανε την εισαγωγή.

Προσπερνώντας, πολλά επίσης ενδιαφέροντα, φτάνουμε στις μελέτες και στα άρθρα της λογοτεχνίας και τους λογοτέχνες. Ο Μερακλής συνεργάστηκε με 42 περιοδικά και τρεις εφημερίδες, όπου δημοσίευσε περίπου 264 μελέτες και άρθρα, 608 βιβλιοκρισίες για 24 βιβλία, όπως καταμέτρησε ο συστηματικός Δουλαβέρας.

Και φτάσαμε στο Συμπόσιο Ποίησης Πάτρας και τη συνεργασία του με την οργανωτική ομάδα και τη μεγάλη προσφορά του πάνω από τριάντα χρόνια. Το εισαγωγικό μέρος τελειώνει με τον δικαιολογημένο έπαινο στον καθηγητή Μιχάλη Μερακλή για την όλη προσφορά του στην επιστήμη.

Η Εργογραφία του Μιχάλη Μερακλή ολοκληρώνεται με έγχρωμες φωτογραφίες των εξωφύλλων των βιβλίων και Ευρετήριο.

Η εξαιρετική εργασία του Αριστείδη Δουλαβέρα τιμά τον ίδιο, τιμά τον τιμώμενο Μιχάλη Μερακλή και είναι σημαντικό βοήθημα για όποιον έχει ανάγκη από Σηματωρό και Κήρυκα, όπως μας λέει και ο Ελύτης.

Ο καθηγητής Μ. Γ. Μερακλής ως νεοελληνιστής
Η εργογραφία του κατά τα έτη δημοσίευσης
Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας
Εκδοτικός οίκος Κ. & Μ. Σταμούλη
σ. 204
ISBN: 978-960-656-158-0
Τιμή: 15,90€