Δημήτρης Μητσοτάκης: «Ο καιρός άλλαζε»

15:18 16/1/2023 - Πηγή: Diastixo

Το βιβλίο του Δημήτρη Μητσοτάκη είναι γεμάτο με ιστορίες πονεμένων ανθρώπων. Ανθρώπων που πληγώνονται και πληγώνουν, που είναι φτιαγμένοι από ψήγματα βίας. Αν τους κοιτάξουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι είναι κατασκευασμένοι μέσα στη βία που έλαβαν από τις σχέσεις τους με τους άλλους και συνεχίζουν να ζουν τη ζωή τους με τον πόνο που δεν έχουν επεξεργαστεί. Με τον πόνο που έχουν αφομοιώσει τόσο πολύ στο σώμα τους και τη δράση τους, που καταλήγει να

κάνει και τους ίδιους βίαιους.

Τα κλισέ είναι αλήθειες σε σπάταλα χέρια και το κλισέ «η βία φέρνει βία», αν ψάξουμε πώς έχει ανατραφεί, μας δείχνει τον πόνο που έμεινε πόνος και τον πόνο αυτόν που έγινε βία, γιατί δεν ζητήσαμε πότε τα ρέστα από αυτούς που δεν μας φρόντισαν αλλά και από τον εαυτό μας.

Η ψυχογραφία του συγγραφέα γίνεται με την ικανότητά του να μας συστήνει τους ήρωές του μέσα από το πώς σχετίζονται και οι τρόποι του αυτοί φτιάχνουν αφηγήσεις παράδοξες και χιουμοριστικές. Ο Γιουνγκ έλεγε ότι μόνο το παράδοξο έρχεται κοντά στο να κατανοήσουμε την πολλαπλότητα της ζωής. Έτσι, ακόμα και τα ονόματα των ηρώων μοιάζουν βγαλμένα από το περιθώριο, οι χαρακτήρες με καρικατούρες που φτάνουν να δικάζουν μέχρι και τον δημιουργό τους για την ελευθερία του να επιλέγει πώς θέλει να τους παρουσιάσει. Για την ελευθερία του να γράφει. Έτσι κι αλλιώς, ο συγγραφέας δικάζεται πάντα ερήμην του.

Το βιβλίο του Δημήτρη Μητσοτάκη είναι ένα βαθιά πολιτικό βιβλίο, ένα βιβλίο σχεσιακό. Οι ιστορίες του περιγράφουν κάποιο είδος βιαιότητας ως συνάντηση με τον άλλον, τον εαυτό μας και την κοινωνία. Μας μιλάει για τις καρδιές δύο φίλων που κρυώνουν μέσα από τις επιλογές τους στο πέρασμα του χρόνου, για τη βιαιότητα του να μεγαλώνεις απότομα στη ζωή. Για τη φαινομενικά ασήμαντη βία που παράγει ο φόβος απέναντι σε μία κατσαρίδα· αν αναλογιστούμε, είναι ένας φόβος παράλογος, φτιαγμένος από τις ιστορίες που λέμε κοινωνικά γι’ αυτήν και κυρίως από την αίσθηση της απώλειας ελέγχου και δύναμης που μας προκαλεί η παρουσία της. Για το αυτονόητο και το τρυφερό που μπορεί να μας πληγώσουν όπως και για τους τρόπους με τους οποίους φροντίζουμε και δε λαμβάνονται πάντα ως τέτοιοι από τους άλλους. Μας μαθαίνει ότι ένα τραγούδι σφαγής, ο «Μενούσης», μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος μία κόρη και ένας πατέρας να παραμένουν συνδεδεμένοι, ακόμα κι έτσι. Αλλιώς ίσως να είχαν σκορπιστεί μακριά.

{jb_quote}Αν δεν ταξιδέψουμε στον πόνο μας, θα γίνουμε βάρβαροι κατακτητές της ζωής μας.{/jb_quote}

Η ιστορία ενός αργοπορημένου έρωτα φανερώνει τη βία που έχει ο χρόνος να μας μαθαίνει αργά και βασανιστικά ότι η κατάλληλη στιγμή κάποτε θα έρθει. Την άκαρδη εξουσία που έχουν οι άλλοι στις αποφάσεις μας και τον πόνο που σπέρνει μέσα μας. Η βία είναι το ρούχο των αδύναμων, που το φοράμε όταν δεν ξέρουμε τι άνθρωποι είμαστε. Γι’ αυτό και συχνά η φροντίδα μοιάζει με πόνο. Γι’ αυτό συχνά τιμωρεί τους άλλους και τιμωρεί και τον ίδιο τον εαυτό. Η Λόβα, η γυναικάρα της ιστορίας της, επιλέγει να εσωτερικεύσει τον πόνο της από το να πληγώσει εκείνους που αγαπά. Τουλάχιστον η βία στο δικό μας σώμα μάς δίνει τον έλεγχο και την ανακούφιση που δεν μπορούμε να φτιάξουμε έξω από μας. Οι αυτοκατηγορίες και οι σκληρές πεποιθήσεις της Ουρανίας για τη ζωή είναι η βία που ξεκινάει από τον εαυτό και γυρνάει σε εκείνον. Έτσι κι αλλιώς, η αυτοκτονία δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από τη βία που στρέφεται στον ίδιο της τον εαυτό, γιατί δεν της επιτρέπεται να εκφραστεί εκεί που θα ήθελε.

Διαβάζοντας το βιβλίο, συνειδητοποιούμε ότι δε μας κάνει εντύπωση η τόση βία που διατρέχει τις ιστορίες παρά το πόσο παράδοξες είναι. Γιατί έχουμε κι εμείς συνηθίσει τον πόνο λέγοντας απλά «έτσι είναι, αυτός είμαι, δεν αλλάζω». Καταλαβαίνουμε ότι όσο πιο πολύ συνηθίζουμε τον πόνο, τόσο πιο φυσικό κι εύκολο είναι να τον αντέχουμε και να τον δημιουργούμε κι εμείς. Γιατί ο πόνος που δεν εξερευνούμε γίνεται το αυριανό χαστούκι που θα δώσουμε και το χάδι και το σ’ αγαπώ που θα στερήσουμε. Και που με κάποιον τρόπο θα γυρίσουν πίσω σε μας. Αν δεν ταξιδέψουμε στον πόνο μας, θα γίνουμε βάρβαροι κατακτητές της ζωής μας.

Κλείνοντας, για όλους αυτούς τους λόγους το βιβλίο του Δημήτρη Μητσοτάκη είναι βαθιά πολιτικό. Γιατί δεν ενδιαφέρεται απλώς να παρουσιάσει και να καταγγείλει τις καταστάσεις. Επιλέγει να αγκαλιάσει τους ήρωές του και να τους καταλάβει. Δεν τους κατηγορεί αλλά αντιθέτως, φτάνει στον πυρήνα τού πώς συντηρούμε τις σχέσεις, τις κοινωνίες και τον εαυτό μας και πώς τα κρατάμε όλα ίδια. Κυρίως, μας φέρνει αντιμέτωπους με την ερώτηση: Γιατί δεν αλλάζουν τα πράγματα, ενώ αλλάζουν οι καιροί;

Ο καιρός άλλαζε
Δημήτρης Μητσοτάκης
Κέδρος
σ. 240
ISBN: 978-960-04-5261-7
Τιμή: 13,30€