Ελιάνα Χουρμουζιάδου: «Μια τελευταία επιστολή αγάπης»

15:50 17/7/2022 - Πηγή: Diastixo

Έντεκα χρόνια μετά την τελευταία κατάθεσή της, η γνωστή και δοκιμασμένη πεζογράφος Ελιάνα Χουρμουζιάδου επανέρχεται με ένα (ή μάλλον δύο σε ένα) μυθιστόρημα, πραγματικά ποταμό και ουσιαστικά οριοθετημένο από ένα αληθινά τεράστιο πλήθος λεπτομερειών, που αφορούν την κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας τα τελευταία είκοσι – είκοσι πέντε έτη. Έτσι, λοιπόν, έχουμε μπροστά μας αφενός ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα που έχει εκπονήσει ο νεκρός σε τροχαίο στην εθνική οδό Πατρών-Αθήνας (λογοτέχνημα ημιτελές, πάντως ικανό, αφού είναι αδύνατη η έκδοσή του λόγω της άρνησης

της συζύγου του και παρά την έντονη πίεση που ασκούν συγγενικά πρόσωπα του νεκρού, τουλάχιστον να μεταφερθεί στο θέατρο) και αφετέρου παρακολουθούμε την ερωμένη του, η οποία τραυματισμένη πολύ σοβαρά, καθώς επέβαινε στο μοιραίο όχημα, επιστρέφοντας έπειτα από μια λογοτεχνική βραδιά, η οποία κάνει και στόχο ζωής θέτοντας ως προσωπική ευθύνη και ανάμνηση και φόρο ζωής προς τον αγαπημένο της να το εκδώσει, χωρίς όμως όπως είπαμε επιτυχία. Το ένα μυθιστόρημα, Μια τελευταία επιστολή αγάπης, παρουσιάζεται σε τρία μέρη, πολυσέλιδα, πυκνά, χωρίς ανάσες και με έντονη ερωτική διάθεση (μια που όπως αποκαλύπτει η ερωμένη, η παραλήπτρια αυτή της επιστολής δεν ήταν η ίδια αλλά η γυναίκα του, με την οποία και έχει έναν γιο), άρα εδώ δεν διακρίνουμε καμιά δομική έκπληξη. Το δεύτερο όμως μυθιστόρημα, που αφορά κυριολεκτικώς όλους όσοι έμειναν πίσω (δηλαδή η σύζυγος, ο γιος, ο πεθερός, ο πιστός φίλος, η αδερφή, κάποιες άλλες φίλες από τη μια και η εκδότρια, ο σύζυγός της, τα δύο παιδιά που σχεδόν έχει υιοθετήσει μετά τον θάνατο της αδερφής της, ο ηθοποιός, ο έτερος ηθοποιός και η σκηνοθέτιδα) και οι οποίοι συμπλέκονται και διαπλέκονται άλλοτε σε ευχάριστα και άλλοτε σε δυσάρεστα συναπαντήματα, καθώς η ερωμένη ουσιαστικά μπαίνει στο μάτι όλων, άσχετα αν ο πεθερός του νεκρού θα στρογγυλέψει τα πράγματα στο τέλος και αυτού του έργου. Με δυο λόγια, η πέρα από κάθε αμφιβολία κοπιαστική προσπάθεια της δημιουργού να διαχειριστεί δύο μύθους που, όπως συμβαίνει στην πεζογραφία, είναι εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, αποσπώντας και διαφορετικές προσμείξεις και εκτοξεύοντας διαφορετικές προθέσεις, κάνει φανερό το γεγονός ότι όχι απλώς οι Έλληνες δημιουργοί είναι από τους καλύτερους στον κόσμο, αλλά επιπλέον ότι η μη αναγνώρισή τους (στη χώρα μας κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται) στο εξωτερικό, είναι θέμα και μόνο μεταφραστικών ικανοτήτων και παράλληλα άλλων παραγόντων που δεν είναι της παρούσης να αναλυθούν, ούτε δηλαδή θέματα ποιότητας ή εξιδανικευμένης μυθοποιητικής εκδοχής.

{jb_quote}Η ενδεκαετής περιπλάνηση μιας εξαιρετικής πεζογράφου πάνω σε ένα μυθιστόρημα που το λιγότερο εκπλήσσει και το περισσότερο μας κατακλύζει με ό,τι καλύτερο ένας δημιουργός προσφέρει απλόχερα, φαίνεται μεγάλη, ήταν όμως απαραίτητη.{/jb_quote}

Στο μυθιστόρημα Μια τελευταία επιστολή αγάπης, ο συγγραφέας μάς εξιστορεί τη γνωριμία του με κάποια κοπέλα στα γεγονότα του ’99, όταν ο Κλίντον ήρθε στην Ελλάδα, τραυματισμένη στα επεισόδια, τον επελθόντα έρωτά τους έως την ημέρα της αποκάλυψης ότι δουλεύει για κάποια ΜΚΟ που στόχο έχει να βοηθάει τους κατοίκους των χωρών της Αφρικής σώζοντάς τους από την πείνα και τις αρρώστιες. Στη συνέχεια, διορίζει έναν φίλο του ως ιδιωτικό ντετέκτιβ προκειμένου να την παρακολουθεί όταν δεν είναι μαζί, για το τι κάνει, πού βρίσκεται, με ποιον συναντιέται. Η παρακολούθηση βγάζει αρκετές ειδήσεις που αναφέρονται στην καθημερινότητα της γυναίκας, ώσπου κάποια στιγμή οι δύο αυτοί άνθρωποι χωρίζουν. Παρακάτω και προς το τέλος η υπόθεση γίνεται πραγματικά ενδιαφέρουσα καθώς υπεισέρχεται η ψύχωση της μητέρας, ο θάνατος του πατέρα και παράλληλα η ενοικίαση ενός σπιτιού που ανήκει στη μητέρα της, γνωρίζεται με τον πατριό της, μαθαίνει όλα τα οικογενειακά μυστικά και εν κατακλείδι με τη νέα του σύντροφο περιμένουν ένα παιδί (κι εδώ το φινάλε είναι στρογγυλεμένο, όλα έχουν αίσια έκβαση). Στο άλλο μυθιστόρημα, η ηρωίδα δέχεται μια αφόρητη πίεση του γιατρού-νονού της, ο οποίος μετά τον θάνατο του πατέρα της αποφάσισε μόνος του να αναλάβει τον ρόλο του κηδεμόνα, έρχεται σε ρήξη με τη γυναίκα του, η οποία διατηρεί εκδοτικό οίκο από τον οποίο και παραιτείται, έρχεται πάλι σε επαφή με τον πρώτο της έρωτα, κάποιον ηθοποιό ο οποίος θα πρωταγωνιστήσει στο έργο που ανεβαίνει στο θέατρο, τηλεφωνιέται με όλα τα πρόσωπα που έχουν σχέση με τον αγαπημένο της, περιδιαβαίνει το σπίτι του και στο φινάλε δέχεται την απειλή του φίλου της συζύγου, ο οποίος προσπαθεί το λιγότερο να τη φοβίσει. Η κατάληξη είναι ευτυχής, καθώς συνεχίζει τις σπουδές της στην αρχιτεκτονική στο Λονδίνο, προκειμένου να δουλέψει για τον βασιλιά των αρχιτεκτόνων, τον πεθερό του Τάκη. Ό,τι αναφέρουμε είναι το ελάχιστο που θα μπορούσε κανείς να ανιχνεύσει σε ένα βιβλίο άκρως απαιτητικό, πιεστικό, ψυχαγωγικό ναι αλλά παράλληλα και εμβληματικό, ένα μυθιστόρημα που πρέπει να διαβάσουν οι πάντες, καθώς και μόνο η δομική του διάσταση και η γλωσσική του διαστρωμάτωση, όντως υπερβολικές μέσα στο γενικότερο ρεαλιστικό πλαίσιο, είναι αποδείξεις μαγείας, θαυμασμού, μεγαλοπρέπειας και πάνω απ’ όλα τεράστιας έρευνας, όσο και αν τα πολιτικά γεγονότα που συνεπάγονται ήταν πάνω-κάτω γνωστά σε όλους μας, όχι όμως μέχρις αυτού του σημείου που παίρνουν υπόσταση στο βιβλίο, σε συνάφεια με τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα, τα οποία και το λιγότερο μας φέρνουν σε μια κατάσταση άκρας αναγνωστικής εμμονής.

Το εν λόγω μυθιστόρημα είναι ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει εδώ και πολύ καιρό (και σας διαβεβαιώ πως έχω διαβάσει πολύ καλά βιβλία, βιβλία που ξεπερνούν κατά πολύ τον μέσο όρο), γιατί πρόκειται για ένα εξαιρετικό πόνημα. Πράγματι, ο τρόπος εκφοράς, ο οποίος όπως είπαμε χρησιμοποιεί απίστευτη λεπτομέρεια, οι ψυχολογικές μεταλλάξεις των πρωταγωνιστών, η γλώσσα, η καταθλιπτική ατμόσφαιρα και το ύφος που σε ταξιδεύει σε τόπους και χρόνους απρόσμενους και, τέλος, η ελληνικότητά του (ενάντια σε αυτή την, ας μου επιτραπεί, ύποπτη ξενοφιλία) το κάνουν αριστουργηματικό από κάθε άποψη. Η Χουρμουζιάδου, η οποία έκανε μεγάλη αίσθηση με την Ιδιαιτέρα, αυτή τη φορά προάγει τη λογοτεχνική της παραγωγή σε επίπεδα όχι απλώς προσδοκώμενα και ευφάνταστα, αλλά σαφώς ψυχαγωγικά και εμπεριστατωμένα παιδευτικά. Η ενδεκαετής περιπλάνηση μιας εξαιρετικής πεζογράφου πάνω σε ένα μυθιστόρημα που το λιγότερο εκπλήσσει και το περισσότερο μας κατακλύζει με ό,τι καλύτερο ένας δημιουργός προσφέρει απλόχερα, φαίνεται μεγάλη, ήταν όμως απαραίτητη, στη μετατροπή ιδεών, απόψεων και συνθέσεων ενός έργου τέχνης πολυδιάστατου, πολυδαίδαλου και πολυσχιδούς.

Μια τελευταία επιστολή αγάπης
Ελιάνα Χουρμουζιάδου
Εκδόσεις Πατάκη
σ. 576
ISBN: 978-960-16-9881-6
Τιμή: 22,20€