Στέλλα Πριόβολου: «Στέλλα, μια ζωή δεν μας φτάνει»

08:10 22/8/2022 - Πηγή: Diastixo

Με κάποια αμηχανία αποπειρώμαι να μιλήσω γι’ αυτό το τρυφερό έργο των δεκατριών ιστοριών, με πιο τυχερή τη δέκατη τρίτη ρίζα και αφορμή της συγγραφής. Πώς να σχολιάσω ένα έργο αγάπης από τη γιαγιά στην εγγονή; Την αφήγηση της Άλκηστης την απήλαυσα όπως το κρασί που νοστιμίζει ο χρόνος, παλαιώνοντάς το μόνον ευεργετικά.

Η γραφή της Στέλλας Πριόβολου, ορμητική με τη δύναμη των αναμνήσεων και των συναισθημάτων που κληροδοτεί στη μικρή Στέλλα, αλλά και στολισμένη με αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή σοφία την κατάλληλη στιγμή και non troppo. Οι κλασικοί ξέρουμε –ακόμη και

όσοι δεν τη γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά– ποια θέση έχουν στη ζωή της, με τον εκλεκτό τρόπο που έχει να ζει μαζί τον βίο και την πολιτεία της. Λόγος στρωτός χωρίς υπερβολικά σχήματα, με τη νοσταλγία και τη συγκίνηση να συναντιούνται με την εγκάρδια χαρά, και το απόσταγμα ζωής με το σωτήριο χιούμορ της στιγμής, η τετέ/Άλκηστη/Στέλλα γίνεται δικός μας άνθρωπος. Η μικρή Στέλλα πρέπει να μοιραστεί τη σούπερ γιαγιά της με όλους. Οι χαρές της δημοσιότητας…

{jb_quote}Μια κιβωτός μνήμης, όπου η συγγραφέας τοποθέτησε –χωρίς ίσως να το συνειδητοποιήσει, αρχικά τουλάχιστον–, το ήθος μιας άλλης εποχής.{/jb_quote}

Με το που άρχισα να διαβάζω το βιβλίο αιφνιδιάστηκα από τον αποκαλυπτικό του χαρακτήρα. Ειδικά από την αναφορά στην προσωπική ζωή. Σίγουρα τα περισσότερα η συγγραφέας τα κράτησε απόρρητα και καλά έκανε. Γιατί όσο κι αν αφηγήτρια είναι η Άλκηστη, εμείς ξέρουμε ποια είναι.

Γιατί αυτή η δημόσια αφήγηση στην εγγονή; Όπως το «διάβασα» εγώ, το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνον η προσωπική ιστορία της δημιουργού του, σαν ένα πραγματικό παραμύθι στην εγγονή, αλλά και ένα εκτενές σημείωμα, συνοδευτικό αυτού που οι Αμερικανοί ονομάζουν «χρονοκάψουλα». Μια κιβωτός μνήμης, όπου η συγγραφέας τοποθέτησε –χωρίς ίσως να το συνειδητοποιήσει, αρχικά τουλάχιστον–, το ήθος μιας άλλης εποχής. Τους τρόπους των οικογενειών, των φίλων, των τόπων και της γλώσσας που κάποτε ήταν ο κανόνας και σήμερα η εξαίρεση. Και αύριο, ποιος ξέρει τι…

Η αφηγήτρια μας μιλάει για μιαν Ελλάδα που υπήρξε κάποτε και, όσο κι αν κάποια γεγονότα έχουν συντελεστεί σε χθεσινό για την ιστορία χρόνο, μοιάζουν τόσο μακρινά. Μας λέει ακόμη και για πρόσωπα που έγραψαν κι εκείνα τη μικρή ή τη μεγάλη ιστορία της πατρίδας μας, κυρίως στην εκπαίδευση και την πολιτική. Ιστορώντας την προσωπική της ιστορία, η Άλκηστη/Στέλλα αποθησαυρίζει στιγμές του δημόσιου βίου στις οποίες είχε άμεση συμμετοχή και οι αναμνήσεις της από τη συνάντηση με δημόσια πρόσωπα που γνωρίζουμε κι εμείς, ίσως από μακριά οι περισσότεροι, έχει τη σημασία της προσωπικής άμεσης μαρτυρίας.

Πέραν του εξομολογητικού χαρακτήρα και του χαριτωμένα διδακτικού, μέσα από φανταστικούς, αλλά βάσιμα αληθοφανείς διαλόγους με τη μικρή Στέλλα, βρίσκω ενδιαφέρουσα την επίσης χαριτωμένη σύγχυση των ρόλων της αφηγήτριας που γράφει σε πρώτο πρόσωπο και κάπου-κάπου σαν να κάνει πίσω από την εθελούσια έκθεση. Πιστεύω εκείνη μόνον μπορεί να μας εξηγήσει –λίγο περισσότερο απ’ ό,τι στον επίλογο– πώς είδε τον εαυτό της στον ρόλο της συγγραφέως όχι κάποιου πανεπιστημιακού εγχειριδίου ή κάποιου βιβλίου αναφοράς. Μπορώ όμως να τη φανταστώ να παρασύρεται από τη δίνη του χρόνου, να ξαναζεί, να ανασύρει λεπτομέρειες. Κι αυτό είναι ένα άλλο σημαντικό έργο της συγγραφής ενός προσωπικού κειμένου. Αυτή η ευκαιρία να τακτοποιήσεις τις αναμνήσεις. Ίσως ακόμη και να αποδώσεις σε γεγονότα και ανθρώπους το πραγματικό τους μέγεθος.

Πιστεύω πως αυτό το βιβλίο μιας ζωής που έφτασε για πολλά και συνεχίζει άλλωστε να γράφει νέες σελίδες, κοιτάζει το μέλλον. Που έχει τη μορφή μιας άλλης Στέλλας. Που κι εκείνη θα διαβάσει και θα ξαναδιαβάσει την αφήγηση της γιαγιάς της. Και κάθε φορά θα ανακαλύπτει κάτι νέο. Για τη γιαγιά της. Και για την ίδια.

[Από την παρουσίαση του βιβλίου στο αίθριο του Μουσείου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών]

Στέλλα, μια ζωή δεν μας φτάνει
Από τη γιαγιά στην εγγονή
Στέλλα Πριόβολου
Ωκεανός
191 σελ.
ISBN 978-960-643-034-3
Τιμή €8,90