Για αποφυγή ενός βατερλώ στην Πενταμερή

12:15 8/3/2021 - Πηγή: Sigma Live

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Με ασαφή ημερήσια διάταξη, με ανύπαρκτη βάση ως προς τη μορφή λύσης του Κυπριακού, με υποβαθμισμένη την Κυπριακή Δημοκρατία σε κοινότητα, με καταιγιστικές δηλώσεις από Τουρκία και Τ/Κ ηγεσία για λύση δύο κρατών, θα πραγματοποιηθεί η άτυπη πενταμερής σε χρόνο μάλιστα που ικανοποιεί το τουρκικό αίτημα. Μετά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, προκειμένου να αποφευχθεί η επιβολή οποιωνδήποτε κυρώσεων επί της Τουρκίας για την παραβατική της συμπεριφορά εις βάρος της Κύπρου

και της Ελλάδας.

Η Τουρκία και ο υποχείριος της Τατάρ θα προσέλθουν στην πενταμερή με αποκρυσταλλωμένες θέσεις. Λύση δύο κρατών, με προφανή ετοιμότητα να «υποχωρήσουν» σε συνομοσπονδιακή λύση, νοουμένου ότι θα παραχωρηθεί στους Τ/Κ «κυριαρχική ισότητα». Ο συνήθης ύποπτος, η Βρετανία, παρεμβαίνει με «γεφυρωτικές προτάσεις» συνομοσπονδιακής υφής.

Ενώπιον αυτού του δημιουργούμενου σκηνικού η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελληνική Κυπριακή πλευρά φαίνεται να προσέρχεται αμήχανη για να μην αναφέρω τελούσα υπό σύγχυση.

Αν έτσι παραμείνουν τα πράγματα το βέβαιον είναι ότι η πενταμερής θα οδηγήσει σε Βατερλώ για την Ελληνική Κυπριακή πλευρά. Πολύ περισσότερο γιατί δημιουργείται κλίμα ότι αυτή θα είναι η τελευταία ευκαιρία για επίτευξη λύσης και ότι σε περίπτωση αποτυχίας και αδιεξόδου τα Ηνωμένα Έθνη θα εγκαταλείψουν το Κυπριακό και θα το αρχειοθετήσουν στα μη επιλυόμενα διεθνή προβλήματα.

ΠΡΟΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΩΝ

Ήδη στο εσωτερικό μέτωπο άρχισε  να προαναγγέλλεται η άτακτη υποχώρηση ακόμα και από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας περί Κύπρου όπως ήταν η δήλωση του Προέδρου του ΔΗΣΥ περί ανάγκης αποδοχής της πολιτικής ισότητας των Τ/Κ.  Δήλωση εξόχως περίεργη δεδομένου ότι η Ελληνική Κυπριακή πλευρά αποδέχεται διαχρονικά τον προσδιορισμό της πολιτικής ισότητας όπως περιέχεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας  του ΟΗΕ «όχι ως αριθμητική ισότητα αλλά ως αποτελεσματική συμμετοχή στη διακυβέρνηση». Να υπενθυμίσουμε ότι προ τριακονταετίας,  επί προεδρίας Βασιλείου, έγινε αποδεκτή η πολιτική ισότητα με την πιο πάνω έννοια και περιεχόμενο, όπως και στη συμφωνία Αναστασιάδη – Έρογλου το 2014. Πάντως κατά κανόνα η πολιτική ισότητα στα ομοσπονδιακά πολιτεύματα αποτυπώνεται και εκφράζεται με ίσο αριθμό εκπροσώπησης στην Άνω Βουλή /Γερουσία. Εκτός αν εννοείται αποδοχή της τουρκικής αξίωσης περί «κυριαρχικής ισότητας» που ισοδυναμεί με συνταγή διαρκούς παράλυσης του κράτους και που οδηγεί σε συνομοσπονδιακό μόρφωμα. Με δικαίωμα βέτο επί παντός θέματος. Ακόμα όμως και αν δεχτούμε την άποψη ότι η πολιτική ισότητα είναι προς διαπραγμάτευση προς τί η προαναγγελία μιας υποχώρησης;

Το κλίμα είναι ζοφερό και καταθλιπτικό. Φτάνουμε στο σημείο  το θύμα του διεθνούς εγκλήματος της εισβολής και της κατοχής να εκλιπαρεί τον θύτη να αποδεχθεί a priori τις υποχωρήσεις μας.

ΣΑΦΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Είναι γι’  αυτό που χρειάζεται κατεπειγόντως διαμόρφωση, με αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση, σαφής στρατηγική και συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις ενώπιον της πενταμερούς. Από τη στιγμή που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε τη συμμετοχή του, παρά την ύπαρξη στο εσωτερικό διαφωνιών και επιφυλάξεων.

Στην εναρκτήρια του δήλωση στην πενταμερή οφείλει να καταστήσει σαφές ότι παρίσταται και ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εκπροσωπώντας  ταυτόχρονα και την Ελληνική Κυπριακή πλευρά. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είναι αδιανόητο να διαφωνήσει δεδομένου ότι σωρεία ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας ρητά αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Κυρίως το ψήφισμα 186/1964, το ψήφισμα 541/1983 και το ψήφισμα 550/1984. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι το 1977 στη συνάντηση Μακαρίου – Ντενκτάς, που οδήγησε στη συνομολόγηση της πρώτης συμφωνίας υψηλού επιπέδου, ο Πρόεδρος Μακάριος ενώπιον του τότε Γ.Γ. του ΟΗΕ Κουρτ Βαλντχάϊμ και του Ραούφ Ντενκτάς κατοχύρωσε με δήλωση του την προεδρική του ιδιότητα και την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μόνου υποκείμενου Διεθνούς ΔικαίουΕίναι αδιανόητο η τουρκική πλευρά να προσέρχεται με προαναγγελλόμενες θέσεις και μάλιστα με μορφή κατηγορηματικών αξιώσεων και η δική μας πλευρά να ψελλίζει διστακτικά και με αιδήμονα συστολή, την προσήλωση της σε λύση στα πλαίσια των ψηφισμάτων του Διεθνούς Οργανισμού και των αρχών του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Κατεπειγόντως θα πρέπει να διαμορφωθεί και να κατατεθεί εκ των προτέρων περίγραμμα λύσης του Κυπριακού με βάση το κοινό ανακοινωθέν του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου του 2009. Να υπενθυμίσω ότι μια τέτοια δέσμευση είχε αναλάβει ο σημερινός Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά την προεκλογική περίοδο στις Προεδρικές Εκλογές του 2013. Αντί λοιπόν ασάφειας και αναποφασιστικότητας ο Πρόεδρος να προσέλθει στην πενταμερή με ένα περίγραμμα λύσης, που θα κινείται ασφαλώς στα πλαίσια των αρχών και των αξιών του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου και το οποίο θα αποτελεί θώρακα και ασπίδα απέναντι στην τουρκική στρεψοδικία αλλά και τη Βρετανική δολιότητα.Δεδομένου ότι το συνταγματικό μέλλον και η μελλοντική πολιτειακή διάρθρωση της Κύπρου αφορούν τις δύο κοινότητες, η λεγόμενη εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, να αποσυνδεθεί από τη διεθνή πτυχή. Η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, η κατάργηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων του 1960, κατ’ ισχυρισμόν παρεμβατικά δικαιώματα και ο εποικισμός, δηλαδή η διεθνής πτυχή του Κυπριακού, να συζητηθούν σε Διεθνή Διάσκεψη με συμμετοχή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, της Ε.Ε., των τριών εγγυητριών δυνάμεων, της Κυπριακής Δημοκρατίας και των δύο κοινοτήτων.Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να εγείρει το θέμα εφαρμογής των ψηφισμάτων 550/1984 και 789/1992, όπως και της συμφωνίας υψηλού επιπέδου Κυπριανού – Ντενκτάς του 1979 για κατά προτεραιότητα επιστροφή της Αμμοχώστου και τερματισμό των πρόσφατων ενεργειών παράνομης εισόδου στην πόλη των Βαρωσίων.Να αρνηθεί την οποιαδήποτε συζήτηση του θέματος του φυσικού αερίου δεδομένου ότι, πρώτον επί αυτού υπήρξε επαρκής συμφωνία επί προεδρίας Χριστόφια με το Μεχμέτ Αλή Ταλάτ και δεύτερο τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας επί θαλασσίων ζωνών κατοχυρώνονται από τη Διεθνή Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ Ε.Ε.

Η ενεργός εμπλοκή και συμμετοχή της Ε.Ε. στις προσπάθειες και διαδικασίες για λύση του Κυπριακού είναι «εκ των ων ουκ άνευ» δεδομένης της συμμετοχής της Κύπρου στην Ένωση. Η μέχρι τώρα συμμετοχή υπήρξε  ατελής και καθυστερημένη, όπως η παρουσία Φερχόϊκεν στο Μπούργκενστοκ, ο οποίος χωρίς προηγούμενη και εις βάθος γνώση, απεφάνθη συμβατότητα (!) του Σχεδίου Ανάν με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Είτε αποσπασματική και μη ορατή (visible) .

Ως εκ τούτου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή   θα πρέπει να διορίσει πολιτική προσωπικότητα, ως ειδικό απεσταλμένο για τις όποιες διαδικασίες – διαπραγματεύσεις του Κυπριακού, με όρους εντολής, να εποπτεύει ότι οι όποιες πρόνοιες της λύσης συζητούνται να είναι συμβατές με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΛΥΣΗΣ

Προσερχόμενος στην πενταμερή και σε τυχόν νέες συνομιλίες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να είναι σαφώς δεσμευμένος στα ελάχιστα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει οποιαδήποτε λύση για να είναι στοιχειωδώς λειτουργική και βιώσιμη. Αλλά και προκειμένου να είναι αποδεκτή από τον Κυπριακό Ελληνισμό.

-Να τερματίζει την τουρκική στρατιωτική κατοχή, με την αποχώρηση του συνόλου των τουρκικών στρατευμάτων.

-Να διασφαλίζει την πραγματική ενότητα του χώρου, του κράτους, των θεσμών και της οικονομίας. Με κατοχυρωμένη τη μία, ενιαία και αδιαίρετη κυριαρχία, τη μία διεθνή νομική προσωπικότητα και τη μία ιθαγένεια.

-Να διασφαλίζεται η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη μετεξέλιξη της σε Ομοσπονδιακό  Κράτος. Η ημερομηνία ίδρυσης της θα παραμείνει η 16η Αυγούστου 1960.

-Να προνοείται και να κατοχυρώνεται η εφαρμογή του Κοινοτικού Κεκτημένου σε όλη την Κύπρο χωρίς παρεκκλίσεις που θα καθιστούν τους Κύπριους πολίτες (Ε/Κ και Τ/Κ), Ευρωπαίους πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Εξάλλου αυτό προνοείτο και στη Συνθήκη Προσχώρησης και είναι δεσμευτικό.

-Να διασφαλίζεται ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.

-Να προνοείται η απομάκρυνση των εποίκων. Ο εποικισμός είναι έγκλημα πολέμου με βάση τη Σύμβαση της Γενεύης του 1949. Οι εξαιρέσεις θα πρέπει μόνο να αφορούν διεθνείς ανθρωπιστικές συμβάσεις.

-Να αναγνωρίζεται και να κατοχυρώνεται το δικαίωμα επιστροφής των προσφύγων σύμφωνα με το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Το ίδιο να ισχύει και για το ατομικό δικαίωμα της ελεύθερης απόλαυσης της περιουσίας.

-Ένα νέο σύστημα ασφάλειας που να μην παραχωρεί εγγυητικά δικαιώματα σε Τρίτη χώρα. Η συμμετοχή της Κύπρου στον ΟΗΕ και την Ε.Ε. αποτελεί επαρκές εγγυητικό πλαίσιο. (Να μην αναγνωρισθεί ποτέ ότι η Τουρκία είχε μονομερές δικαίωμα επέμβασης επικαλούμενη τη Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960).

-Να μην τίθεται η συμμετοχή της Κύπρου στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας της Ε.Ε. στην κρίση ξένων δυνάμεων.

-Ως απόρροια της κυριαρχίας του, το Κυπριακό Κράτος να ασκεί πλήρη έλεγχο στον εναέριο χώρο, την αποκλειστική οικονομική ζώνη, τα χωρικά ύδατα και στην περιοχή έρευνας και διάσωσης, χωρίς την παραχώρηση τέτοιων δικαιωμάτων ή εξουσιών σε ξένα κράτη.

Γιαννάκης Λ. Ομήρου
Πρώην Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων