«Ο Πούτιν θέλει να υποδυθεί τον Τραμπ, αλλά…»

08:39 20/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Κρίνοντας από το θόρυβο της ρωσικής προπαγάνδας και την απόγνωση ορισμένων Ευρωπαίων, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν ήταν ποτέ πιο κοντά στο να κερδίσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, όπως εκτιμά ο Economist, επισημαίνοντας ωστόσο, τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη, δεν είναι σαφές τι σημαίνει «νίκη» και ότι οι στόχοι του είναι άπιαστοι. Ποιος όμως ο ρόλος του Ντόναλντ Τραμπ;

Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Πούτιν σχεδιάστηκε

μυστικά. Η κυβέρνησή του κρατήθηκε στο σκοτάδι, όπως και ο ρωσικός λαός. Ο Β. Πούτιν μιλά για την υπεράσπιση της ρωσικής κυριαρχίας, αλλά αυτό που θα συμβεί στη συνέχεια εξαρτάται εν μέρει από παράγοντες εκτός του ελέγχου του: την πολιτική στην Ουκρανία, την προσπάθεια επανεξοπλισμού της Ευρώπης και πάνω από όλα τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησαν επίσημα στις 18 Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία.

Economist: Χωρίς σαφές σχέδιο ο Τραμπ

Ο Τραμπ δεν έχει σαφές σχέδιο και οι επιλογές του κυμαίνονται από την διακοπή και την… αύξηση της οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, αλλά και την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ο «χορός» του Αμερικανού προέδρου με τον κ. Πούτιν έκανε ένα ακόμη βήμα στο Ριάντ, στην πρώτη απευθείας συνάντηση Αμερικανών και Ρώσων αξιωματούχων εδώ και τρία χρόνια. Συμφώνησαν σε μια νεφελώδη σειρά διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία και τα «αμοιβαία γεωπολιτικά συμφέροντα». Αναμένεται να ξεκινήσουν στο επόμενο διάστημα οι προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής Τραμπ-Πούτιν, αν και δεν έχει καθοριστεί ημερομηνία.

Αυτές οι ανοιχτές συνομιλίες ταιριάζουν στον Πούτιν μια χαρά. Ενώ ο Τραμπ τις θεωρεί ως έναν τρόπο για να τερματιστεί ένας «γελοίος» πόλεμος, ο Πούτιν τις βλέπει ως στάδιο μιας μεγαλύτερης σύγκρουσης, λέει ένας Αμερικανός αξιωματούχος. Ο Ρώσος ηγέτης υπολογίζει ότι έχει περισσότερη δύναμη για να αντέξει από ό,τι η Ουκρανία ή το ΝΑΤΟ, τη δυτική συμμαχία που τρίζει. Όπως ένας παίκτης πόκερ, ο Πούτιν διαπρέπει στο να επιδεικνύει την ισχύ τους και την αυτοπεποίθησή του. Στην πραγματικότητα, όμως, τα χαρτιά του δεν είναι τόσο δυνατά όσο θα ήθελε να πιστεύουν οι αντίπαλοί του, ενώ το τέλος του πολέμου θα μπορούσε να του δημιουργήσει επιπλοκές στη χώρα του.

Ο ρωσικός στρατός τα πήγε άσχημα

Οποιαδήποτε αξιολόγηση της διαπραγματευτικής θέσης της Ρωσίας θα πρέπει να ξεκινά από τη στρατιωτική κατάσταση. Ο στρατός του τα πήγε άσχημα. Ο ρυθμός της προόδου είναι βασανιστικά αργός: από τον περασμένο Ιούλιο αγωνίζεται να καταλάβει την πόλη Ποκρόβσκ, όπου οι τρέχουσες απώλειες είναι συγκλονιστικές κατά τον Economist.

Τα περισσότερα από τα κέρδη της ήταν τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Τον Απρίλιο του 2022, μετά την υποχώρηση της Ρωσίας από τη βόρεια Ουκρανία, έλεγχε το 19,6% του ουκρανικού εδάφους και οι απώλειές της (νεκροί και τραυματίες) ήταν ίσως 20.000. Σήμερα η Ρωσία καταλαμβάνει το 19,2% και οι απώλειές της είναι 800.000, υπολογίζουν βρετανικές πηγές. Ένας δυτικός αξιωματούχος λέει ότι «οι δύο στρατοί πολεμούν ο ένας τον άλλον επειδή δεν μπορούν να σταματήσουν, όχι επειδή πραγματικά ελπίζουν να επιτύχουν μια αποφασιστική νίκη».

Η φθορά του εξοπλισμού είναι απίστευτη. Σκεφτείτε το απόθεμα τεθωρακισμένων της Ρωσίας από τη σοβιετική εποχή, που δημιουργήθηκε εδώ και δεκαετίες. Περισσότερα από τα μισά από τα 7.300 τανκς που είχε αποθηκευμένα έχουν εξαλειφθεί. Από αυτά που έχουν απομείνει, μόνο 500 μπορούν να επισκευαστούν γρήγορα.

Μέχρι τον Απρίλιο η Ρωσία μπορεί να ξεμείνει από τα άρματα μάχης T-80. Πέρυσι έχασε διπλάσια συστήματα πυροβολικού σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια. Η στρατολόγηση επαγγελματιών στρατιωτών γίνεται πιο ακριβή. Μια γενική κινητοποίηση θα ήταν πολιτικά επικίνδυνη. Οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι Ρώσοι θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος.

Αντοχή στις κυρώσεις

Η οικονομία της Ρωσίας έχει αντέξει το πλήγμα των κυρώσεων χάρη στον επαγγελματισμό της κεντρικής της τράπεζας, τις υψηλές τιμές των εμπορευμάτων και τη δημοσιονομική τόνωση. Ωστόσο, η ανακατανομή των πόρων από τους παραγωγικούς τομείς στο στρατιωτικό συγκρότημα έχει τροφοδοτήσει διψήφιο πληθωρισμό. Το  βασικό επιτόκια ανήλθε σε 21%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι χρόνια. Τα στοιχεία για την οικονομία μπορεί να μην είναι αξιόπιστα: η στατιστική αρχή αναθεωρεί συνεχώς τις εκτιμήσεις για την ανάπτυξη, για παράδειγμα. Ωστόσο, μια έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομίας, που διέρρευσε στο Reuters, προειδοποιεί ότι μια ύφεση μπορεί να έρθει πριν επιβραδυνθεί ο πληθωρισμός.

Ο Oleg Vyugin, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, λέει ότι η κυβέρνηση πρέπει σύντομα να επιλέξει μεταξύ της περικοπής των στρατιωτικών δαπανών ή του καλπάζοντος πληθωρισμού. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο αποστραγγίζεται. Σύμφωνα με τον Mikhail Zadornov, πρώην υπουργό Οικονομικών, τα ρευστά περιουσιακά της στοιχεία έχουν συρρικνωθεί από 7,4% του ΑΕΠ σε κάτω από 2%. Οι εξαγωγές, που ήταν 417 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι, υφίστανται πίεση από τις κυρώσεις και τις χαμηλότερες τιμές των εμπορευμάτων. Τον Δεκέμβριο μειώθηκαν κατά 20% σε ετήσια βάση. Ο Kirill Rogov του think – tank Re: Russia υποστηρίζει ότι οι κυρώσεις και η σταδιακή πτώση των τιμών στο καλάθι των εξαγωγών, συμπεριλαμβανομένου του χάλυβα και της γεωργίας, θα περιόριζε την ικανότητα της Ρωσίας για επιθετικότητα.

Τέτοια τρωτά σημεία σημαίνουν ότι ορισμένοι στη Δύση πιστεύουν πως αυτή είναι η χειρότερη δυνατή στιγμή για τις ΗΠΑ να κάνει γρήγορες παραχωρήσεις στο Κρεμλίνο. Ακόμα κι αν η Δύση δεν μπορεί να δώσει στην Ουκρανία αποτελεσματικές εγγυήσεις ασφαλείας, θα μπορούσε να διατηρήσει τις κυρώσεις για να κρατήσει μακριά τη Ρωσία, υποστηρίζει ο κ. Rogov. Ωστόσο, ο κ. Τραμπ επικεντρώνεται στην εκπλήρωση της υπόσχεσής του να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο, όχι στον περιορισμό και την αποτροπή της Ρωσίας για χρόνια. «Φέρνουμε επιτέλους τον Πούτιν στη θέση που θέλαμε να είναι για τρία χρόνια. Θα ήταν τρομερό κρίμα αν του επιτρέψουμε να αρπάξει τη νίκη από τα δόντια της ήττας», λέει ένας Αμερικανός αξιωματούχος.

Χειραγωγούμενος ο Τραμπ;

Ο Πούτιν πιστεύει ότι ο Τραμπ δεν είναι απλώς ανυπόμονος, αλλά χειραγωγούμενος. Έχει «φλερτάρει» τον Αμερικανό πρόεδρο με κολακεία και άμεση ικανοποίηση: στις 11 Φεβρουαρίου άφησε ελεύθερο τον Μαρκ Φόγκελ, έναν Αμερικανό υπήκοο τον οποίο η Ρωσία συνέλαβε το 2021. Οι βασικές απαιτήσεις του κ. Πούτιν παραμένουν αμετάβλητες. Αυτές περιλαμβάνουν μια αδέσμευτη Ουκρανία, της οποίας οι δυνάμεις είναι περιορισμένες σε μέγεθος και από άποψη εξοπλισμού, και η οποία δεν φιλοξενεί δυτικά στρατεύματα. Θέλει να αναγνωριστεί ότι η Κριμαία και τέσσερις άλλες προσαρτημένες ουκρανικές επαρχίες είναι μέρος της Ρωσίας. Το πιο σημαντικό, όπως είπε ο κ. Πούτιν τον Ιούνιο του 2024, «η ουσία της πρότασής μας δεν είναι μια προσωρινή εκεχειρία ή κατάπαυση του πυρός» που θα αφήσει σε ισχύ τις κυρώσεις και θα επέτρεπε στην Ουκρανία να επανεξοπλιστεί. Αντίθετα, ο κ. Πούτιν θέλει μια «οριστική λύση» που θα άρει το εμπάργκο της Δύσης στη Ρωσία και θα της επιτρέψει να ανασυγκροτήσει τον στρατό της.

Ακόμα κι αν τελειώσει ο θερμός πόλεμος, ο Πούτιν θα έχει ως στόχο του να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και να ανατρέψει την τάξη πραγμάτων στην δυτική συμμαχία όπως τη γνωρίσαμε μετά το 1945, σύμφωνα με τον Steve Covington, σύμβουλο του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητή του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Όπως είπε ο Πούτιν στους διπλωμάτες του πέρυσι, «όλο το σύστημα ευρωατλαντικής ασφάλειας καταρρέει μπροστά στα μάτια μας». Η Ευρώπη «περιθωριοποιείται στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, βυθίζεται στο χάος… και χάνει σε διεθνές κύρος και πολιτιστική ταυτότητα». Ήταν αναμφίβολα ευτυχής που άκουσε τον Τζέι Ντι Βανς, αντιπρόεδρο της Αμερικής, να επαναλαμβάνει αυτόν τον ισχυρισμό στις 15 Φεβρουαρίου στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Σε εκείνη την εκδήλωση το 2007 ο Β. Πούτιν δήλωσε για πρώτη φορά την αποφασιστικότητά του να πολεμήσει τη Δύση. Το Κρεμλίνο αναμφίβολα ελπίζει ότι τα φιλορωσικά δεξιά κόμματα, τα οποία ο κ. Βανς θαυμάζει, θα κερδίσουν στις ευρωεκλογές.

Γκρέμλινς για το Κρεμλίνο

Η υψηλότερη προτεραιότητα του Πούτιν είναι να παραμείνει στην εξουσία. Η έξοδος από τον πόλεμο συνεπάγεται τους δικούς της κινδύνους, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών και μιας διαμάχης μεταξύ διαφορετικών φυλών. Η διπλωματία του Τραμπ έδωσε οξυγόνο σε μετριοπαθείς που είχαν αντιταχθεί σιωπηλά στον πόλεμο. Δεν έχουν πολιτική δύναμη, αλλά αυτοί οι «ωφελούμενοι της ειρήνης» -ιδιώτες επιχειρηματίες, οικονομολόγοι και ορισμένοι τεχνοκράτες- ελπίζουν ότι ο Τραμπ και η ομάδα του μπορούν να αλλάξουν την τροχιά της Ρωσίας. Ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τον Πούτιν, θέλουν να τον πείσουν ότι το πάγωμα της αντιπαράθεσης με τη Δύση δεν θα έθετε σε κίνδυνο, αλλά αντίθετα θα ενίσχυε την ασφάλειά του.

Από την άλλη πλευρά είναι οι «ωφελούμενοι του πολέμου». Αν η αντιπαράθεση είναι το θεμέλιο του καθεστώτος Πούτιν, η βία και η διαφθορά είναι η συγκολλητική ουσία του. Οι ολιγαρχικές “φυλές” επωφελούνται από ποσοστώσεις για την εξαγωγή πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων σε γκρίζες αγορές που δημιουργούνται από τις κυρώσεις. Δεν θα αποχωριστούν ανεμπόδιστα τα προσοδοφόρα προνόμιά τους. Οι υπηρεσίες ασφαλείας θα ψάχνουν τόσο για «πέμπτους αρθρογράφους» που υποστηρίζουν την ειρήνη όσο και για υπερεθνικιστές που θα δουν οποιαδήποτε συμφωνία ως προδοσία.

Καταλήγοντας ο Economist σημειώνει ότι ο Τραμπ έχει δίκιο που θέλει να «σταματήσει τη σφαγή». Εάν μια κατάπαυση του πυρός επιτρέψει στην Ουκρανία να ανοικοδομηθεί, και στην ΕΕ να πυροδοτήσει αύξηση των αμυντικών δαπανών και να διατηρήσει ορισμένες κυρώσεις στην οικονομία της Ρωσίας που δέχεται τριγμούς, πιθανώς να οδηγήσει και στην αποτυχία των φιλοδοξιών του Πούτιν.

Ο Πούτιν, ωστόσο, στοιχηματίζει ότι μπορεί να πολεμήσει για περισσότερο χρονικό διάστημα από όσο αντέχει η Ουκρανία ή ότι μπορεί να οδηγήσει τον Τραμπ σε μια συμφωνία που θα επιτρέπει στη Ρωσία να επανενσωματωθεί στην παγκόσμια οικονομία, και θα καταστήσει την Ουκρανία ένα διχοτομημένο και ημι-απτυχημένο κράτος. αφήνοντας την Ευρώπη πολύ σε κατάσταση σοκ και ανήμπορη για να αμυνθεί.

Πηγή: OT