Τις λέμε Σπάνιες Γαίες αλλά υπάρχουν σε αφθονία στον φλοιό της Γης. Όλες εκτός από μία

10:19 20/2/2025 - Πηγή: Sportime

Οι Σπάνιες Γαίες είναι από τα πιο πολύτιμα χημικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται σήμερα σε τεχνολογίες αιχμής, από smartphones και ηλεκτρικά αυτοκίνητα μέχρι στρατιωτικά ραντάρ και δορυφόρους. Το παράδοξο είναι ότι, παρά το όνομά τους, αυτά τα μέταλλα δεν είναι σπάνια. Αντίθετα, βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στον φλοιό της Γης. Υπάρχει, όμως, μία εξαίρεση: το Προμήθειο.

Οι Σπάνιες Γαίες, γνωστές και ως λανθανίδες, είναι μια ομάδα 17 στοιχείων που έχουν παρόμοιες

φυσικές και χημικές ιδιότητες. Ανακαλύφθηκαν τον 18ο και 19ο αιώνα, και αρχικά θεωρούνταν εξαιρετικά σπάνιες, επειδή δεν βρίσκονται συγκεντρωμένες σε καθαρή μορφή, αλλά διασκορπισμένες σε ορυκτά. Όμως, στοιχεία όπως το Λανθάνιο, το Νεοδύμιο και το Δημήτριο είναι στην πραγματικότητα πιο άφθονα από τον μόλυβδο.

Το Προμήθειο, όμως, είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Είναι το μοναδικό στοιχείο των Σπανίων Γαιών που δεν υπάρχει φυσικά στη Γη σε σταθερές ποσότητες. Το όνομα του προέρχεται από τον Προμηθέα της ελληνικής μυθολογίας, και όπως ο μυθικός τιτάνας που έδωσε τη φωτιά στην ανθρωπότητα, το προμήθειο είναι ραδιενεργό και εξαιρετικά ασταθές. Δημιουργείται μόνο ως προϊόν πυρηνικών αντιδράσεων ή κατά την αποσύνθεση άλλων βαρέων στοιχείων.

Οι μεγαλύτερες πηγές Σπανίων Γαιών βρίσκονται σήμερα στην Κίνα, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Βραζιλία και τη Νορβηγία. Η Κίνα ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής, γεγονός που έχει δημιουργήσει γεωπολιτικές εντάσεις, καθώς οι σύγχρονες τεχνολογίες εξαρτώνται από αυτά τα υλικά.

Το όνομα “Σπάνιες Γαίες” μπορεί να είναι παραπλανητικό, αλλά η σημασία τους στον σύγχρονο κόσμο είναι τεράστια. Και όσο για το Προμήθειο; Αυτό παραμένει ένας από τους πιο σπάνιους θησαυρούς της φύσης, μια αληθινή εξαίρεση ανάμεσα σε αφθονία.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.