«Παλιννόστηση» της Ζωής Σαμαρά

01:18 18/8/2023 - Πηγή: Diastixo

ΖΕΦΥΡΟΣ

Μου είπαν. Δεν σου ταίριαζε καθόλου ο βόρειος άνεμος, και ας ερχόταν με τα
κύματα του Καρπάθιου Πελάγου. Γυρνούσες δεξιά, αριστερά, όλο το ημικύκλιο του
ορίζοντα μπροστά σου. Να σε ζεστάνει ο πουνέντες. Και έβλεπες χωριά να κρέμονται
στους λόφους, σαν πίνακες σε έκθεση αρχαιότροπης ζωγραφικής.
Ναι, έλεγα. Αντίκρυ, επάνω ψηλά το Όθος. Ο θρύλος της γιαγιάς μου πάντα να με
εμπνέει. Αριστερά οι Μενετές, με τη θεόσταλτή τους Παναγία, ακαταπόνητη να
ευλογεί. Δεξιά, το Αιγαίο, το

ταξίδι. Το ταξίδι. Χωρίς επιστροφή. Μας
προσπερνούσαν οι εικόνες βιαστικά. Δεν προλαβαίναμε καν να τις βάλουμε σε
κάδρα.

ΘΗΣΕΑΣ

Και ήταν το καράβι του Θησέα πάντα πρόθυμο να μας πάει μακριά. Κι εκείνος
άκουσε τις ικεσίες μας, άλλαξε τα μαύρα του πανιά. Μα δεν είχε λευκά. Κι ο ουρανός
διαφώνησε. Άρχισε η ατέλειωτη βροχή. Έσχιζε τα πανιά η τραμουντάνα. Κι ο
πολικός αστέρας άφησε πίσω του το φως το λαμπερό, ταξίδεψε ολομόναχος για
άλλους γαλαξίες.
Το Πέλαγό μας θα το λέγαμε Θυσαίο. Μα μόνο οι ψυχές οι πιο καθάριες, οι πιο
γενναίες, δίνουν το όνομά τους στις άγριες γαλάζιες θάλασσες.
Αιγαίο. Υπάρχει δημιουργία χωρίς θυσία; Με ρώτησαν τ’ αστέρια. Είχαν ξεμείνει στο
στερέωμα να λάμπουν με μπρίο και ρυθμό.

ΣΙΩΠΗ

Ποίηση. Σιωπή. Πώς αρχίζουν και τελειώνουν οι δύο λέξεις; Πόσα σημαίνοντα ίδια;
Δίδυμες αδελφές. Και ο Rimbaud να επιμένει, πιστός στη λέξη vates, που αγκάλιαζε
τα γνήσια της ποίησης παιδιά: ο Ποιητής είναι voyant, προφήτης. Σιωπή χρειάζεται
για να προφητέψεις. Ποίηση για να κολυμπήσεις στο πέλαγο της σιωπής. Η καταιγίδα
του Αιγαίου δεν είναι ουρλιαχτό. Είναι η υλακή που βγαίνει από το νεογέννητο
σκυλάκι, στην απέναντι ακρογιαλιά. Είναι η μελωδία που ακούγεται στης γης τα
βάθη, όταν τα αστέρια χρυσώνουν τα άγρια κύματα. Τότε βλέπεις τον ουρανό, τη
θάλασσα, το μακρινό νησί, τότε ανοίγεις το βιβλίο παλαιών Προφητειών, τις σβήνεις
όλες και γράφεις τις δικές σου με μαγικό, αόρατο μελάνι.

ΝΗΣΙ

Απομόνωση ή μοναξιά; Προστασία από τη θάλασσα του ασυνειδήτου, λέει ο Jung.
Νησί. Η νήσος των Μακάρων. Μα να ταιριάζει μόνο σε μακάριους ζωντανούς; Γύρω
γύρω ακρογιαλιά. Δέντρα να ρίχνουν τη σκιά τους σε όλα τα γύρω ζωντανά. Οι
άνθρωποι να τρέχουν στη δροσιά. Κι οι Καρυάτιδες, καρτερικές, ελπιδοφόρες, να
βλέπουν τα φαντάσματα του παρελθόντος να εξανεμίζονται, να κολυμπούν με τέχνη,
να φτάσουν πρώτες. Να φύγουν επιτέλους μακριά από τον τόπο της εξορίας τους. Να
τυλιχτούν στα άγρια κύματα. Να λουστούν ξανά στην αύρα του δικού τους
χωροχρόνου, στο φως το άσβεστο, το ελληνικό.

Η Ζωή Σαμαρά γεννήθηκε στα Πηγάδια της Καρπάθου. Ομότιμη καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, δίδασκε μέχρι πρόσφατα Θεωρία της Λογοτεχνίας και Θεωρία του Θεάτρου. Σπούδασε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Columbia. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή υπό την εποπτεία του σπουδαίου θεωρητικού της λογοτεχνίας Michael Riffaterre. Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς και στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ. Εκτός από θεωρητικά συγγράμματα στην ελληνική, γαλλική και αγγλική, μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού, γράφει ποίηση, δοκίμιο και κριτική βιβλίου. Έχει μεταφράσει ποίηση και θέατρο. Για το επιστημονικό της έργο έχει βραβευτεί επανειλημμένως από γαλλικά και ελληνικά ιδρύματα και τους Προέδρους της Γαλλικής Δημοκρατίας Chirac και Mitterrand. Το βιβλίο της Τα άδυτα του σημείου βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών (2002). Είναι επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, τακτικό μέλος του Κύκλου Ποιητών. Υπήρξε πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2013-2016). Ίδρυσε και συνδιευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό Θευθ, οι δύο όψεις της γραφής. Οι εκδόσεις Champion (Παρίσι-Γενεύη) κυκλοφόρησαν το 2005 συλλογικό τόμο προς τιμήν της, με τον τίτλο Le verbe et la scène. Travaux sur la littérature et le théâtre en l’honneur de Zoé Samara. Πρόσφατα βιβλία της: Εν ξένη γη (ποίηση / συγκεντρωτικός τόμος, Εκδόσεις Ρώμη, 2019), Παρασκήνια στην κορυφή του Ολύμπου (μονόπρακτο, University Studio Press, 2022), Πεζοπορία στα δάση του ποιητικού λόγου (ποιητικά-πεζά, Εκδόσεις Ρώμη, 2023). Υπό έκδοση είναι η μετάφραση ενός θεατρικού έργου του Jean Giraudoux.