Ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες: Από τα δίχτυα του ψαρά…στις επενδύσεις εκατομμυρίων

10:36 13/10/2024 - Πηγή: Emea.gr

Στην Ελλάδα, σήμερα λειτουργούν 1.097 ιχθυοκαλλιέργειες. Από αυτές, το 85% βρίσκονται σε θαλάσσια ύδατα (911 μονάδες για παραγωγή ψαριών και μυδιών), το 8% σε εσωτερικά ύδατα (χερσαίες εγκαταστάσεις), το 7% σε υφάλμυρα νερά (λιμνοθάλασσες), και υπάρχουν επίσης πάνω από 29 ιχθυογεννητικοί σταθμοί.

Από άποψη μεγεθών, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια κατατάσσεται ανάμεσα στις κορυφαίες στην Ευρώπη, με πωλήσεις που ανήλθαν σε 137.000 τόνους το 2022, συνολικής αξίας άνω των 740 εκατ. ευρώ.

Πώς έχει αλλάξει η ιχθυοκαλλιέργεια

στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια

Η ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, με κύριες τάσεις την αύξηση της παραγωγής, την γεωγραφική επέκταση και τις προκλήσεις βιωσιμότητας. Από τη δεκαετία του 1980, ο τομέας έχει σημειώσει ραγδαία ανάπτυξη. Το 1985 υπήρχαν μόλις 12 μονάδες εκτροφής, ενώ το 2015 οι μονάδες είχαν φτάσει τις 336. Σήμερα, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που παράγει πάνω από 120.000 τόνους ψαριών ετησίως, με το 71% της εγχώριας παραγωγής να προέρχεται από υδατοκαλλιέργειες.

Η Ελλάδα ως παγκόσμια δύναμη

Σε σχέση με την παραγωγή στη Μεσόγειο, οι μεγαλύτερες χώρες παραγωγοί είναι η Τουρκία (290.000 τόνοι) και η Ελλάδα (126.700 τόνοι), καθώς αντιπροσωπεύουν το 66% της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού παγκοσμίως. Τις επόμενες θέσεις κατέχουν η Αίγυπτος (78.000 τόνοι), η Ισπανία (34.900 τόνοι), η Τυνησία (23.500 τόνοι), η Ιταλία (18.400 τόνοι), η Κροατία (17.500 τόνοι) και η Σαουδική Αραβία (10.000 τόνοι). Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες η παραγωγή κυμάνθηκε κάτω από τους 10.000 τόνους.

Ποια είναι τα κύρια είδη ψαριών που παράγονται από τις ιχθυοκαλλιέργειες

Τα κύρια είδη ψαριών που παράγονται από τις ιχθυοκαλλιέργειες στην Ελλάδα περιλαμβάνουν:

Τσιπούρα (Sparus aurata): Αντιπροσωπεύει πάνω από το 40% της συνολικής παραγωγής.Λαβράκι: Επίσης σημαντικό, με συμμετοχή άνω του 50% στη συνολική παραγωγή.Κόκκινος Τόνος: Παράγεται σε μικρότερες ποσότητες.Πέστροφα: Δημοφιλές γλυκού νερού.Στρείδια και Μύδια: Οστρακοειδή που εκτρέφονται σε θαλάσσια ύδατα.Οξύρρυγχος: Από τον οποίο παράγεται και χαβιάρι.

Η τσιπούρα και το λαβράκι μαζί καλύπτουν πάνω από το 92% της συνολικής παραγωγής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα.

ΕΛΟΠΥ

Κύριος φορέας ανάπτυξης της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας είναι η ΕΛΟΠΥ (Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Ιχθυοκαλλιέργειας) , η οποία ιδρύθηκε το 2016 με σκοπό την ενίσχυση της παραγωγής και προώθησης  των προϊόντων των εταιρειών-μελών της σε επιλεγμένες αγορές και την εδραίωση της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας ως ηγετική δύναμη στην Ελλάδα και τις διεθνείς αγορές. Η ΕΛΟΠΥ έχει 22 μέλη, ανάμεσα στα οποία συναντάμε μεγάλες και γνωστές εταιρείες, όπως τα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς, η ΓΡΑΜΜΟΣ Α.Ε. στη Θεσπρωτία, η Tasty Fish Ε.Π.Ε που βρίσκεται στην περιοχή της Νήσου Οξειάς, η Philofish στην Φθιώτιδα και η ΓΑΛΑΞΙΔΙ. 

Που συναντούμε ιχθυοκαλλιέργειες

Η τρέχουσα έκταση των ιχθυοκαλλιεργειών αναμένεται να επεκταθεί από 9.800 στρέμματα σε 240.000 στρέμματα σε διάφορες περιοχές της χώρας, όπως το Ιόνιο και το Αιγαίο. Οι μεγαλύτερες περιοχές ανάπτυξης περιλαμβάνουν τον Αμβρακικό, τον Κορινθιακό και τον Σαρωνικό κόλπο. Από τη στιγμή που η επέκταση αυτή είναι πολλαπλάσια των 9,800 στρεμμάτων, σίγουρα εγείρονται πολλές ανησυχίες για το περιβάλλον.

Προκλήσεις Βιωσιμότητας

Υπάρχουν αναφορές για αλλοίωση του βυθού και αύξηση των πλαστικών αποβλήτων από τις ιχθυοκαλλιέργειες, που υπερβαίνουν εκείνα της εμπορικής αλιείας. Επιπλέον, οι τιμές των ζωοτροφών και η εξάντληση των πηγών άγριων ψαριών αναμένεται να επηρεάσουν οικονομικά τη βιομηχανία.

Επίσης, η ΕΕ λόγω της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να αναπτύξει πρόσθετες δράσεις και στρατηγικές. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η κλιματική κρίση επιταχύνει τα προβλήματα και για το λόγο αυτό, θα πρέπει να επιταχυνθούν οι απαραίτητες ενέργειες,  όπως η παρακολούθηση της παράνομης αλιείας και ο έλεγχος της υπεραλίευσης με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Το τέλµα των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών

Η γέννηση της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα ήρθε τη δεκαετία του ’80. Στηρίχθηκε στα χρήματα της τότε ΕΟΚ, τα περίφημα «πακέτα». Η Ευρωπαϊκές υπηρεσίες, βλέποντας τα ψάρια να μειώνονται στα νερά της Μεσογείου, επιδίωξε την ανάπτυξη της καλλιέργειας και χρηματοδότησε τη δημιουργία μονάδων. Οι ιχθυοκαλλιέργειες γνώρισαν πολλές αλλαγές και ανατροπές στα χρόνια του Χρηματιστηρίου, όπου χωρίς σχεδιασμό πραγματοποιήθηκαν πολλές διαδοχικές εξαγορές µικρότερων επιχειρήσεων ιχθυοκαλλιέργειας, από άλλες μεγαλύτερες, που είχαν ως αποτέλεσμα να ενισχύσουν πρόσκαιρα το portfolio τους και τα ταμεία τους, αλλά βλέποντας την εξέλιξη μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν, δεν έφεραν ανάπτυξη για τον κλάδο συνολικά.

Avramar

Μια εξαιρετικά σημαντική για το χώρο επενδυτική κίνηση πρόκειται να συμβεί το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς η Deloitte, έχει αναλάβει να διεξάγει τον διαγωνισμό για την πώληση των εν Ελλάδι δραστηριοτήτων της Avramar. Οι προσφορές προέρχονται από τρεις ενδιαφερόμενους. Το ισπανικό fund Atitlan, τον αραβικό όμιλο Aqua Bridge και την εταιρεία ιχθυοκαλλιεργειών Philosofish. 

Σύμφωνα με πληροφορίες και οι τρεις προσφορές φέρεται να είναι κατώτερες των προσδοκιών των τραπεζών, καθώς ζητούν «κούρεμα» χρεών έως και 80%, ενώ χαμηλά κρίνονται τα κεφάλαια που προτείνονται για να μπει στη συνέχεια σε τροχιά ανάκαμψης η Avramar. 

Οι ιχθυοκαλλιέργειες «Γαλαξίδι» πέρασαν στην Ίριδα

Δεν έχουν περάσει πολλοί μήνες από την είδηση που «έσκασε» στην αγορά, πως η εταιρεία παραγωγής ιχθυοτροφών, Ίριδα, προχώρησε στην εξαγορά της εταιρείας Γαλαξίδι Θαλάσσιες Καλλιέργειες. Η εταιρεία Γαλαξίδι είναι γνωστή για την παραγωγή ιχθύων κορυφαίας ποιότητας εξάγει σε όλη την Ευρώπη. Πολλές από τις μονάδες εκτροφής είναι πιστοποιημένες με το πρότυπο ASC (Aquaculture Stewardship Council), ενώ μέρος της παραγωγής είναι πιστοποιημένο και ως Βιολογικό σύμφωνα με τα αυστηρά πρότυπα της ΕΕ. Οι μονάδες εκτροφής βρίσκονται στον Κορινθιακό κόλπο στην ευρύτερη περιοχή του Γαλαξιδίου και σε μια ολοκαίνουργια μονάδα στα ανοικτά της L’Ametlla de Mar στην Ισπανία. Η συνολική παραγωγή  ξεπερνά τους 15.500 τόνους, εκ των οποίων 13.500 στην Ελλάδα και 2.000 στην Ισπανία, με τον ετήσιο τζίρο στα 80 εκατ. ευρώ.

Η Ίριδα διαθέτει δύο υπερσύγχρονα εργοστάσια παραγωγής ιχθυοτροφών και παράγει πάνω από 120.000 τόνους το χρόνο, με ετήσιο τζίρο που ξεπερνά τα 180 εκατομμύρια ευρώ. Τροφοδοτεί την ελληνική και μεσογειακή αγορά ιχθυοκαλλιέργειας, με ποσοστό εξαγωγών 35%. 

Πόρος: Γιατί δεν θέλουν οι κάτοικοι τις ιχθυοκαλλιέργειες

Σύμφωνα με έρευνα της Kapa Research («Tοπική κοινωνία και ιχθυοκαλλιέργειες: Οι περιπτώσεις του Πόρου και των Μεθάνων») για λογαριασμό του ιδρύματος Rauch, βρήκε ότι το κυρίαρχο αίσθημα των κατοίκων του Πόρου απέναντι στην επικείμενη επέκταση των δραστηριοτήτων στο νησί είναι βαθιά αρνητικό.

Η έρευνα κατέγραψε ότι το 79% των κατοίκων σίγουρα διαφωνεί με τα σχέδια επέκτασης, ποσοστό που ανεβαίνει στο 87% συνυπολογίζοντας όσους απάντησαν ότι μάλλον διαφωνούν. 

Οι βασικοί λόγοι ανησυχίας είναι, σύμφωνα με την έρευνα, ότι η επέκταση των ιχθυοκαλλιέργειών θα επηρεάσει αρνητικά το περιβάλλον, τον τουρισμό και την ποιότητα των υδάτων.