Στέφανος Καβαλλιεράκης

04:16 6/7/2024 - Πηγή: Diastixo

Ένα βιβλίο ενός μετριοπαθούς Παλαιστίνιου διανοούμενου εν μέσω της χειρότερης ισραηλοπαλαιστινιακής σύρραξης του 21ου αιώνα, με εκατοντάδες δολοφονίες και αρπαγές ομήρων εκ μέρους της Χαμάς και συντριπτική στρατιωτική απάντηση από το Ισραήλ με χιλιάδες νεκρούς και εκτοπίσεις, είναι σίγουρα ένα δοκίμιο που είναι εξαρχής ναρκοθετημένο και από ένα τεκμήριο γόνιμου προβληματισμού να αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης. Πόσο μάλλον ότι το συγκεκριμένο δοκίμιο επιχειρεί και μια ιστορική ανάλυση προβάλλοντας

τα παλαιστινιακά επιχειρήματα, ενώ στο δεύτερο μέρος προτείνεται και μια λύση συνύπαρξης και επίλυσης των δύο πλευρών, μια λύση που μπορεί να φαίνεται πολύ μακρινή με τα τωρινά δεδομένα αλλά να έχει μια πιθανή μελλοντική προοπτική.

Οι μεταφραστικές δυσκολίες σ’ ένα τέτοιου είδους δοκίμιο είναι η απόδοση με απόλυτη πίστη του νοήματος του συγγραφέα. Ο μεταφραστής –ας μου επιτραπεί να πω– πρέπει να λειτουργήσει σαν μια μηχανή πιστής αναπαραγωγής των νοημάτων του συγγραφέα, να προσπαθήσει να καταλάβει ακριβώς αυτό που θέλει να πει ο συγγραφέας, να μην αφήσει να διεισδύσει καθόλου η άποψή του υπόγεια ή η ερμηνεία του, αλλά και να προσπαθήσει να αποδώσει με εκείνες τις λέξεις, αποχρωματισμένες ή μη, ανάλογα τη θέληση του συγγραφέα στο δοκίμιο, τη συναισθηματική, πολιτική, μαχητική ή ιστορική διάσταση.

Το δοκίμιο του Σεχάντε μοιράζεται σε δύο μέρη, στο πώς φτάσαμε έως εδώ και στο τι μπορεί να γίνει. Το πρώτο, πιο ιστορικό μέρος, αντιπαραβάλλει τα μείζονα γεγονότα που έλαβαν χώρα από το 1948 και εντεύθεν και τη διαφορετική πρόσληψη, επεξεργασία και κυρίως εργαλειοποίηση αυτών των γεγονότων από τις δύο πλευρές. Ο Σεχάντε παρουσιάζει την παλαιστινιακή θεώρηση των γεγονότων από το 1948 και μετά μέσα από την έννοια της Νάκμπα, δηλαδή της καταστροφής για την παλαιστινιακή κοινότητα, που σηματοδοτεί την εγκατάσταση των Εβραίων στη Μέση Ανατολή, στον χώρο της Παλαιστίνης ή του ιστορικού βιβλικού Ισραήλ. Ήδη από αυτή τη διαφορετική και δομική θεώρηση μπορεί κάποιος να καταλάβει τις μεταφραστικές δυσκολίες. Ο Σεχάντε αφηγείται τα γεγονότα με νηφαλιότητα, εναλλασσόμενος ανάμεσα στην προσωπική ιστορία και στη μεγάλη εικόνα των γεγονότων, προσπαθώντας να δείξει το πέρασμα ενός λαού κατοίκου μιας περιοχής σε λαό υπό αναγκαστική συνύπαρξη και προσαρμογή στα δεδομένα ενός κράτους, υπό κατοχή και τέλος σε καθεστώς αποικιοκρατίας, όπως ο ίδιος υποστηρίζει. Αυτή η κλιμάκωση στο καθεστώς του παλαιστινιακού λαού αντικατοπτρίζει την ιστορική πλευρά και ο μεταφραστής καλείται να αποδώσει αυτή την εκδοχή της ιστορίας, που είναι σχετικά άγνωστη.

{jb_quote}Δίνει βαθιά ικανοποίηση η ορθή μεταφορά στα ελληνικά όψεων που είναι άγνωστες, πολιτικών, ιστορικών και γεωγραφικών ζητημάτων που στην ευρύτερη γειτονιά μας είναι άγνωστα, μετριοπαθών φωνών που προσπαθούν να επιβιώσουν σε πολεμικές εποχές.{/jb_quote}

Η δεύτερη μεγαλύτερη δυσκολία είναι η απόδοση ονομάτων αλλά και οι σημειώσεις που θα πρέπει να επιλέξει ένας μεταφραστής, που έχει και την ιδιότητα του ιστορικού, ώστε να μπορεί να προσφέρει στον αναγνώστη τη γρήγορη ιστορική πληροφορία χωρίς να τον κουράζει και να τον αποπροσανατολίζει. Η επιλογή όλων των υποσημειώσεων έγινε με σκοπό να διευκολύνουν τον αναγνώστη, αλλά και να αποσαφηνίσουν θέματα για μια περιοχή που, αν και τόσο κοντά στην Ελλάδα, είναι άγνωστα. Στο θέμα των ονομάτων και των τοποσήμων που βρίσκονται σε αμφισβήτηση επιλέξαμε τις ελληνικές ονομασίες χωρίς να πάρουμε θέση ανάμεσα στην ισραηλινή ή παλαιστινιακή ονομασία.

Στο δεύτερο μέρος, αφιερωμένο στη λύση του θέματος, προσπαθήσαμε να δώσουμε το πλαίσιο των αποτυχημένων διαπραγματεύσεων που οδήγησαν στη μη εξεύρεση λύσης και να ξεκαθαρίσουμε το διεθνές πλαίσιο. Εκεί ο συγγραφέας προτείνει μια τολμηρή λύση, που ίσως δεν έχει ξανακουστεί και στην Ελλάδα, οπότε προσπαθήσαμε να δώσουμε με σαφήνεια το πλαίσιο της λύσης που προτείνει.

Ένα μαχητικό πολιτικό δοκίμιο εν μέσω μιας πολεμικής σύρραξης σίγουρα δεν συγκροτεί μια μετάφραση δημιουργίας ή έμπνευσης αλλά έχει υψηλές απαιτήσεις ακρίβειας, ιστορικής και πολιτικής έρευνας και αποστασιοποίησης. Δίνει όμως βαθιά ικανοποίηση η ορθή μεταφορά στα ελληνικά όψεων που είναι άγνωστες, πολιτικών, ιστορικών και γεωγραφικών ζητημάτων που στην ευρύτερη γειτονιά μας είναι άγνωστα, μετριοπαθών φωνών που προσπαθούν να επιβιώσουν σε πολεμικές εποχές.

Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη;
Raja Shehadeh
μετάφραση: Στέφανος Καβαλλιεράκης
Μεταίχμιο
128 σελ.
ISBN 978-618-03-4105-8
Τιμή €12,20