Θωμάς Κοροβίνης: «Σταυροί στο ακροθαλάσσι»

22:26 4/2/2025 - Πηγή: Diastixo

Μπορεί ένας πεζογράφος να χαρακτηρισθεί πορτρετίστας; Λοιπόν, αν αυτός ο πεζογράφος είναι ο Θωμάς Κοροβίνης, τότε ναι, μπορεί άνετα να διεκδικήσει αυτόν τον χαρακτηρισμό.

Ο Κοροβίνης για χρόνια πολλά υπήρξε εκπαιδευτικός στη Μέση Εκπαίδευση με την ειδικότητα του φιλολόγου. Ένα μεγάλο χρονικό διάστημα υπηρέτησε σε ελληνικό σχολείο της Κωνσταντινούπολης. Και ίσως αυτή η περίοδος να τον καθόρισε και από πλευράς συγγραφικών αναζητήσεων, καθώς τα πρώτα του έργα ήταν μελέτες πάνω στις σχέσεις της ελληνικής και της οθωμανικής κουλτούρας. Άλλωστε, και αρκετά από τα

μετέπειτα αμιγώς πεζογραφικά του έργα, η πολιτιστική κληρονομιά των δύο λαών τα χαρακτηρίζει.

Παράλληλα με τις πεζογραφικές του καταθέσεις, κρατά βαθιά και ουσιαστική σχέση με τη μελέτη και τη διάδοση του ρεμπέτικου, γράφει και τραγουδά ο ίδιος αυτού του είδους τα άσματα. Γενικά ο Κοροβίνης, γέννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης, είναι μια από τις πλέον εκρηκτικές παρουσίες στον χώρο όχι μόνο της πεζογραφίας, αλλά και της μουσικής, ενίοτε δε και του θεάτρου. Αν και τα έργα του έχουν μια πλούσια θεματική ποικιλία, εκείνο που εν τέλει χαρακτηρίζει το έργο του είναι η ικανότητά του να μετατρέπει –κατά κάποιον τρόπο– τη γραφή του σε προφορικό λόγο, που όμως κάθε φορά υπηρετεί με απόλυτη πιστότητα τον χαρακτήρα του κεντρικού προσώπου, που το ίδιο αφηγείται τη ζωή του.

Από αυτή τη σκοπιά διαβάζοντας Κοροβίνη, τον χαρακτηρίζω ως πορτρετίστα της πεζογραφίας.
Μέσα από κάποια έργα του, ο αναγνώστης «συνομιλεί» άλλοτε με τον Καβάφη, άλλοτε με τον Παπαδιαμάντη ή τον Βιζυηνό, άλλοτε πάλι με τον Ανδρούτσο ή μια μεσήλικη Πολίτισσα, μα και με διάφορους ακόμα τύπους από αυτούς που μπορεί κανείς να συναντήσει στις συνοικίες της Θεσσαλονίκης.

Με μια θαυμαστή ικανότητα που δεν στηρίζεται μόνο στο ταλέντο, αλλά και στην τεκμηριωμένη και βαθιά γνώση και αίσθηση της γλώσσας, ο Κοροβίνης μπορεί και να αφηγείται τις δικές του απόψεις για τον χαρακτήρα γνωστών, ή όχι και τόσο, ανθρώπων.

{jb_quote}Η προβολή ενός ήθους μιας άλλης εποχής, που όχι απλώς χάνεται, αλλά έχει ήδη χαθεί. {/jb_quote}

Αυτή την τεχνική συναντάμε και στο τελευταίο του βιβλίο. Μόνο που εδώ το όλο έργο είναι καθαρώς ένα προϊόν καταγραφής διαλόγων. Ο ίδιος ο Κοροβίνης επιστρέφει στην εποχή που ήταν περίπου 22 χρονών, θυμάται τις συζητήσεις που είχε με τη γιαγιά του και αυτές τις κουβέντες τους τις καταγράφει και τις μετατρέπει σε ένα ιδιότυπο αφήγημα, όπου από τη μια προβάλλει την προσωπικότητα μιας λαϊκής γυναίκας και από την άλλη βρίσκει την ευκαιρία να περιγράψει συνθήκες (ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα) που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, αλλά κυρίως γύρω από τα χρόνια της Κατοχής. Άλλωστε, βασικό στοιχείο της επιτυχημένης σκιαγράφησης της κεντρικής ηρωίδας και του σπαρταριστού λόγου που αρθρώνει, καθώς συνομιλεί με τον εγγονό της, είναι το τραγικό γεγονός του θανάτου ενός γιου της από μια νάρκη που τον διέλυσε.

Μέσα, λοιπόν, από αυτούς τους διαλόγους φωτίζεται η λαϊκή σοφία, μαζί με τα πάθη και τις έγνοιες, όσο και μαζί με τις ελπίδες και τα όνειρα των απλών ανθρώπων, αυτών που τελικά βίωσαν την Ιστορία καθώς αυτή διαμόρφωνε τη δική τους ιστορία. Κυρίως όμως –εδώ και η, για μένα, κεντρική αξία του βιβλίου αυτού– είναι η προβολή ενός ήθους μιας άλλης εποχής, που όχι απλώς χάνεται, αλλά έχει ήδη χαθεί. Και που ο Κοροβίνης –κάθε φορά και με κάθε του βιβλίο– την υπενθυμίζει, καθώς λες και ανασταίνει εκείνους που με αυτό το ήθος, το απλό, πορευτήκανε.

«Μπορεί με τη νύφη μ’ τη μικρή να έχουμε τον καβγά ψωμοτύρ’, αλλά, αυτό να το ξέρ’ς, άμα μαλών’ τ’ αντρό’υνο, την υποστηρίζω, δεν κάνω κόμμα με το γιο μ’, γιατί είν’ την ξενόφερτη, από άλλον τόπο, κι είν’ αμαρτία να πολεμάνε οι δυο μαζί τον ένα, τον αδύναμο, χωρίς σόι να τον σταθεί και χωρίς δικηγόρο να τον στηρίξ’!»

Σταυροί στο ακροθαλάσσι
Θωμάς Κοροβίνης
Άγρα
232 σελ.
ISBN 978-960-505-668-1
Τιμή €17,00