Άγγελος Χαριάτης: «Μαντάμ Αμάντα»

22:44 19/9/2024 - Πηγή: Diastixo

Είναι χαράς ευαγγέλιο όταν βλέπουμε να αναβιώνουν μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου αγαπημένοι λογοτεχνικοί ήρωες. Αυτό από μόνο του σημαίνει πολλά, τόσο για το αναγνωστικό κοινό όσο και για τον συγγραφέα. Ο λόγος εδώ γίνεται για το τελευταίο βιβλίο του Άγγελου Χαριάτη, το Μαντάμ Αμάντα (εκδ. 24γράμματα, 2024), και για τον λογοτεχνικό ήρωά του, τον ιδιωτικό ερευνητή Άλκη Μπαμπαλή. Ο εν λόγω ήρωας μας συστήνεται

πρώτη φορά μέσα από το προ-προηγούμενο βιβλίο του Χαριάτη, Ο Κύριος Χι. Έχει παρεμβληθεί το βιβλίο Η σκιά του πατέρα και τώρα ξανάρχεται η σειρά του Άλκη Μπαμπαλή να διαλευκάνει μια υπόθεση που του ανατίθεται.

Ο Άλκης Μπαμπαλής είναι ιδιωτικός ερευνητής, που κινείται στα πρότυπα της παραδεδομένης και κλασικής νουάρ αστυνομικής λογοτεχνίας, φερμένης στα καθ’ ημάς, προερχόμενος από το hard boiled crime fiction, ο οποίος αρέσκεται να συχνάζει σε εναπομείναντα παρακμιακά στέκια της παλιάς Τρούμπας, όπως τον είχαμε γνωρίσει από τον Κύριο Χι, που κινείται στα όρια του αλκοολισμού χωρίς να τα υπερβαίνει, πάλαι ποτέ αστυνομικός της Ασφάλειας εκδιωγμένος ύστερα από ένα γεγονός που αναδεικνύει τις αρχές του ατομικού κώδικα ηθικής του. Ένας κώδικας ιδιότυπος, που πολύ γλαφυρά περιγράφεται και απλώνεται μέσα στις σελίδες του βιβλίου και αποτελεί συστατικό στοιχείο του ήρωα. Διότι αν δεν ήταν έτσι ο Μπαμπαλής, δεν θα τα κατάφερνε ούτε με τον Κύριο Χι τότε, ούτε τώρα με τη Μαντάμ Αμάντα! Το πεδίο έρευνάς του τώρα φεύγει από τον κόσμο του ποδοσφαίρου και μετατοπίζεται στον χώρο των εκδόσεων, και της ευπώλητης αστυνομικής λογοτεχνίας πιο συγκεκριμένα.

Με κεντρική ηρωίδα, μετά τον Άλκη Μπαμπαλή, τη Μαντάμ Αμάντα ή Διαμάντω Καγιαλόγλου ή Αμάντα Καγιά, μια ηλικιωμένη και άκρως επιτυχημένη συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας, ο συγγραφέας βουτάει αυτή τη φορά στα εξίσου θολά νερά της σύγχρονης ελληνικής εκδοτικής πραγματικότητας, των εκδοτών, των επιμελητών και των ευυπόληπτων συγγραφέων με τα ευπώλητα βιβλία τους. Όλα ξεκινούν όταν ο Άλκης Μπαμπαλής δέχεται ένα μεταμεσονύκτιο τηλεφώνημα από έναν ξεχασμένο καλλιτέχνη, τον Βλάσση Μώρα, ο οποίος του αναθέτει μια υπόθεση με κεντρικό πρόσωπο τη Μαντάμ Αμάντα και, εμμέσως πλην σαφώς, την προστασία της ζωής του. Η οικονομική κατάσταση του ιδιωτικού ερευνητή αλλά και το αστυνομικό του δαιμόνιο τον κάνουν να δεχτεί, λαμβάνοντας υπ’ όψιν κάποια σημάδια, μέσω ενός περιοδικού ποικίλης ύλης που αγόρασε η Νόρα, η αντικαταστάτρια της Πάολας, που τα κάνει όλα στη ζωή του Μπαμπαλή. Κι από εδώ αρχίζει να ξετυλίγεται ένα κουβάρι φόνων, αίματος, με μπόλικη αστυνομική λογοτεχνία που γίνεται πραγματικότητα και με τελικές και ουσιαστικές ανατροπές.

Τι γίνεται λοιπόν όταν η πραγματικότητα, για κάποιους λόγους, παίρνει το πάνω χέρι σε σχέση με τη μυθοπλασία; Όταν το αίμα δεν λεκιάζει μόνο το μυαλό κατά την ανάγνωση, αλλά γίνεται πραγματικότητα προς μίμηση; «Δεν είναι υπέροχο και τραγικό, όταν η μυθοπλασία γίνεται πραγματικότητα!» αναφωνεί μια από τις ηρωίδες του βιβλίου. Ή πάλι, τι μπορεί να συμβεί όταν απορριφθεί ένα δοκίμιο κάποιου ευπώλητου συγγραφέα; Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από μια τέτοια απόρριψη; Απαντώντας με λογοτεχνικό τρόπο σε αυτά τα ερωτήματα, ο συγγραφέας μάς δίνει με το βιβλίο αυτό ένα υπέροχο δείγμα αστυνομικής λογοτεχνίας, με ανατροπές που στο τέλος εκπλήσσουν.

{jb_quote}Ένα υπέροχο δείγμα αστυνομικής λογοτεχνίας, με ανατροπές που στο τέλος εκπλήσσουν.{/jb_quote}

Και η αναγνώριση; Τόσες χιλιάδες πωληθέντα αντίτυπα. Τι μπορείς να πεις γι’ αυτό; […] Ποιος σου είπε ότι όλοι οι αναγνώστες γνωρίζουν πραγματικά από τι υλικά είναι φτιαγμένη η καλή λογοτεχνία; Νομίζεις πως δεν παρασύρονται από τη μόδα και από την άγνοια;

Απομονώνοντας αυτές τις φράσεις από διάφορα σημεία του βιβλίου και προσθέτοντας την αλήθεια, την αληθοφάνεια και τη μυθιστορηματική γραφή, που ανακατεύει και χαλκεύει κατά βούληση του συγγραφέα τα γεγονότα, δεχόμαστε το κλείσιμο του ματιού από τον Χαριάτη, που μας προειδοποιεί πως τίποτα δεν είναι όπως ακριβώς φαίνεται. Πως η ανθρώπινη μεγαλαυχία δεν έχει όρια απ’ όποιον κι αν προέρχεται και δεν ορρωδεί προ ουδενός. Γι’ αυτό και πάντα θα χρειάζεται ένας τύπος Μπαμπαλή να βγάλει τα κάστανα απ’ τη φωτιά και να επαναφέρει την καθεστηκυία τάξη!

Ας επισημάνουμε στο τέλος την αδυναμία, μάλλον, του συγγραφέα στον συγκεκριμένο ήρωά του, αφού τον έχει τοποθετήσει μέχρι στιγμής σε δύο πεδία έρευνας, αυτό του ποδοσφαίρου και εκείνο της λογοτεχνίας, δύο εξίσου αγαπημένα θέματα του Άγγελου Χαριάτη. Χωρίς τελικά να βάλλεται με αρνητικό πρόσημο κάποιο από αυτά, παρά τις όποιες περιπλοκές και ανατροπές που επισυμβαίνουν στις σελίδες των βιβλίων. Αλλά και τη συγγραφική γενναιότητα να καταπιαστεί με αυτά τα θέματα σε βάθος, μιλώντας έξω απ’ τα δόντια πολλές φορές –ιδίως στην περίπτωση της Μαντάμ Αμάντα– και να φέρει εις πέρας την αποστολή λογοτεχνικά.

Ένα βιβλίο που ο αναγνώστης δύσκολα θα αφήσει από τα χέρια του μέχρι να το τελειώσει, αλλά και που θα τον μυήσει σε διάφορα σκοτεινά και λερά μονοπάτια, που ίσως δεν θα μπορούσε να διανοηθεί πως υπάρχουν.

Μαντάμ Αμάντα
Άγγελος Χαριάτης
Εκδόσεις 24γράμματα
376 σελ.
ISBN 978-618-201-859-0
Τιμή €18,00